فیس‌بوک بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان و یکی از شرکت‌هایی است که همواره به‌عنوان نمونه موفق به رخ دیگر شرکت‌ها کشیده می‌شود. اما همین شرکت بزرگ بی بحران نیست.

یکی از مشکلات اصلی فیس‌بوک این است که درآمد این شرکت مستقیما به مدت زمانی که کاربران روی اپلیکیشن‌های آن صرف می‌کنند وابسته است. هرچه زمان بیشتری در شبکه‌های مجازی وقت بگذرانید، تبلیغات بیشتری می‌بینید، روی آنها کلیک می‌کنید و از این راه فیس‌بوک پول بیشتری کسب می‌کند. به همین خاطر منافع مالی فیس‌بوک با برنامه‌اش برای استفاده‌ سالم‌تر از فضای مجازی منافات دارد. مشخص نیست فیس‌بوک تا چه حد کاربرانش را در برابر خطرات استفاده‌ بیش از حد شبکه‌های مجازی محافظت می‌کند. البته درآمد از راه تبلیغات فواید زیادی هم دارد. مدیرعامل فیس‌بوک مارک زاکربرگ چندین بار گفته است که: فیس‌بوک همواره سرویسی رایگان برای همه خواهد بود. این تبلیغات به فیس‌بوک این اجازه را می‌دهد برای کسانی که تمایلی به پرداخت هزینه‌ای ندارند یا تمایلی برای این کار ندارند، رایگان باقی بماند.

هرچه تعداد کاربران این اپلیکیشن با قدرت خرید بالا در بازارهایی مانند آمریکا، اتحادیه اروپا و کانادا بیشتر باشد پول بیشتری از این تبلیغات عاید این شرکت می‌شود. مشکل اینجاست که مدل کسب درآمد فیس‌بوک از طریق تبلیغات نیازمند افزایش زمانی است که کاربران روی این شبکه اجتماعی می‌گذارند. کاری که اکثر اوقات از طریق محتوای خوب انجام می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد همین مساله است که به کاربران آسیب می‌رساند. صرف ۱۰ دقیقه وقت پشت سر هم روی فیس‌بوک می‌تواند حال ما را بد کند. ما به‌طور مداوم خودمان را درگیر حسادت می‌کنیم. مطالعات نشان می‌دهد اینکه به‌طور مداوم خود را در معرض اطلاعات مثبت درباره دیگران قرار دهید دچار حسادت خواهید شد، احساسی که مستقیما روی حال شما تاثیر می‌گذارد. یک تحقیق در سال ۲۰۱۱ بعد از بررسی عکس‌های منتشر شده روی فیس‌بوک، ادعا کرد افراد هنگام مشکلات عاطفی خود را بسیار تنها و غمگین نشان می‌دهند، در حالی که در واقعیت این طور نیست!

این تحقیق تاثیر مستقیمی روی زاکربرگ گذاشت، او پیش از این گفته بود: حفاظت از جامعه‌ برای ما مهم‌تر از افزایش سوددهی است. زمان صرف شده روی این شبکه هدف اصلی نیست، ما قصد داریم زمانی که افراد روی فیس‌بوک می‌گذارند صرف تعاملات اجتماعی معنادار و الهام‌بخش شود. اما حقیقت این است  این شبکه‌های اجتماعی مجازی زمانی که افراد می‌توانند صرف ارتباط با یکدیگر بکنند را به نوعی هدر می‌دهد. زاکربرگ در این راستا از تغییرات زیادی در فیس‌بوک اطلاع داده است، تغییراتی هرچند کوچک. 

فیس‌بوک با هدف افزایش تعامل افراد با یکدیگر مقاله‌های خبری، پست‌های عمومی و ویدئوهای محبوب کمتری نشان می‌دهد. نتیجه‌ این کار کاهش حدود ۵۰ میلیون ساعت بازدید در یک روز روی این شبکه‌ اجتماعی بود. با اینکه ممکن است عددی بزرگ به نظر برسد اما در حقیقت فقط کاهشی در حدود پنج درصد است.  با ایجاد تغییرات اثربخش می‌توان منتظر تاثیرات واقعی آن بر زمان صرف شده روی فیس‌بوک بود که احتمالا بر درآمد حاصل از تبلیغات آن اثر خواهد گذاشت. این کار مستلزم به جلوگیری افراد در استفاده‌ طولانی از اپلیکیشن‌ها خواهد بود که با ایجاد گزینه‌های do not disturb قوی‌تر یا کاهش نوتیفیکیشن‌های اسپم‌ها امکان‌پذیر است.

