حسین جهانی – روزنامه ایران : کمیسیون ماده یک متشکل از نمایندگان وزارت صنعت، معدن و تجارت (سازمان توسعه تجارت ایران)، وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، اتاق تعاون مرکزی، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری، گمرک و ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به دنبال آن است که برای حمایت از تولید داخلی، تعرفه‌های واردات تبلت و نوت‌بوک را افزایش دهد؛ اقدامی که فعالان بازار حوزه فناوری اطلاعات با آن مخالف هستند و در صورت اجرایی شدن این طرح معتقدند که قیمت‌ها و قاچاق این محصولات به شکل چشمگیری افزایش خواهد یافت. 

انتشار این خبر در رسانه‌ها باعث شده بار دیگر شوکی به بازار کامپیوتر وارد شود تا آنجا که رئیس اتحادیه صنف فناوران رایانه اعلام کرده است به دلیل انتشار اخبار افزایش تعرفه واردات اقلام کامپیوتری قیمت ها را تا حدودی صعودی کرده است. 

 

حمایت از تولید داخلی به شرط عدم بازدارندگی 

تولید داخلی به حتم می‌تواند کشور را از وابستگی بی‌نیاز کند اما باید توجه داشت که این تولید داخلی به چه صورتی است و آیا در واقع می‌توان نام آن را تولید گذاشت. رئیس کمیسیون سخت افزار نصر تهران در این خصوص به ایران، می‌گوید: علت مخالفت با تولید تبلت و نوت‌بوک ایرانی، مخالفت با تولید نیست، هرچند که این تولید در کم عمق‌ترین سطح و مونتاژ صورت بگیرد. آزاده داننده در ادامه می‌افزاید: اگر قرار باشد به اسم تولید داخل، تعرفه واردات تبلت و نوت‌بوک افزایش پیدا کند، این باعث می‌شود وضعیت بازار آشفته شود به‌طوری که در کیفیت و قیمت این محصول تأثیرگذار خواهد بود. وی در ادامه می‌افزاید: چندی پیش، کمیسیون ماده یک تشکیل جلسه داد که در آن جلسه حضور داشتیم؛ موضوع افزایش تعرفه واردات تبلت و نوت‌بوک از 4 درصد به 20 درصد مطرح شد که با ذکر دلایلی همچون افزایش قیمت‌ها در بازار با این طرح مخالفت کردیم که طرح از دستورکار خارج شد اما احتمال دارد در جلسات بعدی کمیسیون این طرح مجدداً مطرح شود. 

رئیس کمیسیون سخت افزار نصر تهران با اشاره به این‌که بحث افزایش تعرفه‌ها باید کارشناسی شود، می‌گوید: پیش از این، افزایش تعرفه‌های واردات گوشی تلفن همراه باعث افزایش قیمت‌ها و قاچاق این محصول شد و امیدواریم این تجربه دوباره برای یک محصول دیگر تکرار نشود؛ چرا که شاهد بودیم به خاطر حمایت از تولید تلفن همراه در داخل کشور، تعرفه واردات این محصول افزایش پیدا کرد اما در نهایت به این نتیجه رسیدند که به لحاظ تکنولوژی توان رقابت با بازار جهانی وجود ندارد. 

داننده معتقد است: افزایش تعرفه واردات نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های داخلی نیاز به حمایت بیشتر دارند چرا که توان رقابت با بازار جهانی را ندارند. رئیس کمیسیون سخت افزار نصر تهران با اشاره به این‌که از تولید داخلی حمایت می‌کنیم به شرط آن‌که باعث بازدارندگی دیگران نشود، خاطرنشان می‌کند: تولید داخل علاوه بر ایجاد اشتغال باید صرفه اقتصادی داشته باشد و نمی‌توان با افزایش تعرفه‌ها وضعیت قیمت بازار را بر هم زد چرا که این امر به صلاح مصرف‌کننده نیست. 

