قرارداد سرمایه‌گذاری «ام‌تی‌ان»در اپراتور فیبر نوری قطعی شد/ تمدید دوران حفاظت اپراتور چهارم، آری یا نه؟
براساس «دوران حفاظت» رگولاتوری تا چهار سال از تاریخ صدور پروانه برای اپراتور چهارم، پروانه‌ای ایجاد شبکه مشابه صادر نمی‌کند.
اپراتور فیبرنوری کشور(FTTX) تنها 36 روز دیگر فرصت دارد تا با قبول شروط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) و به توافق رسیدن با این سازمان، دوران حفاظت از پروانه خود را تمدید کند. (رگولاتوری برای این اپراتور دوره حفاظت بازار در نظر گرفته است که بر اساس آن چهار سال از تاریخ صدور این پروانه، پروانه جدیدی برای ایجاد شبکه مشابه صادر نخواهد کرد) مدیران این اپراتور از زمستان سال گذشته به دنبال تمدید انحصار پروانه خود بودند. در نهایت بعد از تکذیب و تأییدهای بسیار، در اواخر مرداد ماه سال 95 و در زمانی که دوران انحصار پروانه این اپراتور به پایان می‌رسید، وزیر ارتباطات در حاشیه راه‌اندازی رسمی طرح ترابرد پذیری شماره‌های تلفن همراه از تمدید دوران انحصار اپراتور فیبرنوری (اپراتور چهارم) خبر داد.
اما معاون سازمان رگولاتوری، در گفت وگو با روزنامه ایران اعلام می‌کند که این سازمان از حدود دوماه پیش وارد مذاکره با مدیران اپراتور فیبرنوری شده تا در نهایت با رسیدن به یک توافق (که به دیگر بازیگران ارتباطی کشور صدمه نزند) دوران انحصار آنها تمدید شود. اما چرا پروانه اپراتوری که از سال 91 مجوز فعالیت خود را گرفته و نتوانسته براساس تعهداتش دسترسی کاربران به اینترنت با سرعت حداقل 20 مگابیت برثانیه را به کمک فیبرنوری فراهم کند، باید دوباره تمدید شود؟ چرا با وجود ارائه پروانه‌های جدید ارتباطات ثابت یعنی FCP برای خلاص شدن شرکت‌های اینترنتی از دست انحصار شرکت مخابرات، اپراتور فیبرنوری به دنبال تمدید یک انحصار دیگر است؟ آیا تمدید دوران انحصار اپراتور فیبرنوری می‌تواند به توسعه شبکه ارتباطی کشور و دسترسی کاربران به اینترنت با سرعت بالا کمک کند؟
روزهای بد یک اپراتور
اپراتور فیبرنوری که با نام اپراتور چهارم شناخته میشود از زمان تصمیم دولت دهم برای توسعه شبکه فیبرنوری در کشور، تاکنون پستی و بلندی‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و آن طور که باید خوش‌شانس نبوده است. تغییر پی درپی مدیرعامل شرکت مجری پیاده سازی و بهره برداری شبکه فیبر نوری کشور، روشن نبودن زمان راه‌اندازی دقیق این طرح، مقرون به صرفه نبودن اجرای طرح و عقب ماندن اجرای طرح براساس تعهدات پروانه از جمله ابهامات و مشکلاتی است که اپراتور چهارم در چند سال گذشته با آن دست و پنجه نرم کرده است. پروانه اپراتور چهارم از دی ماه سال ۱۳۹۱ لازم الاجرا شد و این اپراتور برای پیاده سازی و بهره برداری شبکه فیبر نوری ۱۸ماه فرصت داشت.
مسئولان این اپراتور در دولت دهم اعلام کرده بودند که فاز اول طرح اتصال فیبرنوری به منازل دی ماه سال 93 و در 7شهر برای یک میلیون مشترک اجرایی می شود و سرعت دسترسی به اینترنت با حداقل سرعت 20 مگابیت بر ثانیه از جمله ویژگی‌های این طرح خواهد بود. اما این وعده تا پایان عمر دولت دهم هم به اجرا گذاشته نشد. در نهایت مدیران این اپراتور همچون دیگر بازیگران ارتباطی کشور در انتظار تدبیری از سوی دولت یازدهم با اعلام اینکه از ابتدا شروط و وظایف بسیار سنگینی در پروانه اپراتور فیبرنوری در نظر گرفته شده از محمود واعظی، وزیر ارتباطات وفناوری اطلاعات خواستند تا دوران انحصار این اپراتور را تمدید کند.
همه جا پای«MTN» در میان است
یکی از دلایلی که باعث تغییر نظر وزارت ارتباطات برای تمدید دوران انحصار اپراتور فیبرنوری شد، پیدا شدن یک سرمایه‌گذار خارجی مطمئن بود. سرمایه‌گذاری که پیش از این نیز طعم حضور در بازار ارتباطی ایران را با داشتن 49درصد از سهام اپراتور دوم تلفن همراه در کشور چشیده است. درخصوص سرمایه‌گذاری MTN روی طرح فیبرنوری یک منبع آگاه در شرکت اپراتور چهارم به «ایران» می‌گوید: قرار داد این سرمایه‌گذار خارجی با مدیران اپراتور چهارم نهایی و توافق‌های لازم اتفاق افتاده است. براساس اظهارات وی نزدیک به 5 میلیون دلار اجرای شبکه فیبرنوری از طریق اپراتور چهارم در کشور هزینه در بر خواهد داشت و MTN با در اختیار گرفتن 49 درصد از سهام این اپراتور در کنار سهامداران ایرانی به صورت مشترک در اجرای این طرح همکاری خواهد داشت.
