دغدغه اصلی فاوای کشور فراموش نشود…
نوشته: فرهاد توکل همدانی- tavakkol@teyf.ir
این روزها، گویا قانونی بودن تغییر ساختار پژوهشگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات (همان مرکز تحقیقات سابق) به پژوهشگاه فضای مجازی و ابهامات مربوط به بودن یا نبودن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در آینده نزدیک؛ به موضوع اصلی و دغدغه فعالان رسانه‌ای و احتمالاً بازیگران اصلی فاوای ایرانی مبدل شده است.
البته به اعتقاد نگارنده، می‌توان به جای اندیشیدن به سرنوشت این وزارتخانه و نهادهای زیرمجموعه‌اش؛ تحولات اخیر پیش‌آمده در خصوص مجوزدهی خدمات چندرسانه‌ای باندوسیع ([1]BMS) را نویدبخش آغاز سرفصلی جدید در حوزه فاوای کشور قلمداد نمود که گسترش سریع‌تر تولید و گردش محتوا در فضای مجازی را به همراه خواهد داشت. این همان مطلبی بود که در نشست خبری هفته گذشته که در تاریخ 5دیماه و برای اولین بار در مرکز ملی فضای مجازی برگزار شد، مورد تأکید دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور قرار گرفت. خبری که شاید در مقایسه با مباحثی نظیر فیلترینگ شبکه اجتماعی و پرطرفدار فیس‌بوک، کمتر مورد توجه قرار گرفته باشد.
تحقق وعده مجوزدهی BMS، نزدیک است
در همایش ملی «خدمات چتدرسانه‌ای باندوسیع؛ از سیاستگذاری تا اجرا» که به همت گروه علمی تحلیلی طیف در آبان ماه 91 برگزار شد، دکتر اخوان، دبیر شورای عالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی کشور وعده «انجام مقدمات صدور مجوزهای لازم در حوزه خدمات چندرسانه‌ای باندوسیع (BMS) تا پایان دیماه سالجاری» را اعلام کرده بود.
و اکنون با توجه به تلاش‌های صورت گرفته در چندماه اخیر و تأکید رئیس مرکز ملی فضای مجازی به تحقق این وعده در زمان مقرر، به نظر می‌رسد که یکی از گام‌های اساسی در راستای سرمایه‌گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره‌گیری حداکثری از فرصت‌های ناشی از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در جهت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار گوناگون مردم در حال برداشته شدن است. البته نباید فراموش کرد که این گام مهم در فرمان مقام معظم رهبری در تشکیل شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی در آخرین روزهای سال 1390 نیز مورد اشاره جدی قرار گرفته بود.
بنابراین، به نظر می‌رسد که بهره‌گیری مناسب از فرصت قانونی بزرگ تشکیل شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی و بررسی راهکارهای اجرایی توسعه خدمات به مردم، مهم‌ترین موضوع و دغدغه اهالی فاوای کشور باشد تا بتوان از این طریق، بسیاری از چالش‌های موجود میان بازیگران مخابراتی و تلویزیونی کشور برای انتشار و عرضه محتوای ویدئویی از طریق پروتکل‌های اینترنتی را مرتفع نمود.
انتظار برای حل چالش‌های اجرایی بین مخابرات و تلویزیون
یکی از مشکلات ریشه‌ای در حوزه فضای مجازی کشور، همپوشانی خدمات تلویزیونی و مخابراتی است که شاید عدم تجاری‌سازی خدمات چندرسانه‌ای باندوسیع برای کاربران انتهایی، مهم‌ترین لطمه‌ای باشد که عدم بهره‌مندی از منافع آن، برای عموم مردم نیز حاصل میشود. ممنوعیت پخش تبلیغات رایتل در تلویزیون یکی از مصداق‌های این چالش بود که به نظر می‌رسد حداقل در خصوص ترویج خدمات «تماس تصویری» حل نشده است.
عدم پخش تبلیغات مربوط به خدمات «تماس تصویری» که به عنوان مهم‌ترین مزیت رقابتی اپراتور سوم تلفن همراه در قیاس با همراه اول و ایرانسل قابل بیان است، علاوه بر تأثیر منفی که در برنامه‌های توسعه کسب و کار رایتل وارد می‌کند، مسیر ترویجی برای توسعه و دسترسی عموم مردم به خدمات متنوع و مفید ارتباطی-فرهنگی نظیر «تماس تصویری» را با موانع جدی دچار می‌کند.
از این رو، به نظر می‌رسد زمان آن فرا رسیده باشد تا شورای عالی فضای مجازی کشور با ورود جدی به این موضوع، هر چه سریع‌تر بین مفاهیم پایه‌ای پخش فراگیر گسترده[2] تلویزیونی- که در انحصار سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است- و پخش غیرفراگیر و چندپخش[3] مخابراتی- نظیر خدمات چندرسانه ای باندوسیع (BMS) و به طور خاص «تماس تصویری»- تفکیک و تمییز جامع و مانعی قائل شده تا دریافت‌کنندگان مجوز خدمات چندرسانه‌ای باندوسیع برای پخش تبلیغات و ترویج خدمات به مردم، به مشکل و مانع قابل توجه‌ای- نظیر آنچه در اپراتور سوم تلفن همراه کشور دیده شد- برخورد نکنند.
[1] Broadband Multimedia Services
[2] Broadcast
[3] Multicast