ارزانت!
در مدل سابق برای سرویس دو مگابیت بر ثانیه با سقف مصرفی ۱۰ گیگابایت باید ۳۵ هزار تومان پرداخت می‌شد؛ اما اکنون برای سرویس دومگابیتی با حجم مصرف عادلانه‌ی ۲۰ گیگابایتی، باید ۲۵ هزار تومان پرداخت کرد.
رقابت شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت شروع شده است؛ رقابتی تازه و پر ابهام که براساس تعرفه‌های اعلام شده توسط سازمان تنظیم مقررات رادیویی اعلام شده است و بر اساس آن قرار است با عبارت «مصرف منصفانه» کمی انصاف به این شرکت‌ها برگردد.
ولی هنوز یک هفته از اعلام این تعرفه‌ها نگذشته است که بسیاری از شرکت‌ها از ضعف‌های آن سوءاستفاده کرده و بسته‌های اینترنتی خاصی را به مشتری عرضه کرده‌اند.
بسته‌هایی که بعضا قیمت بسیار بالا یا پایینی داشته و باعث می‌شوند مخاطب به شرکت مربوطه شک کند. این مسئله به قدری غیرمنطقی بود که دوباره وزیر ارتباطات مجبور شد با تنظیم قوانینی کمی نظم را به این سیستم برگرداند.
خلاصه مصرف منصفانه هنوز نیامده سر و صدای زیادی راه انداخته و بسیاری را گیج کرده است. به همین خاطر در این مطلب سراغ این نوع ارائه‌ی اینترنت رفته‌ایم تا ببینیم چگونه می‌خواهند شما را متقاعد کنند تا اینترنت‌تان را منصفانه مصرف کنید.
داستان مصرف منصفانه چیست؟
داستان پیدایش مصرف منصفانه به زمانی برمی‌گردد که داده‌های پرحجم و سنگین راه خود را به فضای اینترنت پیدا کردند
داده‌هایی مثل فیلم‌‌های چند گیگابایتی، بازی‌هایی که در بعضی مواقع باید 100 گیگ برای آن‌ها کنار می‌گذاشتید و البته وسوسه‌ی تماشای ویدئوهای بسیار با کیفیت در سرویس‌های پخش آن‌لاین.
همه‌ی این موارد باعث شدند دیگر اینترنت‌های کم سرعت و کم حجم قدیم جوابگوی کاربر نباشند، به همین خاطر سرویس‌های نامحدود به میدان آمدند.
اگر یادتان باشد تا همین پارسال، مخابرات و تعدادی از اپراتورها به دو صورت حجمی و نامحدود به کاربران سرویس می‌دادند، اما به مرور سرویس نامحدود را از بسته‌های خود حذف کرده، کاربران را با انواع روش‌های تشویقی، مجبور به استفاده از بسته‌های حجمی کردند.
دلیل این مسئله نیز این بود که هیچ تعریف مشخصی از سرویس نامحدود وجود نداشت.
یعنی شما به خیال نامحدود بودن بسیاری از حجم اینترنت را مصرف می‌کردید و وقتی به خاطر کم شدن سرعت به سرویس‌دهنده زنگ می‌زدید جواب سربالا می‌گرفتید، جوابی که محتوای آن به این صورت بود که «گفتیم سرویس نامحدوده ولی نه اینقدر».
خلاصه این مسئله منجر به دعواهای بسیاری شد و به همین خاطر کلا همه‌ی خدمات‌دهنده‌ها قید این کار را زدند. بعد از حذف سرویس‌های نامحدود، نان سرویس‌دهنده‌ها افتاد در روغن.
شما یا باید مصرف خود را کم می‌کردید یا سراغ بسته‌های گران‌قیمت می‌رفتید.
دوباره صدای اعتراض مردم بلند شد تا بالاخره بحث مصرف منصفانه پیش کشیده شد. درحقیقت اعلام نرخ‌های جدید به نوعی برگشت به گذشته است اما با روش و نامی جدید.