وی در خصوص وضعیت فعلی این اپراتور در کشور نیز از آماده شدن زیرساخت‌های اتصال منازل به فیبر نوری در کرج خبر می‌دهد و تأکید می‌کند که در حال حاضر ارائه خدمات اینترنتی در نمایشگاه بین‌المللی تهران نیز از طریق اپراتور فیبرنوری انجام شده است.
توافق با رگولاتوری
مرداد ماه سال‌جاری دوران انحصار اپراتور شبکه دسترسی فیبرنوری به پایان رسید و همان‌طور که انتظار می‌رفت خبر تمدید دوران این انحصار از سوی وزارت ارتباطات منوط به فراهم آوردن شرایطی از سوی این اپراتور، تأیید شد.
صادق عباسی شاهکوه، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه رگولاتوری، در گفت‌وگو با «ایران»، از تلاش برای توافق بین این سازمان و اپراتور فیبر نوری خبر می‌دهد و می‌گوید:« در یک سال اخیر مدیران اپراتور چهارم نسبت به سنگین بودن تعهدات شان در پروانه این اپراتور اعتراض‌هایی را مطرح می‌کردند که این اعتراض‌ها با توجه به تحریم و نبود سرمایه‌گذار خارجی مناسب کاملاً منطقی بود در نهایت با برگزاری جلسه‌ای تصمیم گرفته شد با فراهم شدن شرایطی در فاصله سه ماه، رگولاتوری دوران حفاظت اپراتور چهارم را تمدید کند. تنها نزدیک به یک ماه از این فرصت برای انجام توافق زمان باقی مانده و هنوز هیچ‌چیز نهایی نشده است اما مدیران اپراتور چهارم به دنبال کاهش تعهدات خود براساس پروانه شان هستند و ما نیز به دنبال این هستیم که شرایط را برای تمدید دوران حفاظت این اپراتور به گونه‌ای در نظر بگیریم تا تجربه‌های پیشین در این زمینه تکرار نشود و کشور بیشتر از این از برنامه‌های توسعه‌ای خود عقب نیفتد.»
وی در ادامه می‌افزاید:« راه‌اندازی شبکه فیبرنوری در هر کشوری نیاز به سرمایه‌گذاری بالا دارد و از آن نوع خدماتی نیست که اگر تعداد بازیگران آن بیشتر شود شرایط بهتر خواهد شد. بنابراین وزارت ارتباطات در صورتی دوران حفاظت اپراتور چهارم را تمدید خواهد کرد که سرمایه‌گذاری خارجی مناسب و با تجربه داشته باشد تا بتواند این بار براساس تعهداتش طرح اتصال منازل به فیبر نوری را محقق کند.»
شاهکوه در پاسخ به این سؤال که چرا از ابتدا شرط داشتن یک سرمایه‌گذار خارجی در این طرح در نظر گرفته نشده بود به«ایران» می‌گوید: « رگولاتوری امکان دخالت در طرح تجاری شرکتی را نداشت اما حالا که این فرصت به بهانه تمدید دوران حفاظت به رگولاتوری داده شده تصمیم گرفته‌ایم برای توسعه شبکه فیبرنوری در کشور وجود یک سرمایه‌گذاری خارجی در این طرح را الزامی کنیم.»
معاون رگولاتوری تأکید می‌کند که هنوز رگولاتوری به جمع‌بندی قطعی برای تمدید دوران حفاظت از پروانه اپراتور فیبرنوری نرسیده و در تلاش است تا به اطمینان برسد این‌بار با تمدید دوران حفاظت، مدیران اپراتور فیبر نوری می‌توانند براساس تعهداتشان عمل کنند.
عباسی شاهکوه در واکنش به اعتراض برخی دارندگان پروانه FCP به امکان تمدید دوران حفاظت اپراتور فیبرنوری، این انتقاد‌ها را بی‌مورد دانست و تأکید کرد: توسعه شبکه فیبرنوری نیازمند زیرساخت وسرمایه گسترده‌ای است و شرکت‌های FCP به تنهایی امکان ورود به این بازار را ندارند مگر اینکه یک کنسرسیوم برای سرمایه‌گذاری در این بخش ایجاد کنند. عباسی تصریح می‌کند هر توافقی که با اپراتور فیبرنوری برای تمدید دوران حفاظت آن در نظر گرفته شود به گونه‌ای خواهد بود تا به دیگر بازیگران ارتباطی کشور یعنی دارندگان پروانه FCP صدمه ای وارد نشود.
در حالی که اپراتور چهارم در تلاش است تا نظر رگولاتوری برای تمدید دوران حفاظتش را جلب کند، از سوی دیگر مخابرات نیز به عنوان تنها بازیگری که اجازه توسعه شبکه فیبرنوری در کنار اپراتور چهارم را دارد، خبر از تشکیل تیم مشارکت با مخابرات کشور ویتنام برای اجرای طرح دسترسی منازل به فیبر نوری داده است. خبری که به باور معاون رگولاتوری می‌تواند چرخه توسعه شبکه فیبرنوری در کشور را با سرعت بیشتری به حرکت دربیاورد.