رضا تقی‌پور: مخالف جدی شبکه جاسوسی فیس‌بوک هستم/مشکلات رایتل ناشی از سوءمدیریت بود
عضو شورای عالی فضای مجازی درباره فیس بوک گفت: چطور می‌توانم با شبکه‌ای موافق باشم که به گفته خود کشورهای غربی مخوف‌ترین و پیچیده‌ترین شبکه جاسوسی آمریکا است.
رضا تقی‌پور – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت دهم – اظهار کرد: قاعدتا من نباید از کارنامه خود دفاع کنم و باید در این زمینه مردم قضاوت کنند اما شاید اشاره برخی از آمار بد نباشد.
وی ادامه داد: در سال 84 هنگامی که ما وزارت ارتباطات تحویل گرفتیم تعداد مشترکان موبایل حدود هفت میلیون نفر بود اما ظرف این چند سال تعداد سیم‌کارت‌های فعال به بیش از 69 میلیون رسیده و رشدی بیش از صد درصد داشته است.
وزیر سابق ارتباطات همچنین به قیمت سیمکارت در سال‌های گذشته و اکنون اشاره کرد و افزود: در سال 84 شما برای خرید یک سیم کارت مجبور بودید حداقل یک تا دو میلیون تومان هزینه کنید که قطعا یک میلیون آن زمان با امروز ارزش متفاوتی دارد.
رییس مرکز تحقیقات وب با بیان این‌که در حال حاضر ضریب نفوذ تلفن همراه ایران در یکی از بهترین ضریب نفوذها در منطقه است اظهار کرد: این موضوع به دلیل زیرساخت‌هایی است که پیش از این هم بوده است.
وی همچنین عنوان کرد: اکنون ضریب نفوذ تلفن ثابت به حدود 35 درصد رسیده است که به عبارت دیگر می توان گفت تقریبا همه به تلفن ثابت دسترسی دارند و بازار این بخش تقریبا اشباع شده است.
عضو شورای عالی فضای مجازی عنوان کرد: در حوزه کیفیت هم ما تابع اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) هستیم که در آنجا موارد به طور مرتب بررسی میشود.
وی همچنین اظهار کرد: اپراتورهای مختلف داخل کشور ماهانه مورد بررسی قرار می گیرند و میزان تماس‌های موفق و غیرموفق هر یک از آنها مشخص میشود. البته در این زمینه آمار مقایسه‌ای نسبت به سایر کشورهای دنیا نداریم. اما براساس پروانه اپراتورها لازم است که ارتباط موفق آنها بیش از 98 درصد باشد و معمولا در بررسی‌ها نیز همواره میزان قطعی تماس پایین‌تر از این حد بود.
تقی پور در بخش دیگری از صحبتهای خود یادآور شد: زمانی مردم شهری مانند تهران برای گرفتن یک خط تلفن ثابت باید سال‌ها و حدود هشت سال در انتظار می ماندند.
وی که در برنامه تلویزیونی برخط حاضر شده بود، درباره خصوصی سازی عنوان کرد: این سوال قبلا هم پرسید شده بود اما در این میان باید به این نکته توجه داشت که در این زمینه نمی توان واقعیات را جدا از سایر کشورهای دنیا در نظر گرفت خصوصی‌سازی آن هم در حوزه مخابرات قطعا موضوع پیچیده‌ای است به عنوان مثال در کشوری مثل انگلستان این روند شش سال طول می کشد چرا که خصوصی سازی بخش‌های مخابراتی مانند فروش یک ملک ساده نیست که بگوییم فروختیم و تمام شد. به هر صورت بحث نظارت، حقوق مردم و حفاظت از این حقوق همواره مطرح است به علاوه بر آن موضوع پیچیدگی تنظیم روابط اپراتورها و مردم نیز وجود دارد.
وزیر سابق ارتباطات همچنین عنوان کرد: زمانی که اسم شرکتی در لیست خصوصی سازی قرار می‌گیرد، پس از آن دیگر وزارتخانه مربوط به آن تسلطی به امور آن شرکت ندارد و موضوع از طریق سازمان خصوصی سازی و وزارت اقتصاد دنبال میشود اما به هر حال با وجود تمام این فراز و نشیب‌ها زمانی که اپراتور دوم به شکل کاملا خصوصی وارد بازار شد، به سرعت پیش رفت چرا که مشکلات مربوط به بروکراسی اداری بخش دولتی در مورد آن وجود نداشت.
