چرا شبکه‌های اجتماعی داخلی پرمخاطب نیست؟
نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی: امنیت مسئله ای است که باعث میشود کاربران آنچنان به سمت این شبکه ها تمایل نداشته باشند چرا که به تصور بسیاری از افراد سرور این شبکه های داخلی در اختیار مسئولان یا در دست افراد خاص قرار دارد از این رو اعتماد و اطمینانی به این شبکه ها ندارند بنابراین باید این اعتماد را در جامعه ایجاد کرد.
نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی: امنیت مسئله ای است که باعث میشود کاربران آنچنان به سمت این شبکه ها تمایل نداشته باشند چرا که به تصور بسیاری از افراد سرور این شبکه های داخلی در اختیار مسئولان یا در دست افراد خاص قرار دارد از این رو اعتماد و اطمینانی به این شبکه ها ندارند بنابراین باید این اعتماد را در جامعه ایجاد کرد.
سهیل تقوی کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات: موفقیت شبکه های اجتماعی خارجی استفاده راحت و آسان صدها هزار کاربر به صورت همزمان از سرور آن شبکه است که میتواند به صورت همزمان میلیونها کاربر را پوشش دهد. یک شبکه اجتماعی خارجی دارای چندین سرور در نقاط دور و نزدیک است و براحتی میتواند کاربران را با نزدیکترین سرور به آنها پوشش دهد و مشکل اصلی شبکه های اجتماعی داخلی در این بخش است.
رهام حیدری برنامه نویس و طراح شبکه اجتماعی داخلی «چی»: بهترین محصول را نیز تولید کنیم ولی وقتی معرفی و برند نشود نمیتواند در بازار جایی داشته باشد. از جایی که تولیدکننده محصول نیز نمیتواند برای شناخته شدن آن هزینه کند بنابراین اگر حمایتهای جانبی نباشد محصول تولید شده هر چقدر هم خوب باشد در بین کاربران جایی نخواهد داشت. از این رو باید رسانه ها کمک کرده و کارهای خوب داخلی را معرفی کنند.
بحث استفاده از شبکه های اجتماعی داخلی کماکان در کشور داغ است و این بحث بعد از خبرهای مربوط به فیلترینگ تلگرام پررنگ تر شده است به طوریکه معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته است به شرکتها و افرادی که بخواهند شبکه اجتماعی داخلی تولید کنند از 100 میلیون تا 3 میلیارد تومان وام تسهیلاتی ارائه میدهد تا بتوانند کاربران را به این شبکه ها سوق دهند. با وجود این سرمایه گذاری دولت، کاربران داخلی از شبکه های داخلی آنچنان استقبال نمیکنند و کماکان شبکه های اجتماعی خارجی را ترجیح میدهند و تعداد کاربران شبکه های داخلی در بهترین حالت به 5/2 میلیون نفر میرسد. اما چرا کاربران ایرانی کششی به استفاده از محصولات تولیدی داخل ندارند ؟ چه موانعی بر سر راه این شبکه ها قرار دارد که نمیتوانند کاربران زیادی را به خود جذب کنند. «ایران» این موضوع را با کارشناسان حوزه آی تی در میان گذاشت که اغلب کارشناسان در آسیب شناسی این مشکل به نقش عواملی مثل نبود زیرساختهای خوب، نبود تبلیغ برند، بی اعتمادی به امنیت اطلاعات، نداشتن جذابیت کافی شبکه ها و… اشاره کردند.
کاربران و عاملی به نام اطمینان
«با وجود اینکه تعداد شبکه های اجتماعی داخلی بسیار زیاد است اما متأسفانه آنچنان شناخته شده نیستند بنابراین باید با سرمایه گذاری هدفمند این شبکه ها را به مردم معرفی کرد.»
نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی با بیان مطلب فوق میگوید: امنیت مسأله بعدی است که باعث میشود کاربران آنچنان به سمت این شبکه ها تمایل نداشته باشند چرا که به تصور بسیاری از افراد سرور این شبکه های داخلی در اختیار مسئولان یا در دست افراد خاص قرار دارد از این رو اعتماد و اطمینانی به این شبکه ها داخلی ندارند بنابراین باید این اعتماد را در جامعه ایجاد کرد که کاربران مطمئن باشند اطلاعات آنها محفوظ است.
از سوی دیگر سهیل تقوی کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات، عامل اصلی عدم استقبال کاربران از شبکه های اجتماعی داخلی را به دو عنصر شکل ظاهری و بحث زیر ساخت ارتباط میدهد.
تقوی میگوید: عده ای در داخل کشور فکر میکنند چون ظاهر برخی اپلیکیشنها و وب سایتهای خارجی ساده است و پیچیده نیست به همین علت دارای کاربران زیادی است بنابراین میتوان شبیه به آنها را ساخت ولی باید گفت این ظاهر قضیه است و اگر اپلیکیشنهای خارجی در عین سادگی موفق هستند تنها به خاطر طراحی ظاهری و برنامه نویسی آن نیست در صورتی که مهمترین ویژگی و دلیل موفقیت شبکه های اجتماعی خارجی استفاده راحت و آسان صدها هزار کاربر به صورت همزمان از سرور آن شبکه است که میتواند به صورت همزمان میلیونها کاربر را پوشش دهد. یک شبکه اجتماعی خارجی دارای چندین سرور در نقاط دور و نزدیک است و براحتی میتواند کاربران را با نزدیکترین سرور به آنها، پوشش دهد و مشکل اصلی شبکه های اجتماعی داخلی در این بخش است.
این کارشناس ارتباطات با اشاره به اینکه بعد از داشتن زیر ساخت خوب باید به مسأله شبکه توزیع محتوا (CDN (Content delivery network پرداخت میگوید: تکنولوژی CDN 6 سالی است که در دنیا جا افتاده است و اکثراً از این تکنولوژی استفاده میکنند و ما برای داشتن CDN باید شبکه ای از سرورها در نقاط مختلف کشور یا دنیا فراهم کنیم که به هم متصل شده و دیتا و محتوا را توزیع کنند یا تمام سرویس هایی که میخواهند ارائه دهند در آن بستر قرار بگیرد و محتوا را به کاربر برساند. در واقع اجرایی کردن این تکنولوژی خیلی هزینه بر است و سرمایه زیادی میخواهد که دولت باید آن را انجام دهد. البته در داخل کشور شبکه توزیع محتوا وجود دارد ولی کافی نیست.
سهیل تقوی به پرطرفدار بودن تلگرام در ایران اشاره کرده و می افزاید: به نظر شما چرا تلگرام در ایران بالای 15 میلیون کاربر دارد ولی وایبر کاربران ایرانی خود را از دست داد. شاید عده ای بگویند که به علت اعمال فیلترینگ، وایبر خوب کار نکرد ولی باید گفت تلگرام CDN خوبی نسبت به وایبر دارد و با سرعت بالا کار میکند.
جذاب نبودن شبکه های داخلی
در دنیای آی تی حتماً با واژه های سرویس دهی و UX و UI برخورد کردهاید. کارشناسان حوزه شبکه های اجتماعی به این دو واژه بسیار تأکید میکنند و نبود آنها را علت بعدی استقبال نکردن کاربران از شبکه های اجتماعی داخلی میدانند.
حسن نجفی سولاری مشاور مرکز ملی فضای مجازی میگوید: شبکه های اجتماعی داخلی سرویس و خدمات جدیدی عرضه نمیکنند با این حساب مشخص است وقتی شبکه اجتماعی دیگری سرویس بهتر و جدیدی ارائه کند قطعاً کاربران جذب آن شبکه میشوند.
