باید از بی‌احساس‌شدن ارتباطات نگران باشیم؟
جواد افتاده – همشهری : بسیاری از ما امروزه برای بیان احساسمان در زیست اپلیکیشن‌های موبایل و شبکه‌های اجتماعی آنلاین از شکلک‌ها یا همان Emojiها استفاده می‌کنیم؛ موضوعی که گاهی در جامعه سنتی ما نیز به‌شدت مورد استفاده قرارمی‌گیرد زیرا هنوز تعارف‌ها، چهارچوب‌‌ها و فرهنگ کلی ما برای بیان احساس در قالب کلمات متنی یا صوتی وجود ندارد.
به‌عبارتی، شکلک‌هایی که در قالب تلگرام، پیامک و دیگر انواع چت‌ها به یکدیگر ارسال می‌کنیم شاید نشان‌دهنده ضعف ما در بیان احساسمان است. البته نباید فراموش کنیم که پلتفرم‌های جدید نیز ساختار راحت و جدیدتری برای بیان احساسمان دارند اما نکته این است که اگر ما در بیان احساس ضعف نداشته باشیم و به راحتی آن را منتقل کنیم هیچ اشکالی ندارد که شکل جدیدی از آن در قالب شکلک‌ها یا گیف‌های تلگرامی ارائه کنیم.
این موضوع می‌تواند هم فرصت تلقی شود و هم تهدید! فرصت زمانی است که گاهی افراد به هیچ عنوان (به هر دلیلی) با یکدیگر مکالمه احساسی ندارند و دیده شده است که از طریق همین اپلیکیشن‌ها بسیار با یکدیگر مهربان هستند و احساس واقعی خود را منتقل می‌کنند. اما زمانی تهدید تلقی می‌شوند که احساس غیرواقعی از طریق این شکلک‌ها ارائه و باور شود! به‌عبارتی، در طراحی شکلک‌ها سعی شده است که همه نوع حالات احساسی وجود داشته باشد تا افراد بتوانند آن را به یکدیگر منتقل کنند. البته این موضوع می‌تواند برای افراد با ویژگی‌‌های اخلاقی گوناگون مناسب باشد؛ مثلا اگر من از کسی به هر دلیلی ناراحت شوم در کلام هیچ‌وقت به او ناراحتی‌ام را اعلام نمی‌کنم اما در تلگرام، ناراحتی یا تعجبم را از حرف یا رفتار او از طریق این شکلک‌ها ابراز می‌کنم.
به بیان ساده، اگر شکلک‌های تلگرامی در ادامه یا کامل‌کننده بیان یا ابراز احساسمان باشد بسیار ابزار مناسبی است تا ما فردی متعادل و دارای رفتاری حرفه‌ای باشیم اما اگر ابزاری برای ساخت غیرواقعی از خود است در بلندمدت می‌تواند در روابط اجتماعی ما مشکلات عدیده‌ای ایجاد کند. هیچ‌وقت هم فراموش نکنیم که تمام این رسانه‌های جدید ابزار هستند و قرار نیست و نمی‌توانند جایگزین ارتباطات چهره به چهره شوند زیرا هنوز هم مؤثرترین نوع ارتباطات، ارتباطات چهره به چهره است.
اما به هرحال دنیای این شکلک‌های محبوب، دنیای بزرگ و پیچیده‌ای شده است و هنوز ما تنها بخش کوچکی از کاربردها و تأثیرات این نمادها را در زندگی ارتباطی خود دیده‌ایم. از این‌رو هم بسیاری از پژوهشگران حوزه روانشناسی، ارتباطات و زبان‌شناسی هم و غم خود را برای شناخت این دنیای رمز آلود گذاشته‌اند. حتی پای این ایموجی‌ها به دنیای سینما هم کشیده شده و به‌تازگی انیمیشنی با عنوان The Emoji Movie(به کارگردانی آنتونی لئوندیس) ساخته شده تا دنیا را از دریچه این شکلک‌ها بنگرد و تلنگری برای استفاده مکرر و غیرواقعی آنها باشد.زیرا امروز هالیوود و صنعت سینما نقش جدی در شکل دادن فرهنگ و هویت ذهنی افراد دارند تا بتوانند آن را هدایت کنند یا تغییر دهند و جالب است که تم اصلی این انیمیشن که هنوز در بسیاری از کشورهای جهان روی پرده سینماست، نگرانی از بی‌احساس‌شدن ارتباطات با استفاده از ایموجی‌های تک‌بعدی و عاری از احساس است.