چه کسانی سایت‌های ایرانی را فیلتر می‌کنند؟
برخی متولیان فضای مجازی کشور از فیلتر شدن ۹۰ درصد سایت‌ها بر اساس درخواست‌های مردمی خبر می‌دهند اما اینکه تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه بر عهده چه افرادی قرار دارد موضوعی است که بسیاری کاربران اینترنت اطلاعات دقیقی درباره آن ندارند.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، درواقع تعیین و تصدیق سایت‌هایی که باید فیلتر شوند در حال حاضر بر عهده کارگروهی با نام« تعیین مصادیق مجرمانه» قرار دارد که این کمیته از ۱۲ نهاد و سازمان دولتی و عمومی تشکیل شده و مسوولیت فیلترینگ و رفع فیلتر را برعهده دارد.
این کارگروه که مسئولیت آن بر عهده دادستان کل کشور است، نمایندگانی از وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، اطلاعات، دادگستری، علوم تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان‌های تبلیغات اسلامی، صدا و سیما، فرمانده نیروی انتظامی، یک نفر خبره در فناوری اطلاعات و ارتباطات به انتخاب کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، یک نفر نماینده مجلس شورای اسلامی به انتخاب کمیسیون حقوق قضایی و تایید مجلس شورای اسلامی داشته و به تصمیم گیری درباره فیلتر یا رفع فیلتر سایت‌ها می‌پردازد.
البته ذکر این نکته هم ضروری است که روز چهارشنبه هفته گذشته دبیر شورای عالی فضای مجازی در نشستی مطبوعاتی این گونه اعلام کرده است که در آینده نزدیک سیاست‌گذاری‌های کلان در حوزه فیلترینگ به این شورا محول خواهد شد.
اما در ارتباط با این موضوع که اصلا چرا باید برخی سایت‌ها محدود و یا فیلتر شوند می‌توان به کارکردهای منفی فضای مجازی اشاره کرد چرا که اکنون با گسترش اینترنت زمینه‌ای به وجود آمده که طیف وسیعی از اطلاعات بدون محدودیت در سطحی فراتر از مرزهای جغرافیایی در سراسر جهان منتشر می‌شوند و شما با یک کلیک می‌توانید مطلب دلخواه خود را با تمام دنیا به اشتراک بگذارید.
در حال حاضر سهولت انتشار مطالب در فضای مجازی و علاوه بر آن راحتی دستیابی به انواع مختلف اطلاعات در وب اعم از متن، صوت و تصویر چنان گسترده شده که در برخی موارد اطلاعات حاوی مطالب مخرب و زیانبار نیز به راحتی در فضای وب منتشر شده و زمینه سوءاستفاده‌های مختلف را فراهم می‌آورند.
هرزه‌نگاری‌های جنسی، ترویج خشونت و فساد، خرید و فروش مواد مخدر و زیانبار، اشاعه اطلاعات خصوصی افراد و سازمان‌ها و موارد مشابه، ضرورت کنترل محتوای وب را ناگزیر ساخته است، ولی این کنترل و نظارت بر انتشار اطلاعات در جوامع مختلف و بر حسب خط مشی‌های سیاسی و فرهنگی هر جامعه نمودهای متفاوتی داشته و درنهایت هر یک از کشورهای جهان بر اساس صلاحدید خود با شدت و ضعف‌های مختلف این بحث را دنبال می‌کنند.
عمده دلایل فیلتر کردن اینترنت در کشورهای مختلف را می‌توان در چهار تقسیم‌بندی کلی گنجاند: "مسائل سیاسی"، "مسائل اجتماعی"، " مسائل امنیتی" و "مسائل اخلاقی" و آنچه باعث تفاوت مبنایی هر کشور برای فیلترینگ میشود، ارزش‌های بنیادین مورد توجه در هر مقوله در آن کشورها است.
بیشترین فیلترینگ متعلق به کدام کشورهاست؟
همان طور که گفته شد در دنیای امروز تقریبا تمام کشورها تمهیدات مختلفی برای عدم دسترسی مردم به برخی محتواهای اینترنتی ایجاد کرده‌اند که در این میان شاید بتوان گفت کشورهایی مانند سوئد، فرانسه و آلمان در قاره اروپا و کشورهایی مانند هند، عربستان، کره جنوبی، مالزی و در مجموع آسیا به عنوان بزرگ‌ترین قاره دنیا و نیز کانادا دارای گسترده‌ترین میزان تنوع فیلترینگ هستند.
حجم فیلترینگ در ایران چقدر است؟
اگرچه هیچگاه آمار دقیقی از آمار سایت‌های فیلتر شده منتشر نمی‌شود اما نگاهی کوتاه به برخی استان‌ها که آمار فیلترینگ خود را اعلام کرده‌اند گویای آن است که در این استان‌ها در سه ماهه اول امسال حداقل ۱۰۰ سایت ایرانی و خارجی فیلتر شده که این اعداد گویای این است که در برخی از این استان‌ها حدود ۱۰ درصد از سایت‌های داخلی و نزدیک ۱۱ درصد از سایت‌های خارجی فیلتر شده‌اند.
سال گذشته معاون وقت تشخیص و پیشگیری پلیس فتا بیشترین جرم در فضای اینترنتی ایران را مربوط به جرایم اقتصادی دانسته و اعلام کرد که برخی سایت‌ها در ایران از امنیت مناسبی برخوردار نیستند و ۸۰ درصد تخلفات فضای مجازی مربوط به مباحث اقتصادی میشود.
مدیر عامل مجمع فعالان فضای مجازی انقلاب اسلامی(فرا) نیز در گفت‌وگویی با ایسنا در پاسخ به این سوال که چند درصد از سایت‌ها به دلیل مسائل اخلاقی مورد فیلتر قرار گرفته‌اند در این باره گفته بود: برآوردهای بنده بر اساس ارزیابی‌های کارشناسان این است که بیش از ۹۵ درصد از سایت‌های فیلتر شده حاوی مطالب غیراخلاقی و مستهجن بوده‌اند که بخش عمده‌ای از این سایت‌ها در خارج از کشور طراحی و مدیریت شده است و در واقع می‌توان گفت که درصد بسیار کمی از سایت‌های فیلتر شده سایت‌های داخلی هستند.
البته وی در عین حای یادآوری می‌کند که حجم فیلترینگ در ایران بالا به نظر نمی‌رسد و تمام کشورهای دنیا هم به فیلترینگ توجهی خاص دارند.