متولیان دولتی پاسخ نمی‌دهند: 400میلیون تومان خرج کپی فایرفاکس به جای مرورگر ملی
مهرماه سال 92 خبر طراحی و آغاز به کار مرورگر ملی ساینا با همکاری مرکز متما و شرکت ایمن رایانه امیرکبیر و مپنا به سفارش سازمان فناوری اطلاعات ایران منتشر شد و با گذشت چند ماه از انتشار این خبر حرف و حدیث‌ها درباره کپی بودن این مرورگر با پسوند پر طمطراق “ملی” در رسانه ها پیچید. با وجود انتشار گزارش هایی فنی و ارایه جزییات در خصوص کپی از فایرفاکس بودن این مرورگر که با بودجه 400 میلیونی طراحی شده است اما تاکنون متولیان دولتی توضیحی در این خصوص منتشر نکرده‌اند و تلاش های خبرنگار فناوران برای دریافت توضیح از سازمان فناوری اطلاعات ایران نیز به جایی نرسید.
در آخرین خبر منتشر شده در این خصوص، خبر‌گزاری دانشجو اطلاعاتی به نقل از یک منبع آگاه منتشر کرد. این فرد که مصر است هویت‌اش فاش نشود با بیان اینکه کپی‌برداری مرورگر ملی ساینا از فایرفاکس مورد جدیدی نیست که نیاز به کشف داشته باشد، این نسخه‌برداری را ناشی از «رعایت قوانین» بین‌المللی دانسته است.
این فرد مطلع در مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت (متما) در مورد برخی ابهامات در خصوص کپی بودن مرورگر ساینا از روی فایرفاکس گفت: دیدن برخی کلمات مربوط به فایرفاکس موضوع مخفی نبود که عده‌ای بخواهند آن را کشف کنند چرا که یک مرورگر ترکیبی از چند جنبه مختلف است که توسعه هر یک از این جنبه‌ها (از صفر تا صد) بدون شک به منابع زیادی از جمله ده‌ها و بعضا صدها نفر- سال نیروی انسانی نیاز دارد بنابراین باید نقشه راهی طولانی تدوین شود و به عنوان نخستین گام از این نقشه‌راه باید یک مرورگر بومی‌سازی شده اجرایی شود که بتوان با دریافت بازخوردهای کاربران، نیازهای دقیق‌تر را شناسایی و جوانب کار را دقیقا سنجید و در ادامه یک مرورگر ایرانی را ایجاد کرد.
این فرد که نخواست نامش فاش شود در خصوص اینکه چرا در فایل‌های مرورگر ساینا کلمه موزیلا به چشم می‌خورد گفت: از آنجا که در تولید این محصول از محصولات متن‌باز موزیلا نیز استفاده شده است و محصولات با مجوز MPL اجازه تغییر این نام را ندارند از این رو برای اخذ این مجوز عدول از این قوانین امکان پذیر نیست و در این راستا نیز ساینا تلاش کرده است علاوه بر قوانین داخلی به قوانین بین‌المللی هم پایبند باشد.
این منبع آگاه با بیان اینکه این مرورگر در حال حاضر حدود نیم میلیون کاربر دارد، گفت: اینکه گفته میشود در مرحله اول اجرای این طرح حدود 400 میلیون تومان صرف شده و در مرحله توسعه آتی و اصلاح و تغییرات ساختاری به 500 میلیون تا یک میلیارد تومان بودجه نیاز دارد باید گفته شود که ما تنها اعلام کردیم که اگر این مقدار بودجه باشد خوب است و تاکنون هزینه‌ای به این میزان دریافت نشده است.
گفتنی است دهم مهرماه سال 92 محمد‌رضا توکلی، سرپرست مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت از طراحی و آغاز به‌کار نخستین مرورگر ایرانی با عنوان ساینا خبر داد. اجرای این طرح با همکاری مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت (متما) و شرکت ایمن رایانه امیرکبیر و مپنا به سفارش سازمان فناوری اطلاعات ایران انجام شد.
پس از گذشت 3 ماه از ورود مرورگر ایرانی ساینا ابهاماتی در خصوص کپی یا بومی بودن این مرورگر مطرح شد و عده‌ای با قطعیت کامل عنوان کردند که مرورگر ساینا مرورگری کپی شده از فایرفاکس است و این مرورگر قابلیت ویژه‌ای ندارد.
این عده برای ثابت کردن ادعای خود به مواردی نیز استناد کردند و معتقد بودند از لوگو تا تمام مراحل نصب و راه‌اندازی مرورگر ساینا دقیقا کپی برداری از روی فایرفاکس است و از نظر تست امنیتی و سرعت هم رده با کروم و فایرفاکس قرار دارد و حتی در مورد تست «HTML5» نیز دقیقا هم امتیاز با گوگل کروم قرار دارد که همین موضوع برای مرورگری که هنوز مراحل توسعه خود را طی نکرده است بعید به نظر می‌رسد.مخالفان ساینا این مرورگر را صرفا یک ورژن شخصی سازی شده از مرورگرفایرفاکس عنوان و تاکید کردند با یک بررسی ابتدایی و کلیک روی فایل اجرایی saina.exe خواهیم دید که حتی هنوز کپی رایت این مرورگر با جمله «تمام حقوق برای مرورگر فایرفاکس محفوظ است» به چشم می‌خورد.