شبکه‌های اجتماعی، ساکن آینده کاخ سفید را برمی گزینند
میثم لطفی – ایران : انتخابات ریاست جمهوری امریکا بزرگترین اتفاق سیاسی جهان غرب در سال 2016 محسوب میشود که برنامه‌ریزی‌های آن از هم‌اکنون آغاز شده است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند فناوری‌های جدید بیشترین تحول را در کمپین‌های سیاسی و تاریخ انتخابات این کشور به وجود خواهند آورد. «هیلاری کلینتون» نماینده حزب دموکرات تصمیم گرفته است طی هفته جاری خبر رسمی مربوط به کاندیداتوری خود را با انتشار فیلم ویدیویی روی یوتیوب و مطالب ویژه در فیس‌بوک و توئیتر اعلام کند. همچنین 180 مایل دورتر «تِد کروز» دیگر کاندیدای این دوره از انتخابات تمرکز فراوانی بر اینستاگرام دارد و معتقد است که فقط با تکیه بر شبکه‌های اجتماعی می‌تواند محبوبیت خود را نزد مردم افزایش دهد. دیگر نامزدهای احتمالی نیز هر کدام برنامه دقیقی برای بهره‌مندی از فناوری در دست دارند تا پیروزی خود را تضمین کنند.
کمپین تبلیغاتی اوباما در سال 2008 اتفاقی بود که برای نخستین بار بهره‌وری گسترده از فناوری در انتخابات را پایه‌گذاری کرد و در سال 2012 تمرکز هرچه بیشتر بر شبکه‌های رسانه‌ای، استفاده تخصصی از توئیتر و تحلیل‌های دقیق کلان داده‌ها موفقیت دوباره «باراک اوباما» برای پیروزی در انتخابات را باعث شد. این اتفاقات به گونه‌ای پیش رفت که سیاستمداران اعلام کردند فناوری تنها عاملی بود که پیروزی دموکرات ها را در امریکا به دنبال داشت.
گوشی‌های اثرگذار
چهار سال قبل در چنین روزهایی «باراک اوباما» خود را آماده می‌کرد تا خبر کاندیداتوری مجدد برای انتخابات ریاست جمهوری را اعلام کند و رقیب اصلی او یعنی «میت رامنی» هم برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای برای افزایش محبوبیت نزد مردم امریکا داشت. آن روزها از هر سه امریکایی یک نفر صاحب گوشی هوشمند بود و به همین خاطر نمی‌شد روی این دستگاه مانور سیاسی داد. مرکز Pew Research سال 2011 در یک بررسی دقیق دریافته بود فقط 35 درصد امریکایی‌ها گوشی هوشمند دارند. اما اینترنت و شبکه رسانه‌ای محبوبیت بیشتری داشت و همین ابزار مجازی توانست اوباما را بار دیگر رئیس جمهوری امریکا کند.
این روزها «هیلاری کلینتون» خود را برای معرفی رسمی آماده می‌کند و «جِب بوش» و «اسکات واکر» دیگر نامزدهای احتمالی دوش به دوش او جلو می‌روند. اما این بار شرایط تغییر کرده است و دوسوم مردم امریکا یا به طور دقیق‌تر 64 درصد آنها صاحب گوشی هوشمند هستند. این دستگاه نحوه برنامه‌ریزی نامزدهای انتخاباتی برای انتشار اخبار و آگهی‌های تبلیغاتی را تغییر داده و پتانسیل‌های جدیدی در اختیار سیاستمداران گذاشته است. «کریس لیهِین» استراتژیست حزب دموکرات و معاون «بیل کلینتون» رئیس جمهوری اسبق امریکا می‌گوید: «تلفن همراه مهم‌ترین اتفاق در انتخابات سال 2016 است. هر یک از کمپین‌های سیاسی تلاش می‌کنند بیشترین استفاده را از این دستگاه ببرند و البته تمام کمپین‌ها در هر دو حزب به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده درست از ابزارهای تلفن همراه می‌تواند آنها را یک گام تا موفقیت نزدیک‌تر کند».
