روایت های ضد و نقیض از عامل اختلال در «کالگرام»
محمد جواد آذری جهرمی مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت: محدودیت‌های اعمال شده در زمینه تماس صوتی تلگرام به هیچ عنوان از سوی وزارت ارتباطات و شرکت زیرساخت نبوده است. ما هیچ دستور قضایی مبنی بر ایجاد محدودیت در این زمینه نداشته‌ایم.
احمدرضا نخجوانی مدیر عامل گروه شرکت‌های شاتل: احتمال دخالت اپراتورهای ایرانی در محدودیت دسترسی کاربران به سرویس تماس صوتی تلگرام بسیار ضعیف است . به نظر من ورود این سرویس حداقل برای برخی اپراتورها می‌تواند حتی درآمدزا باشد چون دیتای زیادی مصرف میشود پس چرا باید اپراتورها اصلاً دست به این کار بزنند؟
«تلگرام» یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های پیام رسان موبایلی در ایران، باز هم خبرساز شد. سرویس تماس صوتی این شبکه پیام رسان (کالگرام) که گمان می‌رفت فعلاً تنها در غرب اروپا فعال باشد و قرار نبود به این زودی‌ها در ایران راه‌اندازی شود، از پنجشنبه شب تا جمعه حوالی ظهر در اختیار کاربران ایرانی قرار داشت و هر چند با اختلالاتی همراه بود ولی به هر حال کاربران از این سرویس استفاده می‌کردند.
سرویسی که بسیار مورد استقبال کاربران ایرانی قرار گرفت و «پاول دورف» مدیرعامل تلگرام در توئیت خود نوشت که «به دلیل استقبال گسترده مخاطبان تلگرام از بخش تماس صوتی، سرورهای این شرکت دچار اختلال شده و به دنبال تقویت سرورهای خود هستیم». اما موضوع اینجاست که سرنوشت این سرویس بسرعت در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت و از ظهر دیروز جمعه از دسترس خارج شد. از دسترس خارج شدن سرویس تماس صوتی تلگرام گمانه زنی‌های متعددی را در پی داشت که نخستین مورد آن احتمال فیلتر شدن این سرویس از سوی دولت بود؛موضوعی که بشدت از طرف مسئولان وزارت ارتباطات تکذیب شد.
نگاه دولت فیلتر نیست
موضوع سرویس تماس صوتی تلگرام به حدی برای کاربران ایرانی جذاب بود که با گذشت ساعاتی از راه‌اندازی این سرویس در ایران، به‌دلیل استقبال گسترده مخاطبان تلگرام از بخش تماس صوتی، سرورهای این شرکت دچار اختلال شد و به تبع آن، شبکه مرکزی تلگرام با ارسال یک پیام فوری، خواستار اعلام موارد اختلال از سوی کاربران شد.در توئیت‌های «پاول دورف»آمده بود که شلوغی بیش از حد خطوط در لحظات ابتدایی و وارد شدن حجم بالایی از تماس به یکباره کنترل سرورها را با اختلالاتی مواجه کرد و تماس صوتی در حال حاضر ناممکن شده است. وی با اطمینان دادن به کاربران که این مشکل قابل حل است، از کاربران خواست که برای رفع مشکل تماس صوتی، یک api-id برای آنها ارسال کنند.
در حالی که کاربران همچنان منتظر بودند تا با رفع مشکل سرورهای تلگرام، همگی بتوانند از این قابلیت جدید پیام رسان موبایلی محبوب خود استفاده کنند ناگهان با توئیت دیگری از مدیرعامل تلگرام مواجه شدند که نوشته بود: «ما تماس صوتی تلگرام را در ایران برای کاربران خود راه‌اندازی و فعال کردیم ولی اپراتورهای ایرانی شروع به فیلتر آن کردند. من فکر می‌کنم که شما باید شکایت کنید.»
با بازنشر متعدد این توئیت در فضای مجازی، انگشت اتهام به سوی مسئولان دولتی در وزارت ارتباطات و نیز اپراتورها نشانه رفت و بسیاری در فضای مجازی، دولت را مسئول فیلتر این سرویس جدید تلگرام عنوان کردند. در همین راستا روزنامه «ایران» درباره این موضوع با محمد جواد آذری جهرمی رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت به گفت‌و‌گو نشست.وی با تکذیب اعمال هرگونه فیلتر از سوی دولت در این باره گفت:نگاه دولت فیلتر نیست و محدودیت‌های اعمال شده در زمینه تماس صوتی تلگرام به هیچ عنوان از سوی وزارت ارتباطات و شرکت زیرساخت نبوده است. جهرمی ادامه داد: ما هیچ دستور قضایی مبنی بر ایجاد محدودیت در این زمینه نداشته‌ایم.
