اما و اگرهای توسعه LTE در خلیج فارس
در حالی که بنابر آخرین آمار رسمی منتشر شده در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت رایتل به عنوان تنها اپراتور نسل سوم کشورمان تاکنون شبکه 3G خود را برای 10 هزار مشترک تهرانی و کرجی مهیا کرده است؛ اما در سال گذشته میلادی، چهار اپراتور مخابراتی منطقه خلیج فارس (شرکت اتصالات در امارات و سه اپراتور موبایل در عربستان سعودی یعنی STC، موبایلی و زین)، موفق شدند که عرضه خدمات LTE (یا نسل 3.9) را در کشورهای خود آغاز کنند.
البته بنابر نظر اکثر کارشناسان مخابراتی، منطقه خاورمیانه هنوز در ابتدای مسیر توسعه LTE قرار دارد. آمار و ارقامی ارایه شده در کنفرانس LTE در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که در اخیراً در امارات متحده عربی برگزار شد، نشان داد که تعداد اشتراکهای LTE در این منطقه هنوز بسیار کم و در حد چند هزار مشترک است.
نصف مشترکان LTE در آمریکا هستد.
البته این وضعیت فقط مختص منطقه خاورمیانه نیست، زیرا LTE یک فناوری جدید محسوب میشود و تعداد مشترکان آن در جهان در پایان سه ماه اول 2012 فقط در حدود 15میلیون نفر بوده است که بیش از نیمی از آن فقط به اپراتور آمریکایی Verizon با 8 میلیون مشترک متعلق بوده است.
یکی از فاکتورهای اصلی مؤثر در پایین بودن استقبال از فناوری LTE در خاورمیانه یا مناطق دیگر، کمبود تجهیزات مناسب مرتبط به این فناوری است. تجهیزات LTE که در منطقه خاورمیانه تاکنون عرضه شدهاند، تقریباً همگی به مودمها (دانگلهای) USB مجهز به فناوری LTE محدود شدهاند و عملاً خبری از هندستها نیست. البته اخیراً شرکت زین عربستان یک روتر LTE/Wi–Fi نیز به بازار عرضه کرده است.
به نظر میرسد که اپراتورهای اتصالات، STC و زین؛ در حال بررسی تحولات بازار تجهیزات LTE هستند و در فکر آغاز همکاری با سازندگان تجهیزات با هدف معرفی تجهیزات جدید LTE بخصوص تلفنهای هوشمند و تلبتهای مجهز به LTE میباشند.
در مجموع، اپراتورهای خاورمیانه در مقایسه با همتایان اروپایی و آمریکایی خود، در بازار تجهیزات کمتر فعال بودهاند، اما ورود قابل بحث آنها به بازار LTE، آنها را به طور مستقیم، به سوی فروش تجهیزات LTE در کشورهایشان درگیر میکند که میتوان از یک فرصت قابل توجه نام برد.
iPad های جدید مجهز به LTE در خاورمیانه کار نمیکنند!
این واقعیت که اپراتورهای خاورمیانه به تجهیزات مناسب برای توسعه LTE دسترسی ندارند، با عرضه نسخه شماره سه iPad اَپل در این بازارها به اثبات رسید. در واقع، اپراتورهای این منطقه امیدوار بودند که این نسخه که مجهز به LTE است نیاز به اینگونه تجهیزات را در منطقه بر طرف سازد، اما امیدشان نقش بر آب شد، زیرا نسخه اخیر iPad به گونهای طراحی شده است که متناسب با باندهای فرکانسی مورد استفاده برای LTE در بازار آمریکای شمالی است (باندهای 700مگاهرتز و 2.1گیگاهرتز) که هیچ یک از آنها در منطقه خاورمیانه کاربرد ندارد.