نجفی می افزاید: چرا لاین و وایبر در ایران افت کرد، چون این دو شبکه نتوانستند سرویس جدیدی به کاربران خود عرضه کنند، بنابراین باید سرویسها تنوع داشته باشند و خلاقانه عمل کنند و سرویسی را در شبکه خود رونمایی کنند که دیگر شبکه ها ندارند.
رهام حیدری برنامه نویس که خود تجربه طراحی شبکه اجتماعی داخلی به نام «چی» را دارد به نداشتن UI و UX جذاب در محصولات داخلی اشاره کرده و می افزاید: UX مخفف شده کلمه User Experience به معنی تجربه کاربر است. در حقیقت طراحان تجربه کاربر یا همان UX Designers تمام تلاش خود را میکنند تا بهترین سناریو برای آشنایی یک کاربر با یک محصول و یا خدمات را ایجاد کند و UI مخفف کلمه User Interface به معنی رابط کاربری است و این دو در ایران دارای ضعف عمده است به طوریکه تجربه کاربران ایرانی خیلی ضعیف است و به روز نیست این در حالی است که در اپلیکیشنهای خارجی از جدیدترین متدها در آن استفاده میشود. ارتباط کاربر با سرور بسیار قطع و وصل میشود یا اینکه هر آنچه محصولات داخلی در حال ارائه آن هستند، محصولات خارجی بهتر از آن را ارائه میکنند، بنابراین کاربر به سمت محصولی میرود که کار با آن برایش بهتر و جذابتر است. البته در داخل کشور اپلیکیشن هایی نیز داریم که UI و UX خوبی دارند ولی باید بیشتر روی محصول تولیدی خود کار کرده و مطابق سلیقه ایرانیها تهیه کنند تا کاربران بیشتری جذب این شبکه های اجتماعی شوند.
در عین حال سهیل تقوی به (IXP (Internet Exchange Poin یعنی مراکز تبادل ترافیک اینترنتی اشاره کرده و میگوید: این مراکز امروزه حتی در افغانستان هم راه اندازی شده است و در دنیا جزو هسته اصلی شبکه ملی اطلاعات محسوب میشود. راه اندازی این مرکز بسیار مهم است چرا که با این کار میتوان ترافیک اینترنت را در کشور کنترل کرد البته شرکت زیرساخت IXP را راهاندازی کرده است ولی با استاندارد جهانی بسیار فاصله دارد.
شناخته نبودن برندهای داخلی
رهام حیدری برنامه نویس نیز همچون نجفی سولاری به بحث برند شبکه های اجتماعی داخلی اشاره کرده و میگوید: باید روی شناخته شدن شبکه های اجتماعی داخلی کار کرد و رسانه ها بخصوص صدا و سیما روی این موضوع مانور دهند.
حیدری می افزاید: بهترین محصول را نیز تولید کنیم ولی وقتی معرفی و برند نشود نمیتواند در بازار جایی داشته باشد. از جایی که تولیدکننده محصول نیز نمیتواند برای شناخته شدن آن هزینه کند بنابراین اگر حمایتهای جانبی نباشد محصول تولید شده هر چقدر هم خوب باشد در بین کاربران جایی نخواهد داشت. از این رو باید رسانه ها کمک کرده و کارهای خوب داخلی را معرفی کنند.
سهیل تقوی کارشناس آی سی تی نیز در این باره میگوید: رسانه های داخلی براحتی و رایگان شبکه های اجتماعی خارجی را در ابتدا و انتهای برنامه های خود تبلیغ میکنند، در صورتی که حاضر نیستند یک تولید داخلی را حتی اگر در دنیا بهترین باشد رایگان تبلیغ کنند.
تقوی با بیان اینکه دولت باید حمایتهای خود را از شبکه های اجتماعی داخلی بیشتر کند میگوید: دولت نه تنها باید در بحث شناخت برندها و بازاریابی و مهیا کردن CDN اقدام کند تا کاربر با سرعت بالا محتوا را رد و بدل کند، بلکه باید بوروکراسی اداری را در تولید شبکه های اجتماعی داخلی کاهش دهد.