وی ادامه داد: راهی که ما برای اپراتور اول 12 سال طول کشید که آن را طی کنیم، اپراتور دوم ظرف دو سال آن را سپری کرد چرا که هم تجربه کافی در این زمینه وجود داشت و هم روند خیلی سریع شده بود و دیگر بروکراسی اداری وجود نداشت.
مشکلات رایتل ناشی از سوءمدیریت بود
تقی‌پور در بخش دیگری از صحبتهای خود به بررسی عملکرد اپراتور سوم ارتباطی پرداخت و گفت: متاسفانه اصلا شرایط برای شکوفایی اپراتور سوم فراهم نشد.
وزیر سابق ارتباطات ادامه داد: در ابتدای کار که امتیاز خاصی برای این اپراتور در نظر گرفته نشده بود و این اپراتور شرایطی مشابه سایر اپراتورها داشت و در یک مزایده واگذار شد. دقیقا شبیه همان شرایطی که برای اپراتور دوم وجود داشت اما در اپراتور دوم یک شرکت داخلی به همراه شریک خارجی در مزایده شرکت کرد اما اپراتور سوم تماما داخلی بود.
رییس مرکز تحقیقات وب در ادامه عنوان کرد: من اسمی از سازمان اصلی متولی این شرکت نمی‌برم اما به هر حال سوء مدیریت در بوجود آمدن این شرایط برای رایتل نقش داشت چرا که مدیران جدیدی وارد سازمان اصلی می‌شدند که تخصصی در این حوزه نداشتند و به همین دلیل ناگاه مجبور به تذکر و حتی جریمه می‌شدیم.
تقی‌پور در عین حال به شرایط بین‌الملل نیز اشاره کرد و افزود: البته در حوزه شرایط بین‌الملل هم مشکلاتی وجود داشت که ما در آن موقع نخواستیم خیلی آنها را باز کنیم اما به هر حال این مشکلات وجود دارد.
وزیر پیشین ارتباطات ادامه داد: درواقع تعریف اپراتور سوم به شکل دیگری بود اما بخش عمده‌ای از مشکلاتی که در راه این اپراتور ایجاد شد شرایطی ایجاد کرد که اکنون من به شخصه می‌گویم از وضعیت این اپراتور رضایت ندارم. اما به هر صورت این موارد به شرایط برمی گردد و دولت قبل در ایجاد آنها نقشی نداشته است.
مخالف جدی فیس بوک هستم
تقی پور به ارائه توضیحاتی درباره حوزه کاری خود پرداخت و در بخش دیگری از صحبتهای خود درباره این موضوع که از مخالفان سرسخت فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی به شمار می رود اظهار کرد: به شدت موافق شبکه‌های اجتماعی هستم اما شدیدا مخالف شبکه فیس بوک هستم دلیل این موضوع آن است که این شبکه اجتماعی خاصی با ماموریت خاصی کار می‌کند و حتی در مورد فیس بوک خود کشورهای غربی می‌گویند که این شبکه مخوف‌ترین و پیچیده‌ترین شبکه جاسوسی آمریکا است. حال من چطور می‌توانم با چنین شبکه‌ای موافق باشم؟ وقتی ما می‌بینیم در این شبکه چگونه حریم خصوصی افراد نقض میشود چگونه موافق آن باشیم؟
وی ادامه داد: بگذارید کمی از مظلومیت خودمان بگویم؛ زمانی وقتی من می‌گفتم این شبکه جاسوسی است، عده‌ای مسخره می‌کردند و می خندیدند اما اکنون می‌بینیم که وزرای اکثر شرکت‌های اروپایی یکی پس از دیگری نسبت به این موضوع اعتراضاتی را مطرح می کردند.
وزیر سابق ارتباطات خاطرنشان کرد: اگر در مورد فیس بوک لازم باشد می‌توانم ساعت‌ها و چند کتاب بحث کنم و توضیح بدهم؛ به هر حال برخی نسبت به معضلات این شبکه‌ها آگاهی ندارند و وقتی ما در وزارت ارتباطات هستیم به عنوان فردی که این سرویس‌ها را در اختیار مردم قرار می‌دهیم، باید این مسائل را مطرح کنیم.