بسیاری از سرویس‌دهند‌گان اینترنت در دنیا از قانون «Fair Usage Policy» یا همان «مصرف منصفانه» استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند کاربران در استفاده از ترافیک و پهنای باند عدالت را برقرار می‌کنند
چراکه در صورت استفادهی بیش از حد تعدادی کاربر از پهنای باند، ممکن است کیفیت سرویس دیگر کاربران با افت شدیدی روبه‌رو شود.
از طرفی کاربران نیز میزان و سقف مصرف خود را می‌دانند و بهتر می‌توانند آن را مدیریت کنند.ولی مشکلی که ایجاد میشود این است که مصرف منصفانه تعریف ثابتی ندارد و در هر جا ممکن است معنی متفاوتی برای آن به کار رود.
از طرف دیگر این موضوع وقتی حادتر میشود که این سیاست مصرف منصفانه واقعا منصفانه پیاده‌سازی نشود و از نظر فنی به شکلی اجرا شود که نه‌تنها سرعت و کیفیت دسترسی کاربران خورنده‌ی پهنای باند را هدف بگیرد
بلکه بسیاری از کاربران عادی با الگو‌های مصرف رایج را هم تحت‌تاثیر قرار داده، باعث نارضایتی بسیاری از این افراد شود.
به همین خاطر شرکت‌های زیرساخت کشورها یا همان رگلاتوری خودمان، محدودیت‌ها و تعرفه‌های خاصی را اعلام می‌کنند تا شرکت‌های خصوصی بر اساس آن‌ها بتوانند وارد رقابت با یکدیگر شده، با سیاست‌های مختلف نظر شما را جلب کنند.
آن‌ور آب داستان چگونه است؟
مشابه داستانی که در داخل ایران اتفاق افتاد در خارج کشور نیز مشاهده شد. بسیاری از شرکت‌ها با مطرح کردن بحث مصرف منصفانه تا می‌توانستند جیب مردم را خالی کردند.
قراردادهای آن‌ها نیز به قدری مبهم بود که دست شما به هیچ کجا بند نمی‌شد.
تا این‌که بالاخره بعد از اعتراض‌های فراوان و شکایت و دادگاه، دو تا از شرکت‌های بزرگ مخابراتی دنیا یعنی AT&T و T-Mobile محکوم شده و به ترتیب جریمه‌های سنگین 100 و 50 میلیون دلاری پرداخت کردند.
بعد از آن خدمت‌دهندگان شرایط جدید را در سرویس‌هایشان اجرایی کردند و در عوض به کاربران قول کیفیت مطلوب‌تر و ثبات کلی بیشتر در سرویس‌های ارائه‌شده براساس شرایط FUP دادند.
تقریبا در سال 2015 و 2016 بود که شرکت‌ها با استفاده از دستگاه‌های جدید در کنار بستن قراردادهای مختلف با شرکت‌هایی که داده زیادی از کاربر مصرف می‌کردند (مثل شرکت‌های پخش آن‌لاین) توانستند به سرویس‌های واقعا نامحدود نزدیک شده و کاری کنند که مخاطب بدون نگرانی از اینترنت لذت ببرد. مثلا شرکت Comcast در سال 2016 سرویسی با ضوابط مصرف منصفانه داشت.
ولی آستانه‌ی ایجاد محدودیت در سرویس را از 300 گیگابایت در ماه به سقف یک ترابایت افزایش داده بود.
با وجود این، تحقیقات داخلی این شرکت نشان می‌داد که حتی استفادهی مداوم تمام اعضای خانواده از Netflix به‌صورت HD در طول یک ماه در پایان چیزی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ گیگابایت داده را در بر می‌گرفت و بعید بود کاربری با الگوی مصرف متعارف به نزدیک یک ترابایت برسد.
شرکت‌های دیگر نیز همین راه را پیش گرفته و تمام سرویس‌های تماشای ویدئو، گوش کردن موسیقی، بازی و حتی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مثل فیس‌بوک را رایگان اعلام کردند.
