سه آدرس غلطی که دبیر شورای نگهبان در خصوص فضای مجازی می‌دهد
تابناک: آیا شبکه‌های اجتماعی موجب شکل گیری اتفاقات اخیر کشور شد یا گرسنگی؟ این پرسشی است که ظاهرا پاسخ دادن به آن دشوار است، حتی برای آیت الله جنتی که از جمله السابقون است و بالا و پایین‌های زیادی را دیده و تجربه کرده.
به گزارش «تابناک»؛ از فروکش کردن آتشی که مدتی پیش به صورت پراکنده، ولی در مقیاس بزرگ در بسیاری از نقاط کشورمان روشن شده بود و تر و خشک را می‌سوزاند، زمان زیادی نگذشته؛ اما ظاهرا همین گذر زمان کافی است تا در تفسیر غائله و بیان چرایی ماجرا دچار تناقض‌هایی شویم؛ بررسی رویدادی که همگان را شوک زده کرده بود و هنوز آثار شوک ناشی از آن در سخنان برخی مسئولان هویداست.
از جمله در سخنان امروز آیت الله جنتی، دبیر شورای نگهبان و عضو مجلس خبرگان رهبری که در ابتدای سومین جلسه مشترک هیأت رئیسه این مجلس با کمیسیون‌های داخلی ایراد می‌شد و بخشی از آن به اتفاقات پراکنده، اما پرشمار اخیر در کشور اشاره داشت؛ حوادثی که تقریبا همه مسئولان اذعان دارند، بخشی از آن اعتراضات بحق مردم و مطالباتشان بود و باید مورد توجه قرار گیرد.
رویکردی که مورد تأکید جنتی نیز قرار دارد تا وی در بخشی از سخنان خود با تأکید بر مشکلات معیشتی مردم و بی توجهی مسئولان به آن بگوید: «البته مردم ما مردم نجیبی هستند و از آنان تقدیر و تشکر می‌کنیم که موضوعات پیش آمده را تحمل می‌کنند، چون مسلمان هستند و معتقد به ولایت فقیه و به دنبال اغتشاش و ناامنی نیستند، اما آدمی که گرسنه است، تا چه حد می‌تواند تحمل کند؟»
بدین ترتیب این گونه به نظر می‌رسد که از دید دبیر شورای نگهبان، مشکل معیشت و بی توجهی به آن زمینه ساز شکل گیری حوادث شده، ولی وی در ادامه مطالبی بیان می‌کند که مؤید این امر نیست. وی می‌گوید: «اگر فضای مجازی، کنترل و مهار شده بود کار در کشور به وضع فعلی نمی‌رسید؛ این فضای مجازی بلا و مشکلی است که به جان ما افتاده است و من نمی‌گویم که می‌توانیم جلوی آن را کلا بگیریم. این کار نشدنی است، اما می‌توانیم آن را کم کنیم.»
بدین ترتیب مشخص میشود، هرچند دبیر شورای نگهبان ریشه حوادث اخیر را مشکلات معیشتی می‌داند، باز معتقد است که فضای مجازی کشور را به هم ریخت. فضایی که وی آن را «بلا و مشکل» توصیف می‌کند تا تکلیفش را یکسره کرده باشد. به این شکل که مشخص کند، اصولا از دید وی فضای مجازی زیانش بیش از منفعتش است و البته ضررش بسیار دامنگیر و وسیع است، تا جایی که می‌تواند کشورمان را به تلاطم دچار کرده و خسارات فراوانی به بار آورد.
دیدگاهی که می‌توان آن را آدرس غلط دادن دبیر شورای نگهبان نامید و برای اثبات آن، به جملات قبل‌تر وی اشاره کرد که حکایت از نقش بسیار بسیار پررنگ معیشت در وضع پدید آمده داشت؛ همان گزاره‌ای که آیت الله جنتی بر این باور است، عده ای در رسیدگی به آن کوتاهی می‌کنند و در خصوصشان می‌گوید: «آنانی که کوتاهی کرده‌اند، در پیشگاه خدا و مردم مسئول هستند.» آدرس غلطی که اگر در دستور رسیدگی قرار گیرد، به جای رفع مشکلات معیشتی مردم، به رفع و رجوع فضای مجازی منجر خواهد شد که طبیعتا نقشی در سیر کردن گرسنگان ندارد!
