حمید ضیایی‌پرور – همشهری : علی‌اصغر قائمی، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران در صبح پنجشنبه 20مهر‌ماه 91پذیرای دبیر گروه دانش و سلامت و عکاس خبری روزنامه همشهری بود.
شاید بشود او را مغز متفکر شهر الکترونیک تهران نامید؛ کسی که پشت همه پروژه‌های الکترونیک شهر تهران است و کمتر علاقه به مطرح شدن در رسانه‌ها دارد. اجرای طرح اتصال هزار نقطه از شهر تهران به شبکه وای فای شهرداری تهران برای دسترسی شهروندان به خدمات الکترونیک شهرداری فقط یکی از ده‌ها پروژه‌ای است که مهندس قائمی و همکارانش در ساختمان بلند مرتبه خیابان زرتشت شرقی تهران اجرا می‌کنند.

اساسی‌‌ترین ماموریتی که شهرداری تهران در حوزه فناوری اطلاعات دارد چیست؟
از دو سه منظر می‌توان به این مسئله پرداخت: اول اینکه ابعاد ماموریت شهرداری تهران بسیار گسترده است و هر دستگاهی برای بهبود کارایی خود نیازمند استفاده از فناوری اطلاعات است، حتی در شهرهای کوچک کشور نیز از این فناوری‌ها برای اداره امور خودشان استفاده می‌کنند. دیگر نمی‌توان گردش کارها و کارتابل‌ها و فرایند‌های اداری را با کاغذ و روال عادی و حضوری انجام داد. دوم اینکه شهرداری به‌عنوان مرجع مدیریت شهری محسوب می‌شود که هم خودش یکسری فعالیت‌ها دارد و هم دارای نقش هماهنگ‌کننده بین سایر نهادهاست. تعامل بین دستگاه‌های مختلف هم نیازمند استفاده از فناوری اطلاعات است.

آیا سایر نهادها هم پا به پای شهرداری در حوزه فناوری اطلاعات جلو آمده‌اند؟
شرایط نهادها با یکدیگر متفاوت است اما ما تلاش می‌کنیم این فضای تعاملی را به‌وجود بیاوریم. ما با سازمان‌هایی مانند آب، برق، تلفن، ثبت اسناد، پلیس و نهادهای مشابه تعامل خوبی داریم و موضوع ملک نیز به‌عنوان اساسی‌ترین مسئله کاری ما مطرح است که نیاز به استفاده از فناوری اطلاعات دارد. نقش شهرداری هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف است. رویکرد دیگری که دلیل ورود شهرداری تهران به حوزه فناوری اطلاعات است این است که شهرداری مکلف است به‌عنوان نهاد حاکمیت محلی نسبت به توسعه زیر‌ساخت‌ها اقدام کنند تا شهر توسعه پیدا کند.

در حوزه ملک چه کارهایی انجام شده و چند درصد کارهای مردم در این حوزه به‌صورت الکترونیک انجام می‌شود؟
ملک یکی از عناصر اساسی تشکیل‌دهنده یک پهنه جغرافیایی است. در کنار ملک، سایر موجودیت‌ها مانند معابر و فضاهای سبز را داریم و عنصر انسان نیز به این پهنه حیات می‌دهد. یکی از مسائل مبتلابه مردم با شهرداری موضوع مدیریت املاک آنهاست. البته در این بحث سازمان اسناد و املاک کشور مرجع اصلی حقوق مردم است. شهرداری‌ها فقط در مسئله ساخت‌وساز به مسئله ورود پیدا می‌کنند. دستگاه‌های خدماتی دیگری هم در این موضوع حضور دارند. بیش از 80درصد تعاملات مردم با شهرداری‌ها در حوزه ملک است البته مسئله حمل‌ونقل هم بسیار مطرح است.

آیا در حوزه ملک چنین یکپارچگی‌ای صورت گرفته است؟
در حوزه شهرداری بله.

یعنی چه در شهرداری بله؟ یعنی در حوزه‌های دیگر اتفاق نیفتاده است؟
یعنی تمامی فرایندهای حوزه ملک در شهرداری تهران به‌صورت یکپارچه درآمده چون بخش‌های متعددی در شهرداری با املاک در ارتباط هستند. ازجمله ادارات املاک و مستغلات و سازمان مدیریت پسماند. هر یک از این بخش‌ها دارای بایگانی و اسناد خاص خودشان بودند که در برخی موارد بین اسناد اینها یک فاصله ایجاد شده بود اما در یک کار سنگین که در بخش آی‌تی صورت گرفت تمام این اسناد تبدیل به اسناد یکپارچه الکترونیک و به روز شد.