در کنار آن حجمی حدود 30 گیگابایت هم برای دانلود فیلم گذاشتند تا کاربرانی که خارج از همه‌ی این موارد از اینترنت استفاده می‌کنند نیز خیالشان راحت باشد، البته در این میان یک محدودیت هم گذاشتند.
هرچند شما می‌توانستید اینترنت خود را با دیگران به اشتراک بگذارید ولی اگر مصرف آن از حدود 10 گیگابایت بیشتر می‌شد، محدودیت سرعت روی سرویس شما اعمال می‌شد.
به نفع و ضرر چه کسانی است؟
در میان تمامی اعتراض‌ها به تعرفه‌های جدید اینترنت، از قیمت بالا گرفته تا گذاشتن سقف محدود، یکی از مواردی که شاید به آن توجه نشده کاربران کم‌مصرف هستند که شاید بخواهند اینترنت با سرعت بالا و حجم کم داشته باشند، اما باید همان هزینه‌ی مصرف منصفانه را بپردازند.
در مدل جدید فروش اینترنت شرکت‌های ارائه‌دهنده موظف به تضمین سرعت خریداری شده به مشترکان خود هستند.
در مدل سابق برای سرویس دو مگابیت بر ثانیه با سقف مصرفی ۱۰ گیگابایت باید ۳۵ هزار تومان پرداخت می‌شد اما اکنون برای سرویس دو مگابیتی با حجم مصرف عادلانه‌ی ۲۰ گیگابایتی، باید ۲۵ هزار تومان پرداخت کرد که عملا ۳۰ درصد کاهش در هزینه و ۱۰۰ درصد رشد در میزان مصرف را به دنبال دارد.
در سرویس ۱۶ مگابیتی هرچند پرداخت با رشد ۶۰ درصدی مواجه شده اما میزان مصرف رشد هزار و 200 درصدی را نشان می‌دهد.
در شرایطی که خود وزیر ارتباطات هم اذعان دارد حدود ۷۰ درصد کاربران، مصرف هفت تا ۱۰ گیگابایتی را در ماه تجربه می‌کنند، ظاهرا به کاربران کم‌مصرف بی‌توجهی شده است.
شاید تعرفه‌های حاضر برای کاربرانی که در طول ماه مصرف اینترنت بالایی دارند، منصفانه باشد اما کاربری که اهل دانلود زیاد نیست، در تغییر و تحولات اخیر آسیب می‌بیند.
انتقاداتی که به تعرفه‌های جدید وارد شده، از هزینه‌های بالای تعرفه‌های جدید تا قرار دادن سقف را شامل میشود که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به این موارد توجه داشته است
از طرفی اظهار کرده اگر تعرفه‌های ارائه‌شده هزینه‌های مشترک نهایی را افزایش دهد، توسط رگولاتوری پیگیری خواهد شد و از طرف دیگر سقف مصرف منصفانه را بین شرکت‌ها به رقابت گذاشته است
اگرچه تعرفه‌های ارائه‌شده در دولت یازدهم با واکنش‌های شدیدی روبه‌رو شد اما شاید نقطه‌قوت این تعرفه‌ها این بود که برای کم‌مصرف‌ها ردیف جداگانه‌ای در نظر گرفته شده بود.
با این حال به نظر می‌رسد در شرایط کنونی چندان توجهی به کاربران کم‌مصرف نشده است.
وزیر ارتباطات در دفاع از طرح فعلی می‌گوید تعرفه‌های جدید در قیاس با تعرفه‌ی قبلی، حداقل حدود ۳۰ درصد کاهش هزینه را برای کاربران به ارمغان می‌آورد و حتی با وجود مفهوم مصرف منصفانه می‌توان گفت بیش از ۸۰ درصد کاربران دیگر نیازی به خرید حجم یا پرداخت هزینه‌ی اضافه نخواهند داشت.