وی همچنین در پاسخ به این سؤال که چقدر احتمال دارد اپراتورهای داخلی در ایجاد محدودیت برای این سرویس تلگرام نقش داشته باشند گفت: درست است که از وقتی این سرویس در غرب اروپا راه افتاده بود اپراتورهای داخل کشور نگرانی‌هایی برای درآمدزایی خود داشتند ولی ما همیشه برای این مورد به‌دنبال یک راهکار بوده‌ایم تا چنین مشکلی پیش نیاید و هیچ وقت هم تصمیم به فیلتر کردن نگرفته‌ایم. وی همچنین تأکید کرد اگر هم قرار بود این سرویس فیلتر شود ما حتماً اطلاع‌رسانی می‌کردیم. در حال حاضر نیز ما با دستور مستقیم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال پیگیری موضوع هستیم.
محمدرضا فرنقی‌زاد رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» هرگونه دخالت وزارت ارتباطات در بسته شدن دسترسی کاربران به این سرویس تماس صوتی تلگرام و ایجاد محدودیت برای آن را قویا تکذیب کرد. وی درباره احتمال فیلتر این سرویس توسط اپراتورهای داخلی نیز گفت: همه اپراتورهای تلفن همراه در ارائه این سیستم به مشترکین خود، مختار هستند.
اپراتورها تکذیب کردند
خبرنگار روزنامه «ایران» همچنین تلاش کرد تا نظر اپراتورها را نیز در این زمینه جویا شود که در این میان دو اپراتور همراه اول و نیز ایرانسل موضوع دخالت خود در فیلتر سرویس تماس صوتی تلگرام را بشدت تکذیب کردند ولی اپراتور رایتل پاسخگوی ما نبود. کیهانی مسئول روابط عمومی اپراتور همراه اول در پاسخ گفت:اپراتور همراه اول هیچ گونه محدودیتی اعمال نکرده است و روابط عمومی ایرانسل نیز با تکذیب هرگونه اعمال محدودیت گفت:اختلال ایجاد شده به هیچ عنوان به ما مربوط نمی‌شود و از سوی اپراتور ما شکل نگرفته است.
اما احمدرضا نخجوانی مدیر عامل گروه شرکت‌های شاتل نیز درباره این موضوع که اصولاً از نظر فنی چقدر امکان دارد اپراتورها بتوانند بدون فیلتر شدن کل شبکه پیام رسان موبایلی، تنها سرویس پیام صوتی آن را از کار بیندازند اظهار می‌کند: به طور کلی این موضوع امکان پذیر است همان طور که در دبی نیز اکنون سرویس تماس صوتی واتس اپ قطع است اما کاربران می‌توانند از امکانات متنی و تکست آن استفاده کنند. اما نخجوانی احتمال دخالت اپراتورهای ایرانی در محدودیت دسترسی کاربران به سرویس تماس صوتی تلگرام را بسیار ضعیف می‌داند و می‌افزاید: به نظر من ورود این سرویس حداقل برای برخی اپراتورها می‌تواند حتی درآمدزا باشد چون دیتای زیادی مصرف میشود پس چرا باید اپراتورها اصلاً دست به این کار بزنند؟
در حالی که همه کسانی که انگشت اتهام به نحوی به سویشان نشانه رفته است خود را از این موضوع مبرا می‌دانند، یک منبع آگاه که نخواست نامش فاش شود در این باره گفت:اختلال پیش آمده برای سرویس جدید تلگرام فراتر از دستور اپراتورهاست به بیان دیگر این موضوع از سوی مقامات بالاتر اجرا شده و اپراتورها نقشی در این زمینه ندارند.
گفتنی است در میان همه اخبار ضد و نقیض، در لحظات آخر تنظیم این گزارش برخی کاربران اعلام کردند که برقراری تماس صوتی تلگرام برای آنها امکانپذیر شده است ولی همچنان با اختلال هایی همراه است.
با همه اما و اگرهای موجود بر سر راه سرویس تماس صوتی تلگرام، آنچه مسلم می رسد اینکه این اختلال‌ها همچنان وجود دارد و با توجه به اینکه دولت و بویژه وزیر ارتباطات تاکنون در مقابل فیلتر شبکه‌های اجتماعی مختلف بشدت ایستادگی کرده و به دنبال آزادسازی این فضا بوده، به نظر غیرممکن می رسد که این موضوع از سوی دولت اتفاق افتاده باشد.