 

تولید تبلت وطنی توجیه اقتصادی ندارد 

نایب رئیس کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز در گفت‌وگو با ایران معتقد است: این کمیسیون پس از بررسی‌های کارشناسی خود دریافت که تولید نوت‌بوک و تبلت در داخل کشور به هیچ عنوان توجیه اقتصادی ندارد و علاوه بر ایجاد انحصار در این بازار، فعالیت اقتصادی واردکنندگان و مصرف‌کنندگان این حوزه را با مشکل جدی روبه‌رو خواهد کرد. 

حسین غروی در ادامه می‌گوید: این در حالی است که کمیسیون ماده یک تصمیم دارد تا تعرفه گمرکی نوت‌بوک را از 4 به 20 درصد افزایش دهد که این اتفاق قطعاً موجب افزایش قیمت این کالاها در بازار می‌شود. وی در پاسخ به این سؤال که اگر این تولید باعث رقابت با بازار جهانی، اشتغالزایی و صرفه اقتصادی شود، آن وقت تکلیف چیست، بیان می‌کند: تجربه ناموفق تولید تجهیزات فناوری اطلاعات در کشور همچون تلفن همراه و رایانه‌های یکپارچه، نشان داده که با وجود تمام حمایت‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت از افزایش تعرفه‌ها، این محصولات در رقابت با نمونه‌های وارداتی شکست خورده‌اند؛ هرچند که در این میان نباید سرعت بالای تغییرات تکنولوژی در جهان را بی‌تأثیر دانست. در واقع تغییر روزانه فناوری تجهیزات و بالا بودن قیمت قطعات وارداتی، باعث می‌شود این محصولات نتوانند در بازار مزیت رقابتی داشته باشند. 

نایب رئیس کمیسیون سخت‌افزار سازمان نصر تهران خاطر نشان می‌کند: برای جلوگیری از افزایش تعرفه‌های واردات، بارها جلسات متعددی با سازمان توسعه تجارت، ستاد تدابیر ویژه اقتصادی، کمیسیون ماده یک، وزارت صنعت، معدن و تجارت و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برگزار کرده‌ایم و نظرات کارشناسی صنف را به گوش مسئولان رسانده‌ایم. 

غروی با بیان این‌که افزایش تعرفه و ایجاد محدودیت در حوزه واردات تنها اجحاف در حق مصرف‌کنندگان است، می‌گوید: افزایش تعرفه کالاها به دلیل وجود تولید مشابه داخلی یکی از سیاست‌ها و تصمیم‌های کمیسیون ماده یک است که بر این اساس قصد دارند تعرفه واردات نوت‌بوک و تبلت را از 4 درصد به 20 درصد افزایش دهند که اگر با درنظر گرفتن تمام جوانب و به شیوه‌ای منطقی صورت بگیرد، ممکن است بتواند اثربخش باشد اما در خصوص کالایی همچون نوت‌بوک که الگوی جهانی تولید آن در انحصار چند کمپانی بزرگ است قطعاً تنها موجب افزایش قیمت این کالا و بالارفتن حجم قاچاق در بازار می‌شود. 

وی می‌افزاید: افزایش تعرفه‌ها طی جلسات گذشته در دستورکار کمیسیون ماده یک قرار گرفته است که بر همین اساس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران تلاش می‌کند تا با حضور در این جلسات، نظرات کارشناسی خود را در خصوص مضرات افزایش تعرفه نوت‌بوک و تبلت اعلام کند. 

نایب رئیس کمیسیون سخت‌افزار سازمان نصر تهران در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که افزایش 5 برابری تعرفه‌های واردات نوت‌بوک و تبلت چه تأثیری بر بازار خواهد گذاشت، تأکید می‌کند: متأسفانه معنای تولید این محصولات، تنها مونتاژ قطعات در داخل کشور است و افزایش 5 برابری تعرفه آنها، تنها موجب افزایش قیمت انواع نوت‌بوک و تبلت در بازار می‌شود؛ ضمن این‌که پیش‌بینی می‌کنیم مشابه اتفاقی که در خصوص تلفن همراه با افزایش تعرفه اتفاق افتاد، بازار این محصولات نیز در صورت افزایش تعرفه مملو از کالاهای قاچاق خواهد شد. 