اما هنوز بین بخش‌های مختلف دولتی مانند سازمان ثبت اسناد با شهرداری یکپارچگی رخ نداده است؛ مثلا اگر شما ملکی را در محضر به‌نام فرد دیگری بزنید و این سند در سازمان اسناد هم ثبت شود اما بعد از گذشت سال‌ها در پرونده ملک در شهرداری، آن ملک هنوز به نام مالک قبلی است. چرا؟
چون هنوز یکپارچگی بین‌بخشی میان شهرداری و سازمان ثبت به‌وجود نیامده است.

ولی در موقع انتقال سند، از مالک استعلام شهرداری و حتی استعلام مترو را می‌گیرند.
بله ولی این مال قبل از انتقال است بعداز انتقال دیگر به شهرداری اطلاع نمی‌دهند. استعلام‌ها یکطرفه است؛ استعلام می‌کنند اما پاسخی به شهرداری نمی‌دهند.

ولی در مورد خودرو این یکپارچگی رخ داده است، درست است؟
بله. چون همکاری شهرداری با پلیس نزدیک‌تر است و ضمنا هر خودرویی هنگام نقل و انتقال باید عوارض شهرداری‌اش را بدهد.

الان کدام خدمات شهرداری تهران به مردم به‌صورت کاملا الکترونیک درآمده است؟
حضوری یا غیرحضوری؟

غیر حضوری.
پرداخت‌های مالی املاک به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود.

فقط همین؟
پیگیری پرونده‌هایشان نیز به‌صورت الکترونیک صورت می‌گیرد.

یعنی چه این پیگیری پرونده یعنی چه؟
اگر اضافه بنا یا تخریب یا نوسازی یا تجمیع دو پلاک و هر موضوع مرتبط با ساخت‌وساز دارند می‌توانند از طریق سایت شهرداری یا تلفن گویا این کار را انجام دهند.

فقط در حد اطلاع دادن است یا کاربران می‌توانند تراکنش یا تعامل هم داشته باشند؟
مهم‌ترین تراکنش، مالی است که توانسته‌ایم غیرحضوری‌اش بکنیم. اما در مورد این مسائل یک‌بار حداقل باید مالک احراز هویت شود چون ممکن است مسائل حقوقی اختلاف‌برانگیز پیش بیاید. البته اگر امضای دیجیتال در ایران به‌طور کامل پیاده‌سازی‌ شود حتی این مسائل هم قابل حل است.

مهم‌ترین پروژه‌های آی تی شهرداری تهران چه بوده است؟ چون در حوزه ساخت و عمران شهری می‌توان به پروژه‌هایی مانند برج میلاد،تونل توحید، مترو یا بی‌آرتی اشاره کرد اما در حوزه آی‌تی چه پروژه‌های شاخصی در تهران انجام شده است؟
اگر بخواهیم کلی بیان کنیم شفافیت در عملکرد شهرداری و کوتاه شدن زمان انجام کارها و یکپارچگی منطقی و مفهومی در سیستم به‌عنوان سه پروژه اصلی مطرح بوده است و در حوزه تعاملی خرد با مردم صد درصد خدمات شهرداری به‌صورت الکترونیک آمده است.

اصلا چیزی به‌نام شهر الکترونیک در دستور کار سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران هست؟
اصلی‌ترین ماموریت ما همین است.

چه کارهایی در این زمینه انجام شده است.
تعریف شهرالکترونیک ارائه خدمات شبانه روزی مستقل از زمان و مکان است.

الان شما چند خدمت را الکترونیک کرده‌اید؟
در حال حاضر 50سرویس را الکترونیک کرده‌ایم.

و قرار است چند سرویس دیگر را هم الکترونیک کنید؟
قرار است 100سرویس را الکترونیک کنیم.