با افتخار می‌گویم که سایت‌های مستهجن در کشور فیلتر می‌شوند
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود در پاسخ به سوالاتی که درباره فیلترینگ مطرح شده بود اظهار کرد: فیلترینگ یک اقدام امنیتی است اما متاسفانه کلمه امنیت در کشور ما تا حدودی زیادی بد منتقل شده است. اکنون وقتی نگاه می‌کنیم کشوری مانند آمریکا هفت سند امنیت سایبری دارد و همه از این که دولت امنیت این فضا را فراهم می‌کند خوشحال هستند اما ما وقتی همین موضوع را مطرح می‌کنیم همه به شکل نامناسبی نگاه می‌کنند این در حالی است که همه مردم برای خودشان یکسری اقدامات امنیتی انجام می‌دهند اما در حوزه فضای مجازی این گونه برداشت نمی‌شود.
وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر دوربین لپ تاپ شما می تواند فضای منزل شما را به آن سوی آب منتقل کند این موضوع را چه کسی به شمای کاربر بگوید و تبیین کند؟ به هر صورت اکنون فیلترینگ در همه کشورها وجود دارد و فی‌النفسه یک اقدام امنیتی به شمار می‌رود اما نوع محورها و فضای آن متفاوت است.
تقی‌پور همچنین عنوان کرد: اگر شما اکنون از خانواده‌ها بپرسید، فکر می‌کنید چند درصد خانواده‌ها از فیلتر شدن از سایت‌های مستهجن ناراضی هستند؟ حتی یک سال خود ITU نام سال را حفاظت از کودکان در برابر آسیبهای اینترنت گذاشت و همان سال من در سخنرانی این را اعلام کردیم که آیا فکر می کنید آسیبهای این بخش تنها به کودکان محدود میشود؟
وزیر سابق ارتباطات ادامه داد: اگر اکنون فیلترینگ این کار را می‌کند که ما باید از آن ممنون باشیم؛ برای این کار یک کارگروه و برنامه مشخص وجود دارد و در این زمینه کارگروه مربوطه است که تصمیم می‌گیرد. حال گاه برخی تصمیمات کلی است مانند آن که به طور کلی و با افتخار گفته میشود که تمام سایت‌های مستهجن باید فیلتر شوند.
وی ادامه داد: من این را با افتخار می گویم و همه دنیا اگر آن را بدانند هیچ مشکلی نیست چرا که ما به هر حال با سایت‌های مستهجن برخورد خواهیم کرد و این سایت‌ها در کشور ما فیلتر خواهند بود.
تقی‌پور درباره نحوه اعمال فیلترینگ هم توضیح داد: عده‌ای فکر می کنند در این زمینه یک دکمه وجود دارد و آن را فشار می‌دهیم و سایتی فیلتر می شود اما واقعیت این است که برای هر سایتی آدرس وجود دارد و زمانی که لازم میشود دسترسی به آن سایت متوقف شود، این آدرس‌ها به وزارت ارتباطات اعلام و خواسته میشود که این آدرس‌ها از دسترس حذف شود تا دسترسی به آنها محدود شود.
هنوز مهمترین بحث کشور افزایش پهنای باند است
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود در پاسخ به این که فکر می‌کند در دوره وزارتش چه اقداماتی را باید انجام می‌داده که این موارد انجام نشده است اظهار کرد: ای کاش فرصت در اختیارم بود که برنامه‌ای که در ابتدای کار به مجلس ارائه کرده بودم، عملی میشد؛ هنوز هم اعتقاد دارم تمام آن برنامه قابل اجرا و به نفع کشور است اما متاسفانه فضا برای انجام آن فراهم نشد.
وی یکی از این موارد را شبکه ملی اطلاعات دانست و اظهار کرد: چهار سال پیش این را مطرح کردیم و اکنون هم به غیر از ایران بسیاری از کشورها بر این نکته تاکید دارند که لازم است شبکه مخصوص خود را داشته باشند. اما به دلایل برخی مسائل از جمله بحث‌های بودجه‌ای دستیابی به این اهداف محقق نشد.
