میترا جلیلی – بیشتر ما معتادان را کسانی می‌دانیم که در اثر مصرف مواد مخدر در چنگ اعتیاد افتاده‌اند ولی در چین اوضاع به گونه‌ای دیگر است. اینجا والدین نگران مصرف تریاک، هروئین، انواع مواد مخدر صنعتی و… توسط فرزندانشان نیستند ولی در عوض از رایانه و اینترنت که برخی نیز آن را هروئین الکترونیکی می‌دانند، واهمه دارند؛ فضای مجازی گاه خواب و خوراک را از این نوجوانان می‌گیرد به صورتی که ساعت‌های متوالی از دنیای اطراف خود غافل می‌شوند و در اصطلاح به اینترنت اعتیاد پیدا می‌کنند.همین موضوع سبب شد تا برای نخستین بار راه‌اندازی کمپ‌های ترک اعتیاد به اینترنت در چین با حضور معلمان، افسران بازنشسته ارتش و تیم پزشکی شامل روانشناسان، روانکاوان، پرستاران و پزشکان مورد بررسی قرار گیرد.

 

 

  آشتی با زندگی

سرانجام در سال 2004 یک روانشناس چینی با نام « تائو ران» نخستین مرکز آموزشی یا همان کمپ ترک اعتیاد اینترنت را در پکن راه‌اندازی کرد تا نوجوانان در این اردوگاه با زندگی معمولی آشتی کرده و کمی از دنیای مجازی فاصله بگیرند. هرچند بسیاری نگاه‌های انتقادآمیز نسبت به برنامه‌های این کمپ و اردوگاه‌های مشابه آن دارند ولی «تائو ران» معتقد است استفاده بیش از حد از اینترنت، نوجوانان را از خانواده و دوستانشان دور کرده و آنها را سرانجام در آستانه افسردگی و اضطراب قرار می‌دهد. چنین نوجوانانی اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و با پناه بردن به فضای مجازی و دلخوش کردن به موفقیت‌های ظاهری در بازی‌های آنلاین، بر ناکامی‌های خود سرپوش می‌گذارند پس بهتر است آنها را از این گرداب نجات دهیم. بسیاری از نوجوانان روزانه بیش از 6 ساعت را به بازی‌های آنلاین و چت می‌گذرانند و حتی از خوردن، آشامیدن و رفتن به دستشویی نیز خودداری می‌کنند. این نوجوانان غالباً از مدرسه فرار می‌کنند و راهی گیم‌نت‌ها می‌شوند چون نمی‌خواهند حتی یک دقیقه بازی‌های آنلاین را از دست بدهند. این گروه در معرض خطر اعتیاد به اینترنت قرار دارند یا معتاد شده‌اند و باید برای آنها کاری کرد.

 

 

 فضای درونی کمپ‌ها

شاید برای بسیاری این سؤال پیش آید که فضای درون این کمپ‌ها به چه صورتی است که در پاسخ باید گفت در این کمپ‌ها بچه‌های 14 تا 19 ساله به مدت 4 تا 8 ماه بسته به میزان اعتیاد آنها، ساعت 6:15 از خواب بیدار می‌شوند و پس از مرتب کردن رختخواب‌ها و تمیز کردن سرویس بهداشتی محل اقامتگاه خود، با لباس‌های نظامی تحت نظارت افسرهای سابق ارتش چین ورزش‌های سبک بدون وسیله را انجام می‌دهند و همچنین در میان فریادهای این نیروهای بازنشسته ارتش روی زمین‌های سیمانی رژه می‌روند. دراز و نشست روی زمین‌های سرد و سایر ورزش‌های سخت این کمپ شاید تلنگری باشد برای آنها تا با دنیای اطرافشان آشتی کنند.

 

 