بررسی‌ها نشان داده است 68 درصد از تمام مشترکان تلفن‌همراه در امریکا اخبار سیاسی را روی گوشی خود دنبال می‌کنند و 33 درصد آنها گفته‌اند که این کار را به صورت مرتب انجام می‌دهند. بیشترین صاحبان گوشی‌های هوشمند در امریکا را جوانان تشکیل می‌دهند و به همین خاطر است که نامزدهای انتخاباتی سعی می‌کنند نظردارندگان تلفن همراه را به خود جلب کنند. در بخش دیگر، دستگاه‌های تلفن همراه باعث شده‌اند به تعداد شهروندان، گزارشگر در جامعه موجود باشد و هر یک از آنها بتواند بر ادامه فعالیت‌های کمپین‌های سیاسی تأثیر بگذارد. تصاویری که هر یک از این دستگاه‌ها در جامعه ضبط می‌کنند می‌تواند روی نتیجه نهایی آرا تأثیر مستقیم برجا بگذارد.
کلان داده‌های ارزشمند
اگر کلان داده‌ها یک اسلحه محرمانه برای پیروزی «باراک اوباما» در انتخابات سال 2012 بودند، در انتخابات سال 2016 امریکا به یک ابزار کاربردی تبدیل شده‌اند. شکی نیست که کلان داده‌ها در تجارت، سیاست، بهداشت، آموزش و دیگر صنایع برگ برنده سازمان‌ها محسوب می‌شوند و سرمایه‌گذاری روی آنها موفقیت آتی را تضمین می‌کند و با همین روند، نامزدهای دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری امریکا سعی کرده‌اند خود را به موفقیت نزدیک‌تر کنند.
در نوامبر 2012 نشریه Time گزارشی را با عنوان زیر منتشر کرد: «چند قدم در دنیای محرمانه اطلاعاتی که به پیروزی اوباما کمک کرد.» در این مطلب گفته شد چهل‌وچهارمین رئیس جمهوری امریکا تنها به واسطه تکیه بر نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها تصمیم‌گیری کرده است تا با این اتفاق زمان ورود کلان داده‌ها به عرصه سیاست فرا رسد. اما قرار است نقش کلان داده‌ها در انتخابات سال 2016 افزایش یابد و میزان استفاده از اطلاعات توسط هر یک از نامزدها به بیشترین حد خود در تاریخ برسد. این فرایند به صورتی دنبال میشود که تحلیلگران می‌گویند کاربر سیاسی داده‌ها از شبکه‌های اجتماعی و دیگر پلتفورم‌ها هم بیشتر خواهد بود. «کنِت کوکیر» از تحلیلگران مرکز Viktor Mayer می‌گوید: «ما برای انتخابات ریاست جمهوری 2016 پیش‌بینی می‌کنیم کلان داده‌ها نقش مرکزی را عهده‌دار باشند. تمرکز بر اهداف کوچک روی هر یک از افراد و دنبال کردن گروه‌های چند نفره غیررسمی، تحلیل‌های دقیق اطلاعات به دست آمده از پلتفورم‌های اجتماعی، بازخوردهای شخصی مردم در مورد هر یک از کمپین‌ها و بررسی رفتار مردم برای تصمیم‌گیری در هنگام رأی دادن، بخشی از اتفاقاتی است که کلان داده‌ها مدیریت می‌کنند. برای موفقیت در این زمینه مدل‌های دقیق تعریف شده است تا مبتنی بر آن، داده‌ها از منابع مختلف جمع‌آوری شوند، مورد تحلیل قرار بگیرند و بدرستی نشان دهند فعالیت رأی دهندگان چگونه خواهد بود».
کلان داده‌ها در انتخابات 2014 مجلس سنا هم توانستند اتفاقات مهمی را رقم بزنند و پیش‌نمایشی از آنچه قرار است طی سال 2016 اتفاق بیفتد در اختیار کارشناسان و سیاستمداران بگذارند. اما باید توجه داشت بهره‌مندی از حجم وسیع داده‌ها به سادگی صورت نمی‌گیرد. تحلیل کلان داده‌ها اتفاق بسیار پیچیده و دشواری است و در شرایط کنونی به نیروهای بسیار متخصص، سیستم‌های پیشرفته و مهارت‌های خاص برای طبقه‌بندی نتایج نهایی نیاز دارد.