تغییر استراتژی اتصالات برای توسعه LTE
اپراتورهای خاورمیانه هنوز در مراحل اولیه توسعه سیستمهای قیمتگذاری و ترغیب مشتریان به استفاده از LTE قرار دارند. البته نشانههایی از اینکه اپراتورها تصمیم دارند تا LTE را با هزینههای پایینتر که قابل تحمل برای مشتریان باشد، مشاهده میشود. برای نمونه، شرکت اتصالات قیمت دانگل LTE را از 799درهم به 599درهم (یا به صورت رایگان یا 159درهم و یا 359درهم به همراه استفاده از یکی از طرحهای ارائه خدمات شش ماهه یا 12 ماهه دیتا) کاهش داده است. همچنین اتصالات برنامه بازاریابی خدمات LTE را از تمرکز بر جنبههای تکنیکی و قابلیتها (مثل معرفی LTE به عنوان فناوری 4G و توجه به معیارهای سرعت دانلود) که اهمیت کمتری دارند تغییر داده است و تمرکز خود را بر نیاز واقعی مشتریان و ترویج پیامهای تبلیغاتی مرتبط با آن سوق داده است. این پیامها، منافع پنهان LTE را بهتر نشان میدهند. مثلاً «850 تصویر را در زمانی که در حال خوردن قوه هستید، آپلود کنید»، نمونهای از این پیامها هستند.
تعدد طیف فرکانسی مورد استفاده و چالشهای مشترکان
یکی دیگر از ویژگیهای قابل توجه توسعه LTE در خاورمیانه این است که روشها و باندهای فرکانسی متعددی در این منطقه استفاده میشود. در عربستان سعودی، اپراتورهای موبایل داخلی در ابتدا امیدوار بودند که از باند فرکانسی 2.6گیگاهرتز برای FDD–LTE استفاده کنند،اما این باند در دسترس آنها نبود، زیرا فقط مورد استفاده ارتش این کشور است.
متعاقبا شرکت STC عربستان نیز تصمیم گرفت که TD-LTE را در طیف 2.3گیگاهرتز راهاندازی کند، با این توجیه که این نوع از TLE در چین و هند استفاده میشود. اپراتور دوم سعودی یعنی موبایلی نیز از TD–LTE در طیف 2.3گیگاهرتز استفاده میکند. البته شرکت زین، اپراتور سوم این کشور، از FDD–LTE در باند 1.8گیگاهرتز بهره میبرد.
در امارات نیز شرکت اتصالات FDD–LTE را در باند 2.6گیگاهرتز راهاندازی کرده است و قصد دارد که آن را در باند 1.8گیگاهرتز و باند فرکانسی مخصوص سرویسهای دیجیتالی در زمانی که در دسترس قرار گیرد نیز مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
شرکت Du دومین اپراتور این کشور نیز قصد دارد از باند 1.8گیگاهرتز برای راهاندازی LTE استفاده کند. بحرین نیز اخیراً یک پروسه تخصیص طیف فرکانسی را آغاز کرده است که انتظار میرود طی آن، طیف 2.6گیگاهرتز برای راهاندازی خدمات LTE در این کشور اختصاص داده شود.
چنین تنوع و تعددی در انتخاب روشها و طیفهای فرکانسی، برای کاربرانی که تمایل دارند تا از تجهیزات LTE خود در هنگام جابهجایی در کشورهای حاشیه خلیج فارس استفاده نمایند، مشکلات قابل توجهی را به همراه دارد.
بنابراین به نظر میرسد که رگولاتورها و فعالان این صنعت باید سعی کنند تا با اتخاذ تدابیر مناسب، یک طیف فرکانسی هماهنگ در تمام این منطقه مورد استفاده قرار گیرد. به هر حال افزایش دسترسپذیری تجهیزات LTE، افزیش دسترسپذیری شبکههای LTE و ترویج بیشتر LTE توسط اپراتورها، به توسعه تدریجی سرویسهای جدید مبتنی بر LTE در منطقه خلیج فارس کمک خواهد نمود.
البته توسعه سریع این فناوری در منطقه، قابل تصور نخواهد بود، به طوری که سازمان ITM، پیشبینی کرده است که تعداد اشتراکهای LTE در منطقه خاورمیانه در پایان سال 2016، تنها به حدود 15میلیون خواهد رسید.
مریم پرستش – parastesh@teyf.ir – طیف