 

نوت بوک و تبلت کالای لوکس نیست 

اما و اگرها در خصوص تولید نوت‌بوک و تبلت که به گفته فعالان و کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات افزایش قیمت‌ها و قاچاق را به همراه خواهد داشت باعث شد تا به سراغ نمایندگان مجلس شورای اسلامی در کمیسیون اقتصادی رفته تا نظر آنها را نیز جویا شویم.

نماینده مرند و جلفا در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایران معتقد است: تاریخ نشان داده که سیاست‌های تعرفه‌ای در حمایت از تولید داخلی موفق نبوده است. وی در پاسخ به سؤالی در خصوص افزایش تعرفه‌های واردات نوت‌بوک و تبلت به بهانه تولید داخل، می‌گوید: افزایش تعرفه‌های واردات به نیت کسب درآمد برای کشور کار اشتباهی است؛ نوت‌بوک و تبلت کالاهای لوکس نیستند چرا که از این محصولات برای ارتقای دانش می‌توان بهره برد و به بهانه لوکس بودن نوت‌بوک و تبلت نمی‌توان تعرفه این محصول را افزایش داد. 

یکی دیگر از نمایندگان عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز می‌گوید: بازنگری تعرفه‌ها باید با کار کارشناسی صورت بگیرد و باید به این نکته توجه داشت که این افزایش تا چه میزان به نفع تولیدکننده و مصرف‌کننده خواهد بود. 

عبدالکریم رجبی در پاسخ به سؤالی که اگر این تولید به اصطلاح داخلی با واردات بسیاری از قطعات از کشورهای دیگر باشد، آن وقت تکلیف چیست، می‌گوید: باید بررسی شود که مواد اولیه‌ای که از کشورهای خارجی وارد کشور می‌شود آیا به نفع یا به ضرر تولید هستند؛ باید در حوزه اقتصادی، گمرک تصمیم‌های عاقلانه اتخاذ کند تا از طرفی تولیدکنندگان دچار اختلال نشوند و از طرف دیگر واردات قطعات از کشورهای دیگر هزینه بالایی برای کشور به همراه نداشته باشد. این نماینده مینودشت در استان گلستان در پاسخ به سؤال دیگری در خصوص این‌که آیا افزایش تعرفه واردات نوت‌بوک و تبلت باعث افزایش قاچاق در کشور خواهد شد، اظهار داشت: افزایش تعرفه‌ها به حتم افزایش قاچاق را به دنبال خواهد داشت که در این صورت دولت و دستگاه‌های نظارتی باید کنترل بیشتری در خصوص جلوگیری از ورود کالای قاچاق به کشور داشته باشند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که نمی‌توان به بهانه ورود کالای قاچاق به کشور، از تولید داخل حمایت نکرد، بیان داشت: برای جلوگیری از قاچاق کالا به کشور باید اهرم‌های نظارتی در نظر گرفته شود و مجاری قانون طوری حرکت کنند که هم فرصت قاچاق از قاچاقچیان سلب شود و هم از تولید داخل حمایت شود. به هرحال با همه موارد ذکر شده باید در انتظار ماند که آیا کمیسیون ماده یک، بار دیگر بحث افزایش تعرفه‌های تبلت و نوت‌بوک را به بهانه حمایت از تولید داخلی در دستور کار خود قرار خواهد داد و آیا این افزایش تعرفه به تصویب خواهد رسید یا خیر. هر چند با نگاهی گذرا به تجربه ناموفق در خصوص افزایش تعرفه تلفن همراه باید گفت کمیسیون ماده یک بهتر است این افزایش تعرفه را به فراموشی بسپارد.