شبکه‌های اجتماعی هدایتگر
در سال 2008 میلادی شبکه‌های اجتماعی نخستین گام‌های خود را برای حضور بین مردم برمی‌داشتند و کانال‌های اجتماعی شبیه به فیس‌بوک و توئیتر، فضایی بودند که کاربران تفکرات شخصی را روی آنها به اشتراک می‌گذاشتند و کمتر کسی ترجیح می‌داد از این پتلفورم‌ها برای تأثیرگذاری عمومی استفاده کند. اما دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری امریکا در شرایطی برگزار میشود که بخش اعظم ساکنان این کشور عضو شبکه‌های اجتماعی هستند و هر گونه اتفاق در آنها می‌تواند تأثیرات عمومی گسترده برجا بگذارد. اهمیت شبکه‌های اجتماعی به قدری است که سیستم‌های تحلیل کلان داده آنها را مهم‌ترین منبع ورودی خود می‌دانند و می‌توانند بزرگترین بنر تبلیغاتی برای رئیس جمهوری بعدی امریکا باشند.
مطالب هدفگذاری شده به کمک هشتگ‌ها، توئیت‌هایی منتشر شده از سوی کمپین‌های تبلیغاتی، اشتراک گسترده سخنان هر یک از نامزدها و… اتفاقاتی است که شبکه اجتماعی از ابتدای سال آتی میلادی مبتنی بر آنها تمام دستگاه‌های تلفن همراهی و رایانه‌های شخصی مردم امریکا را احاطه می‌کند. امریکایی‌ها در هر ماه اخبار مربوط به بیش از 10 میلیارد اتفاق مختلف را روی پلتفورم‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند و الگوریتم‌های تحلیلی پیشرفته در هر ثانیه لایک‌ها و اشتراک‌گذاری‌های مختلف را زیر نظر می‌گیرند تا مشخص شود فعالیت هر کمپین تبلیغاتی مربوط به نامزدهای انتخاباتی تا چه اندازه موفق بوده است.
این اهمیت از مدت‌ها قبل شناسایی شده بود و «باراک اوباما» در سال 2008 خبر پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری را نخستین بار توئیت کرد و این خبر در نخستین ساعت 157 بار مجدداً توئیت شد. در سال 2012 اوباما روش یاد شده را دنبال کرد و این بار در همین زمان خبر مذکور 800 هزار بار توئیت شد تا با این روند نامزدهای انتخابات 2016 شبکه اجتماعی را مهم‌ترین ابزار کاربردی برای خود بدانند.
حزب دموکرات امریکا چندی پیش اعلام کرد برای پشتیبانی از کاندیداتوری «هیلاری کلینتون» حدود 2/5 میلیارد دلار در اختیار او می‌گذارد و این سیاستمدار 67 ساله که همسر «بیل کلینتون» رئیس جمهوری اسبق امریکا محسوب میشود، تصمیم دارد بخش اعظم مبلغ یاد شده را روی فناوری‌های مدرن و بخصوص شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری کند تا برای پیروزی در بزرگترین رقابت سیاسی این کشور اطمینان بیشتری داشته باشد.
اینستاگرام در انتخابات سال‌های 2008 و 2012 وجود نداشت تا اوباما از آن استفاده کند. اما این شبکه اجتماعی که ماهانه بیش از 300 میلیون مشترک دارد و تعداد اعضای آن بیشتر از 284 میلیون کاربر فعال در توئیتر است، سال 2016 نقش‌های مهم‌تری را برعهده می‌گیرد. فیس‌بوک که صاحب اینستاگرام نیز محسوب میشود هم برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای انجام داده است تا خدمات گسترده تبلیغاتی و انتخاباتی خود را در اختیار نامزدها قرار دهد و دیگر مراکز فناوری هر کدام سعی کرده‌اند از بستر پیش‌رو نهایت استفاده را برای موفقیت هرچه بیشتر در بازار رقابتی ببرند. باید دید کدام یک از این نامزدها با تکیه بر فناوری‌های مذکور می‌توانند خود را به عنوان رئیس جمهوری بعدی امریکا معرفی کنند.