تا کی؟
تقریبا در نیمه راه هستیم. ما یک برنامه پنج ساله داریم که الان در پایان سال سوم هستیم، اما اگر بخواهم تخصصی‌تر پاسخ بدهم باید گفت سه فعالیت باید شکل بگیرد تا شهر الکترونیک محقق شود که اولین فعالیت زیر‌ساخت‌هاست. زیر ساخت صرفا شبکه نیست.

منظورتان زیر‌ساخت‌های کلان کشور است یا زیر‌ساخت‌های شهر تهران؟
منظورمان شهر تهران است. البته در این چارچوب باید بتوانیم از زیر‌ساخت‌های کلان کشوری هم استفاده کنیم. در این راستا نخستین کار ما این بوده که مناطق و ادارات مختلف شهرداری تهران در سراسر شهر بزرگ تهران را به هم وصل کرده و شبکه‌بندی کنیم. این کار انجام شده است اما زیبنده‌تر این است که شهروندان هم به این شبکه بپیوندند و از خدمات آن استفاده کنند. راه‌اندازی شبکه فیبر نوری شهر تهران به همین منظور صورت گرفته است. اینترانت شهرداری اکنون یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های اینترانتی در تهران است. اما باید به سمت عمومی کردن این شبکه حرکت کنیم. به همین منظور درصدد هستیم هزار نقطه از شهر تهران را تحت پوشش چتر وای‌فای یا اتصال بی‌سیم به شبکه اینترانت شهرداری در بیاوریم تا هر شهروندی در این هزار نقطه دسترسی به این شبکه داشته باشد و بتواند سایت تهران دات‌آی‌آر را بدون اتصال به اینترنت ببیند و به خدمات اینترانتی شهرداری دسترسی داشته باشد.

فقط به‌صورت وای‌فای خواهد بود یا با استفاده از کیوسک‌های الکترونیک و انواع و اقسام سخت‌افزارهای دیگر هم امکان دسترسی شهروندان به این شبکه اینترانت فراهم می‌شود.
فعلا وای فای است اما در حال توسعه آن هستیم.

چند نقطه از این هزار نقطه الان اجرایی و تمام‌شده است؟
400نقطه.

شهروندان تهرانی چگونه می‌توانند مطلع شوند که این 400نقطه یا آن هزار نقطه کجاهاهستند؟
آدرس این نقاط به‌زودی روی وب‌سایت شهرداری تهران قرار می‌گیرد.

یعنی به‌زودی مردم تهران در هزار نقطه به خدمات الکترونیک شهرداری تهران دسترسی خواهند داشت؟
دقیقا.

پس درباره این هزار نقطه بیشتر توضیح بدهید تا من شهروند بدانم نزدیک‌ترین نقطه وای فای به منزل یا محل کار من کجاست؟
این نقاط دقیقا نقاطی هستند که به شهرداری تهران تعلق دارند مانند فرهنگسراها، سراهای محلات، کتابخانه‌ها، پارک‌ها، سالن‌های همایش، سینماها و اماکن تفریحی و سرگرمی و ادارات شهرداری.

بقیه این هزار نقطه کی راه‌اندازی می‌شود؟
تا آخر سال91.

فکر کنم در پارک گفت‌وگو مدتی پیش چنین پروژه‌ای برای دسترسی به کتابخانه راه‌اندازی شد، درست است؟
بله پارک گفت‌وگو نخستین نمونه آزمایشی بود که شروع این پروژه محسوب می‌شود.

پشت این شبکه وای فای هزار نقطه‌ای چه خدمات دیگری ارائه می‌شود؟
قرار است خدمات الکترونیک بسیاری از دستگاه‌های دولتی نیز از این طریق به مردم ارائه شود. به تعبیر خیلی ساده این یک گام اولیه در راستای شبکه ملی اطلاعات است البته ما الزامی به ارائه اینترنت روی این شبکه وای فای نداریم.

دیگر پروژه‌های زیر‌ساختی شما چیست؟
شبکه امن داده و دیتا‌سنتر شهرداری نیز در حوزه زیر‌ساخت اجرا شده است. همچنین ستاد شهرداری تهران در یک شبکه یکپارچه فعالیت‌های خود را انجام می‌دهد. به این مسئله بک آفیس می‌گویند اما در آن سوی ماجرا فرانت‌آفیس هم داریم که نقاط دسترسی مردم به این شبکه است و مانند نوک کوه یخی است.