70 درصد از 110 نوجوان تحت درمان دراین کمپ پکن از اعتیاد بیش از حد به بازی‌های اینترنتی رنج می‌برند و به نوعی از نظر روحی و جسمی در وضعیت نامناسبی قرار دارند تا آنجا که بتدریج این افراد توانایی خود را برای حضور در یک زندگی عادی از دست می‌دهند. کودکان و نوجوانانی که پیش از این انگشتان آنها جز با موس و کیبورد با چیز دیگری آشنا نبوده حالا مجبورند در این کمپ زمین را تمیز کنند و دستمال بکشند. پس از صرف صبحانه نوبت به شستن ظروف، پاک کردن سبزی، پختن غذا و نان و همچنین تمیز کردن آشپزخانه می‌رسد. در این کمپ‌ها آموزش و زندگی با هم عجین می‌شود و نوجوانان می‌فهمند که بدون رایانه، اینترنت و بازی‌های آنلاین نیز می‌توان یک زندگی خوب حتی بهتر از قبل داشت. زندگی  در اردوگاهی با فضای نظامی، نظم و ترتیب را به آنها آموزش می‌دهد تا با بهبود وضع فیزیکی، به زندگی عادی بازگردند. در کنار این تمرین‌های سخت و دروس ویژه، این نوجوانان در کلاس‌های موسیقی و رقص اژدهای شیر که در جشنواره‌های مختلف و سال نو در چین برگزار می‌شود نیز شرکت می‌کنند و با استفاده از مدیتیشن و یوگا به سوی یک زندگی آرام و کم اضطراب می‌روند. از دیگر برنامه‌های این کمپ می‌توان به سفالگری، برگزاری کلاس‌های موسیقی، کلاس‌های اختصاصی روانکاوی و مشاوره‌های درمانی با حضور روانشناسان برای تقویت اعتماد به نفس و ارتباط بهتر با خانواده و افراد فامیل اشاره کرد. در این کمپ‌ها نوجوانان مورد معاینه‌های دقیق پزشکی قرار می‌گیرند تا با اسکن مغز مشخص شود که زمان طولانی بازی‌های آنلاین بر آنها تأثیری منفی نگذاشته باشد. نوجوانان در این کمپ ترک اعتیاد علاوه بر دارو، از بازی درمانی با تفنگ‌های لیزری نیز کمک می‌گیرند تا نوجوانان راحت‌تر از بازی‌های آنلاین دل بکنند. در این کمپ‌ها نوجوانان با دنیای بیرون هیچ تماسی ندارند و روزانه تنها یک ساعت اجازه استفاده از تلفن همراه دارند البته با نظارت کامل که سراغ بازی‌های آنلاین نروند. حتی ایمیل‌های این گروه نیز ابتدا توسط معلمان چک می‌شود که چیز بدی درباره این اقامتگاه ننوشته باشند.

 

 

 250 کمپ در انتظار معتادان

آخرین آمارها نشان می‌دهد چین با 3/1 میلیارد نفر جمعیت، 24 میلیون نوجوان معتاد به اینترنت دارد و این موضوع به روند رو به رشد تعداد کمپ‌های ترک اعتیاد به اینترنت دامن زده است طوری که در حال حاضر 400 مؤسسه و 250 کمپ ترک اعتیاد در سراسر کشور برای کمک به این قشر فعال هستند تا نوجوانانی که فارغ از دنیای واقعی، دل به دنیای مجازی و جذابیت‌هایش بسته‌اند گرد هم بیایند تا تمرینی برای زندگی کردن داشته باشند.

 

 

اما گاه و بی‌گاه اخباری ناخوشایند از این کمپ‌ها به بیرون درز می‌کند که بر تعداد مخالفان آن می‌افزاید. سال 2009 در جنوب چین دختر 15 ساله‌ای که برای ترک بازی‌های رایانه‌ای و اعتیاد به اینترنت به کمپ Qihang مراجعه کرده بود 24 ساعت بعد از ورود در اثر تنبیه بدنی کشته شد و سال بعد از آن نیز جوان دیگری در ایالت Hunanنیز در اثر کتک خوردن به سرنوشت آن دختر 15 ساله دچار شد به همین علت دلیل نگرانی‌ها بابت خشونت‌های موجود در این کمپ‌ها افزایش یافته و به تازگی نیز یک کشته و یک جراحت بالا در یک کمپ توانبخشی اعتیاد به اینترنت گزارش شده که سروصدای زیادی به پا کرده است داستان از این قرار است که این دو نوجوان به مدت 2 ساعت بی‌وقفه تمرینات بسیار سختی را بر زمین سرد داشتند و هرکسی در کمپ می‌توانست صدای گریه آنها را بشنود ولی مسئولان به آن اهمیت ندادند تا آنجا که یکی از نوجوانان کشته و دیگری راهی بیمارستان شد.

 

 

این مسأله هرچند تعطیلی کمپ و بازداشت شماری را به همراه داشت ولی همچنان ممکن است چنین مواردی در سایر اردوگاه‌ها اتفاق بیفتد و همین موضوع والدین این نوجوانان را بشدت نگران می‌کند. اعتیاد به اینترنت پدیده‌ای نیست که فقط به چین محدود باشد و حالا دیگر در سایر نقاط جهان از جمله کره جنوبی، ایالات متحده امریکا، سوئد و بریتانیا نیز چنین کمپ‌هایی البته با برنامه‌هایی متفاوت

دیده می‌شود.