راه حل فیس‌بوک برای درآمد
در نتیجه فیس‌بوک به شرکت تبدیل شده است که قصد دارد حال ما را بهتر کند، اما در حقیقت درآمد آن از حال بد ما حاصل می‌شود. علاوه بر اینها این شرکت قول داده است برخلاف تاثیرات بدی که در اثر این سیاسیت‌ها روی درآمدش حاصل خواهد شد، برای همیشه رایگان باقی بماند. برای همین به نظر می‌رسد راه حل فیس‌بوک یک اشتراک بدون تبلیغات باشد که در کنار مدل عمومی رایگان به همراه تبلیغات بتواند به درآمد این کمپانی کمک کند. با پرداخت ماهانه‌ مبلغی برای حذف تبلیغات، فیس‌بوک می‌تواند برای کسب درآمد به روش‌های غیر از زمان صرف شده تکیه کند. این کار به این کمپانی کمک می‌کند در حین اعمال تغییرات زیادی برای بهبود حال کاربران بتواند روی پیشرفت و گسترش اپلیکیشن‌هایش متمرکز شود. از آنجا که در حال حاضر واتس‌اپ (که هم اکنون تحت تملک فیس‌بوک قرار دارد) در بعضی از کشورها با هزینه‌ای حدود یک دلار در سال اشتراک بدون تبلیغات دارد، این ایده برای فیس‌بوک آنچنان هم غریب به نظر نمی‌رسد.

فیس‌بوک با این کار می‌تواند از دخالت‌های سیاسی مانند درگیر شدن در انتخابات‌ کنار بکشد. برای کاربرانی که می‌توانند یا مایل به پرداخت این مبلغ هستند، تجربه‌ای عمیق‌تر روی فیس‌بوک در انتظار است، چرا که می‌توانند فقط مطالب اصلی و ارگانیک را در قسمت اخبار ببینند.  این کار به افراد اجازه می‌دهد زمانی را که با دیدن تبلیغات هدر می‌دهند روی کارهایی هدف‌دار متمرکز کنند و آن را صرف تعامل با جامعه و دوستانشان کنند و در کنار آن به فیس‌بوک نیز کمکی کرده باشند.

برای افرادی که نمی‌خواهند این مبلغ را خرج کنند یا امکان این کار را ندارند تجربه‌ کار با فیس‌بوک درست همانند قبل باقی می‌ماند. البته هنگامی که درصد افرادی که در معرض تبلیغات هستند کم بشود، فیس‌بوک قدرت انعطاف بیشتری خواهد داشت تا ساختار اپلیکیشن را طوری بچیند که صدمه کمتری به کاربران بزند و از آنجا که این اپلیکیشن در بسیاری از بازارها مشتریان خودش را پیدا کرده است، تمرکز روی بهبود به جای رشد و گسترش ریسک کمی را به همراه خواهد داشت. فیس‌بوک می‌تواند رقمی مشابه درآمدی که از تبلیغات برای هر کاربر به دست می‌آورد، به این کار اختصاص دهد (علاوه بر مبلغ کمی که از بازی‌هایش  به‌دست می‌آورد). در آمریکا فیس‌بوک رقمی حدود ۱۴/ ۸۴ دلار به ازای هر کاربر دریافت می‌کند، این در حالی است که این رقم در سایر کشورها به‌طور میانگین به ۲۱/ ۲۰دلار می‌رسد.

در صورت حذف تبلیغات فیس‌بوک می‌تواند از هر کاربر از ۶۵/ ۱ تا ۷ دلار در ماه پول بگیرد، رقمی که برای کاربران نیز منطقی به نظر می‌رسد. این نرخ سالانه می‌تواند افزایش یابد تا با افزایش سود حاصل از تبلیغات همگام باشد. ممکن است با این کار درصد کمی از افراد حاضر به پرداخت این پول شوند، البته همین درصد کم ممکن است به ده‌ها یا صدها میلیون کاربر برسد. این کار به فیس‌بوک اجازه خواهد داد امکانات بیشتری برای همه بر روی اپلیکیشن‌هایش اعمال کند. سوق دادن درصد بیشتری از کاربران به استفاده از اشتراک ماهانه‌ بدون تبلیغ نیازمند امکاناتی علاوه بر حذف تبلیغات خواهد بود. استعدادهای مهندسی و انرژی که قبلا روی تبلیغات متمرکز بود حالا می‌تواند روی این امکانات تمرکز کند. فیس‌بوک احتمالا مجبور خواهد شد برای کاربرانی که این اشتراک را خریداری می‌کنند، امکانات ساده‌ای در نظر بگیرد، در غیر این صورت، کاربرانی که این اشتراک را خریداری نکرده‌اند حس‌می‌کنند در طبقه‌ پایین‌تری از نظر ارزش اجتماعی قرار دارند یا به آنها خیانت شده است.

