زباله‌های الکترونیکی؛ چالش دنیای دیجیتال
دنیای دیجیتال و تکنولوژی به تدریج از فضای مجازی و دور از ذهن افراد به دنیای واقعی نزدیک‌تر میشود. درست به همین دلیل هم هست که دنیای دیجیتال با تمام فواید و امتیازهایش، دردسرهایی مانند زباله را هم با خود دارد.
در واقع در دهه‌های اخیر و با تولید انبوه محصولات الکترونیکی و دیجیتال، زباله‌های الکترونیکی هم پا به عرصه حیات گذاشته‌اند و به یکی از دغدغه‌های مهم شرکت‌های تولیدکننده تبدیل شده‌اند.
بر اساس تعریف دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا، زباله الکترونیکی یا E-waste به دستگاه‌های الکترونیکی مصرف شده و قطعات آنها مانند تلفن‌ها و کامپیوترها، CDها و… که حاوی فلزات خطرناکی مانند سرب، کادمیوم و جیوه هستند گفته میشود که در صورت رهاسازی در طبیعت بعد از پایان عمر مفید و عدم بازیافت صحیح، آلوده کننده‌ای خطرناک برای محیط زیست به شمار می‌روند. با توجه به سرعت پیشرفت تکنولوژی در عرصه کامپیوتر و الکترونیک عمر مفید این تجهیزات و کالاها در اغلب کشورهای جهان ۲ تا ۳ سال و در کشورهای در حال توسعه کمی بیشتر و احتمالا تا ۵ سال است.
با اینکه کشورهای توسعه‌یافته و قبل از همه آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده این تجهیزات به حساب می‌آیند، اغلب این دستگاه‌ها پس از مصرف به کشورهای نه چندان پیشرفته و در حال توسعه فرستاده می‌شوند. بازیافت غیراصولی زباله‌های الکترونیک در این کشورها به آلودگی‌های گسترده منجر شده است. طبق معاهده‌ای که سازمان ملل در سال ۱۹۸۹ برای کنترل روند صادرات زباله‌های خطرناک از کشورهای توسعه یافته به کشورهای دیگر اعلام کرد: هر کشور می‌تواند به طور یک جانبه واردات این کالاها را ممنوع کند و کشورهای صادرکننده باید موافقت کشور واردکننده را جلب کنند. با این همه، اما کشورهایی مانند چین با به دست آوردن درآمدی هرچند ناچیز از محل بازیافت این تجهیزات از امضای این قرار داد خودداری کرده‌اند. تا جایی که در حال حاضر 70 درصد کامپیوترها و موبایل‌های جهان در چین بازیافت می‌شوند. بد نیست بدانید که در چین شهری به نام «گویو» است که به عنوان شهر زباله‌های الکترونیکی شناخته میشود و ساکنان آن با بازیافت این زباله‌ها زندگی‌شان را می‌گذرانند.
در حالی که بسیاری از مردم جهان تلاش می‌کنند تا برای حفظ محیط‌زیست از ابزار و لوازم قابل بازیافت استفاده کنند، حالا به نظر می‌رسد که سعی دارند زباله‌های الکترونیکی‌شان را هم از زباله‌های معمولی که دفن می‌شوند جدا کنند. این زباله‌های الکترونیکی ممکن است حاوی مواد سمی سرب یا جیوه باشند که می‌تواند در آب و خاک پیرامون ما هم نفوذ کنند. با بازیافت و گاهی حتی استفاده مجدد از لوازم الکترونیکی به جای دفن آنها به همراه زباله‌های عادی دیگر، می‌توانیم خود و زمین را از قرار گرفتن در معرض این آلودگی‌های خطرناک محفوظ کنیم. با این اوصاف است که در سال‌های اخیر و افزایش میزان بازیافت زباله‌های الکترونیکی مشاغل مختلفی در این زمینه هم ایجاد شده‌اند.
