شهرام شریف – روزنامه ایران : مروری بر صد روز فعالیت وزیر جدید ارتباطات و فناوری اطلاعات و تیم او نمایانگر نکات مختلفی است که با بازگشایی آن‌ها می‌توانیم بحث‌های اصلی این بخش را مورد بررسی قرار دهیم. واقعیت این است که هر تیم و گروه جدیدی به یک دوره شناخت و استقرار برای پیشبرد موضوع‌ها و وعده‌های اولیه خود نیاز دارند و طبیعتاً برای جایی چون وزارت ارتباطات و مدیریت ارشد ارتباطی کشور سه ماه زمان برای شناخت و استقرار زمانی طبیعی است و چندان نمی‌توان انتظار نتایج ملموس و تغییرات عمده را در این مدت داشت. 

یکی از مهمترین تغییرات در این ۱۰۰ روز اخیر را اتخاذ ادبیات مخابراتی و ارتباطی مناسب از سوی مدیران ارشد وزارت ارتباطات می‌دانم. مدیران ارتباطی دولت قبل اساساً در فضای غیر واقعی سخن می‌گفتند و هر چند از این نظر تیترهای خوبی به کیسه روزنامه‌نگاران سرازیر می‌شد اما آن‌ها اساساً هدف توسعه‌ را فراموش کرده‌ بودند. بزرگ کردن و اغراق کردن طرح‌های نامفهوم و موهومی چون شبکه ملی اطلاعات یا اینترنت ملی و یا تأکیدهای نادرست به اسم حمایت از تولید داخل (جست و جوگر ملی، سیستم عامل ملی و…) و جلوی توسعه اینترنت را گرفتن و آن را شبکه ثانویه عنوان کردن اشتباه بسیار بزرگ و استراتژیک مدیران ارتباطی گذشته بود. 

به واقع مدیران ارتباطی کشور در دایره تبلیغات و فضاسازی‌های نادرست و بی‌موردی گرفتار آمدند که عملاً به گم شدن مسیرهای توسعه منجر شد و لذا نه تنها شاهد افت شدید شاخص‌های ارتباطی در این دوره بودیم بلکه عملاً عملکرد آن‌ها نیز قابل شمارش نشد. در دوران گذشته ضریب نفوذ اینترنت حتی به ضرب تغییر فرمولها (که انتقاد و اختلاف نهادهای آمارگیری چون موسسه آمار را هم برانگیخت) باز هم از متوسط منطقه بسیار پایین‌تر بود و مدیران ارتباطاتی دلخوش به آمارهای ساختگی وضعیت را درخشان توصیف می‌کردند. در درون جامعه اما مردم این توسعه نیافتگی را کاملاً حس می‌کردند. سرعت اینترنت و کیفیت آن پاسخگوی نیاز روزافزون مردم نبود و در مقابل وعده‌های مسئولان به گشایش شبکه ملی اطلاعات موکول شده بود. به جز این وزرای ارتباطی قبلی اسیر جو امنیتی کردن اینترنت شده بودند و نقش پررنگی در چنین تبلیغاتی ایفا می‌کردند. تأکید روی نگاه امنیتی به مقوله فناوری اطلاعات نه در دایره اختیارات و نه جزو مسیر کاری آنها نبود. دولت جدید اما در گام نخست ادبیات امنیتی را از مقوله ارتباطات کنار گذاشت،‌ موضوع توسعه اینترنت بار دیگر مورد اولویت قرار گرفت و قطار خارج شده از ریل دوباره به ریل بازگشت. در حال حاضر بر اساس آنچه وزیر ارتباطات اعلام کرده در این ۱۰۰ روز پهنای باند اینترنت از ۷۲ گیگابیت بر ثانیه به ۱۰۰ گیگابیت بر ثانیه رسیده است. وزیر ارتباطات این را یکی از وعده‌های محقق شده دولت می‌داند اما واقعیت این است که افزایش پهنای باند به تنهایی باعث توسعه اینترنت در کشور نمی‌شود. مدیران دولت قبلی نیز مرتباً از افزایش پهنای باند اینترنت سخن می‌گفتند در مقابل اما کاربران تغییری را احساس نمی‌کردند. در واقع اگر وزیر فعلی ارتباطات بتواند این ۳۰ درصد افزایش پهنای باند کشور را در داخل کشور و برای مردم و کاربران عادی محسوس کند، مهمترین و ملموس‌ترین تغییر را در این حوزه ایجاد کرده است. 

امروز اینترنت در داخل کشور گران و دسترسی به آن سخت و پرهزینه و در بخش‌هایی غیرممکن است. فرصتی گران برای توسعه شبکه‌های اینترنتی و مخابراتی در سالهای گذشته از دست رفته و حالا زمان جبران مافات است. اظهار نظر وزیر ارتباطات در توسعه نسل چهارم ارتباطی کشور توسط دیگر اپراتورها و عدم تمدید زمان انحصار رایتل هم از جمله موضوع‌هایی است که در این ۱۰۰ روز قابل بررسی است. واقعیت این است که انتظار ما کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات شکستن این انحصار و اجازه دادن به سایر اپراتورها برای اجرای این خدمات بود. امروزه حتی کشورهای عراق و افغانستان هم دارای نسل چهارم تلفن همراه هستند، چرا کاربران ایرانی باید تا پایان تابستان سال آینده منتظر صادر شدن مجوز و احتمالاً چندین ماه دیگر هم منتظر نصب تجهیزات باشند؟ تصمیم‌گیری در زمینه نسل سوم و چهارم تلفن همراه که رابطه مستقیمی با ارائه و توسعه اینترنت در کشور دارد مستلزم شجاعت است و چه خوب است دولت این شجاعت را اتفاقاً در مورد اپراتور منتسب به دولت (سازمان تأمین اجتماعی) به کار ببرد تا مشخص شود که هدف مسئولان ارتباطی کشور ارتقای سطح ارتباطات جامعه است و نه حمایت صرف از یک نهاد دولتی. و سرانجام نکته بعدی تأکید وزیر ارتباطات بر گسترش شبکه‌های اجتماعی در داخل کشور است. در این زمینه البته باید وزرایی چون امور خارجه و فرهنگ و ارشاد اسلامی را موفق‌تر دانست. آن دو وزیر با اظهارنظرهای شجاعانه و فعالیت مدبرانه در فیس‌بوک عملاً نقش مهمی برای بازگشایی این شبکه و دیگر شبکه‌های اجتماعی ایفا کردند. توجه کنید که موضوع شبکه‌های اجتماعی و بازنگری در فیلترینگ یکی از مهمترین وعده‌های رئیس‌جمهور در انتخابات بود و از این رو بسیاری از کاربران اینترنت با دقت این موضوع را از دولت پیگیری می‌کنند. در زمینه بازگشایی فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی هنوز هیچ تغییری در وضعیت قبلی به وجود نیامده اما از وزارت ارتباطات و مدیران ارتباطی کشور انتظار می‌رود در پیگیری آن پیشگام دولت باشند.