علاوه بر این حذف امکانات موجود برای کاربران نیز عملی به نظر نمی‌رسد. همچنین فیس‌بوک نمی‌‌تواند اشتراک رایگان را به سایه‌ای از اشتراک پولی تبدیل کند. کاری که اسپاتیفای انجام داده است و فقط کسانی که اشتراک را خریداری کرده باشند این امکان را دارند که آهنگ به خصوصی را انتخاب کنند. در عوض فیس‌بوک مجبور خواهد شد از مدل درآمدزایی اپلیکیشن‌های دیگر ایده بگیرد، مثلا برای اینکه چه کسانی پروفایل شما را قبلا دیده‌اند.

امکانات اضافه‌ روی فیس‌بوک
امکانات ظاهری اضافه‌تری هم می‌تواند به درآمدزایی فیس‌بوک منجر شود، همانند یک علامت کنار پروفایل شما درست مثل پروفایل‌های تایید شده، تنظیمات شخصی پروفایل بیشتر یا فیلترهای بیشتری برای تصویرهای پروفایل. همچنین می‌تواند امکانات بهبود محتوا باشند مانند آپلود عکس‌ها یا ویدئوهایی با کیفیت بالا یا برداشتن محدودیت ۵ هزار دوست برای هر پروفایل یا جالب‌ترین امکان می‌تواند ابزارهای مربوط به محتوای نشان داده شده باشد، مثل کنترل‌های دستی پیشرفته برای انتخاب محتوای نمایش داده شده در قسمت اخبار، کاری که قبل از این هم فیس‌بوک انجام می‌داد.

در سال ۲۰۰۷ می‌توانستید انتخاب کنید که تغییرات وضعیت رابطه، لینک‌ها، عکس‌ها و چیزهایی بیش از این برای شما نشان داده شود یا نه. مطمئنا افراد زیادی هستند که مایلند با پرداخت مبلغی، کمتر عکس بچه‌ها یا مطالب سیاسی ببیند. اگر دیدن محتوای نامطلوب یکی از مشکلات باشد، فروختن تنظیمات اضافه که به کمک آن هر کاربر بتواند خودش این مشکل را حل کند به نظر جالب می‌رسد.‍ اگر باز هم مشکل فیس‌بوک حل نشد می‌تواند به ایجاد امکانی مثل «چه‌کسی پروفایل شما را دیده است» روی بیاورد. آن قدر که افراد در اپلیکیشن‌ها و سایت‌های دیگر به دنبال این امکان می‌گردند اضافه کردن آن به نظر منطقی می‌رسد. حتی لینکدین هم این امکان را می‌فروشد. مانند این امکان، امکانات دیگری هم هستند که روی تجربه‌ کاربری افرادی که این اشتراک را نخریده‌اند تاثیر آنچنانی نخواهد گذاشت.

ریسک کمی در امتحان این ایده وجود دارد. فیس‌بوک در حال حاضر هم ایده‌های زیادی را با سیستم Gatekeeper خود امتحان می‌کند، سیستمی که نسخه‌های مختلفی را از یک سرویس در اختیار کاربران قرار می‌دهد و نتیجه را بررسی می‌کند. فیس‌بوک می‌تواند این کار را ابتدا در کشورهای انگلیسی زبانی مانند نیوزیلند امتحان کند، که به‌طور تقریبی فرهنگی مشابه اکثر کاربران این شبکه‌ اجتماعی دارند، اما نگاهی بازتر به این کار نسبت به کشوری مثل آمریکا دارند. اگر این کار موفق نبود می‌توانند آن را متوقف کنند.

یک نگرانی این است که در حال حاضر فیس‌بوک از یک جامعه‌ کاربری بزرگ یکسان برخوردار است، مساله‌ای که برای شرکت‌های تبلیغ‌کننده جذاب به نظر می‌رسد.  امکان دیده‌شدن توسط درصد بالایی از کاربران در زمانی کم، مانند تبلیغ قبل از یک فیلم جدید روی پرده‌ سینما، برای شرکت‌های تبلیغ‌کننده جذابیت بالایی دارد. اگربخشی از کاربران فیس‌بوک دیگر تبلیغات را نبینند، طبعا علاقه‌ این شرکت‌ها برای تبلیغ روی این اپلیکیشن کم خواهد شد. البته همین حالا هم زاکربرگ به از دست دادن بخشی از درآمدش در قبال سلامت کاربران تن داده است.

در زمان طولانی امکان خرید اشتراک به‌صورت اختیاری می‌تواند کاربرانی وفادار برای این سایت به ارمغان آورد، این در حالی است که فیس‌بوک در قسمت اخبار کار خواهد کرد تا آن را برای همه‌ کاربران بهبود بخشد. ساخت مراقبت‌های این‌چنینی در برابر استفاده‌ بیش از حد می‌تواند از کنار گذاشتن این اپلیکیشن از سوی کاربران در آینده جلوگیری کند. فیس‌بوک همیشه رایگان باقی می‌ماند و در عین حال به افراد اجازه ‌می‌دهد در صورتی که می‌خواهند قسمتی از زندگی‌شان را سالم‌تر کنند، مقداری پول در قبال آن بپردازند.