این در حالی است که دبیر شورای نگهبان در ادامه سخنان خود درباره فضای مجازی، بلافاصله آدرس غلط دیگری مخابره می‌کند که پی گرفتن آن نیز می‌تواند آسیب‌هایی به دنبال داشته باشد. او در خصوص راهکار جلوگیری از بلایای فضای مجازی می‌گوید: «کشور‌های خارجی هم مثل چین و ژاپن و سایر کشور‌ها در ابعاد کوچک‌تر برای فضای مجازی برنامه‌هایی دارند و آن را کنترل و مهار می‌کنند که کیان‌شان لطمه نبیند و اگر این کار را نکنند، صد برابر آنچه در اینجا اتفاق افتاد در آن کشور‌ها رخ می‌دهد. پس می‌توان این فضا را کنترل کرد، اما این کار را نکردند و آن اغتشاشات پیش آمد.»
اشکال این بخش از سخنان جنتی زمانی مشخص میشود که باز کمی در جملات وی به عقب‌تر برویم و از زبان وی بخوانیم: «من نمی‌گویم که می‌توانیم جلوی آن را کلا بگیریم؛ این کار نشدنی است»! کار نشدنی که اگر قرار باشد انجامش دهیم، نسخه‌ای جز آنچه دولت در دستور کار دارد، نخواهیم یافت، مگر اینکه نظر جنتی چیز دیگری باشد که حتی در آن صورت نیز نمی‌توان گفت: کسی کاری نکرده و حداکثر می‌توان ادعا کرد، آنچه روی داده مؤثر نبوده و مورد انتقاد است.
اما بشنوید از ادامه اظهار نظر شورای نگهبان در خصوص فضای مجازی؛ آنجایی که وی در پایان سخنانش، تلویحا ورود رهبری به این ماجرا را نوید داد و گفت: «اخیرا رهبر انقلاب با تعداد زیادی از متخصصان فضای مجازی جلسه‌ای چند ساعته تشکیل داده‌اند و بناست کار‌هایی در این زمینه انجام شود. ما باید برای این موضوع که فضای مجازی باشد، کار‌های مشخص و برنامه‌های معینی داشته باشیم.»
سخنانی که می‌توان آن را سومین آدرس غلطی دانست که دبیر شورای نگهبان مخابره کرده و پی گرفتن آن می‌تواند به بیراهه منجر شود، چون سیاست گذاری در حوزه فضای مجازی به شورای عالی فضای مجازی سپرده شده و رهبری با نصب اعضای این شورا، اهدافی فراتر از آنچه جنتی مورد اشاره قرار داده، ترسیم نموده اند؛ اهدافی که در آن‌ها فضای مجازی نه «بلا» که بستری مناسب ارزیابی شده که باید جمهوری اسلامی ایران در آن به قدرت سایبری در طراز قدرت‌های تأثیرگذار جهانی تبدیل شود.
یکی از اهداف دهگانه‌ای که رهبر انقلاب در حکم خود برای اعضای جدید فضای مجازی مشخص کرده است. برای تشکیلاتی که وفق دیدگاه ایشان، وظیفه اصلی آن «سیاستگذاری، مدیریت کلان و برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های لازم و به هنگام و نظارت و رصد کارآمد و روزآمد در فضای مجازی» است و هرگونه تحولی از بستر آن جریان خواهد یافت، نه در تدارک دیدن برنامه‌هایی که جنتی می‌گوید بناست اجرایی شوند، اما شورای عالی فضای مجازی در جریانشان نیست!