تقی پور در پاسخ به این سوال که وزارت ارتباطات با توجه به این که می‌تواند درآمدزایی مناسبی داشته باشد نباید مشکلی در راه تامین بودجه این بخش‌ها موجود بود توضیح داد: بله این وزارتخانه به نسبت درآمدزایی خوبی دارد لازم بود این درآمد به خزانه دولت واریز شود و از آنجا آن چه باید در زیرساخت‌های این حوزه سرمایه‌گذاری میشد، به صورت بودجه سالانه در اختیار وزارتخانه قرار می‌گرفت.
وزیر سابق ارتباطات خاطرنشان کرد: من سه پروژه کلی برای تامین پهنای باند داشتم که از میان این سه پروژه تنها حدود 90 درصد یکی از آنها فراهم شد.
وی همچنین یادآور شد: زمانی که ما وزارت ارتباطات را تحویل گرفتیم پهنای باند 70 گیگابیت بود اما زمانی که وزارتخانه را تحویل دادیم به حدود 560 گیگابیت رسیده بود یعنی حدود 7 برابر شده بود.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی با تاکید بر این نکته هم هنوز یکی از مشکلات اصلی حوزه ICT بحث تامین و افزایش پهنای باند است اظهار کرد: همچنان افزایش و تامین پهنای باند و ظرفیت دیتاسنترها از اولویت‌های این بخش به شمار می روند. من می خواهم این را بگویم که واقعا ICT یک فرصت بزرگ است اما باید به شرایط آن هم توجه کرد چرا که اکنون کشورهای موفق از این فضا را برای کسب و کار استفاده می کنند.
تقی پور همچنین یادآور شد که لازم است درحوزه نرم افزار هم تلاش‌های متعددی صورت بگیرد.
وزیر سابق ارتباطات در عین حال عنوان کرد: حتی در حوزه بازیهای رایانه‌ای ایران می تواند صادرکننده این بازی‌ها باشد. چرا که در حال حاضر بازیهای برخط و سالمی که در کشور ما تولید میشود به گونه‌ای هستند که در دنیا تشنه آنها هستند.
مروری بر ضررهای تشعشعات موبایلی
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی در ادامه صحبتهای خود در پاسخ به این سوال که تیر ماه امسال اعلام کرده بود فعالیت‌های شورای عالی فضای مجازی به نوعی متوقف شده و حرکت خاصی در آن انجام نمی‌شود توضیح داد: در آن مقطع تقریبا شرایط این شورا در حالت رکود بود اما اکنون با تغییرات ایجاد شده در دبیر شورا و ترکیب آن طی دو جلسه اخیر مباحث کلی تعریف شده و مباحث مربوط به تعریف شبکه ملی اطلاعات نیز نهایی شده و از دستگاه‌های مرتبط خواسته شده برنامه‌های خود را در این زمینه ارائه کنند که امیدواریم با این تحرکات جدید از این پس در تمامی حوزه‌ها شاهد تحولات مثبت و رشد باشیم.
وی در پایان صحبتهای خود به ارائه توضیحاتی به تشعشعات موبایلی و ضرر آنها برای سلامت افراد پرداخت و گفت: به هر حال این کار متولی خاص خود را دارد اما گاهی اظهارنظرهای غیرکارشناسی در این حوزه باعث تشویش اذهان مردم میشود. یک بار نمایندگان در مجلس گفتند که واقعا بگوییم این تشعشعات برای سلامت ضرر ندارد من به آنها گفتم شما اکثرا پزشک هستید آیا دود ماشین برای شما ضرر دارد این جواب معلوم بود. به هر حال خودروهایی که دودزا هستند باید از رده خارج شوند و نمونه‌های سالم بمانند؛ در حوزه فن‌آوری نیز ما باید همین کار را انجام دهیم ، در حال حاضر تمام تجهیزاتی که وارد کشور می‌شوند در سه مرحله با استانداردهای جهانی در حوزه سلامت تست می‌شوند و تاکنون نیز تمام تجهیزات بدون استثنا این استانداردها را دریافت کرده‌اند و تشعشعات آنها کمتر از حدی بوده است که استانداردها تعیین می‌کند.
وزیر سابق ارتباطات در پایان گفت: تنها در شعاع 120 سانتی متر آتن اصلی ممکن است مشکلاتی ایجاد شود که با توجه به ارتفاع BTS ها معمولا آن فضا خیلی قابل دسترس نیست.