مخالفان و موافقان افزایش تعرفه تلفن ثابت
سونیتا سراب پور – روزنامه ایران : «تلاش مخابرات برای افزایش تعرفه تلفن‌ثابت» این تیتر اکثر خبرهایی است که از هفته گذشته و بعد از اجرای طرح هم‌کدسازی در کشور بر خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. طرحی که اجرای آن به گفته مسئولان وزارت ارتباطات باید برای آن یک جشن ملی گرفت، حالا با خبر افزایش احتمالی تعرفه تلفن‌ثابت، باعث نگرانی اکثر کاربران شده است. طرحی که در دولت گذشته به خاطر کندی در مراحل اجرا به نوعی مسکوت مانده بود و با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، تنها در مدت زمان تقریباً 7 ماه به پایان رسید. با اجرای این طرح کدهای بین‌شهری از ۱۸۷ کد به ۳۱ کد کاهش یافت که به گفته مسئولان وزارت ارتباطات از شماره‌های آزاد شده می‌توان در توسعه تلفن‌همراه، خدمات ارزش‌افزوده، توسعه آتی پروانه‌ها و پروانه‌های جدیدی که نیاز به شماره دارند استفاده کرد.
اجرای طرح هم‌کدسازی در حالی که باعث حذف کدهای بین‌شهری شده و هزینه‌های سربار کاربران برای استفاده از این کدها را از بین برده اما به گفته مسئولان مخابراتی ضررزیادی به شرکت مخابرات ایران وارد کرده و درآمدهای این شرکت را بین 14 تا 15درصد کاهش داده است. بعد از اتمام موفقیت‌آمیز این طرح، شرکت مخابرات با ارائه گزارش به وزارت ارتباطات، خواستار جبران این ضرر شده است. بدون شک این بسته‌های پیشنهادی معنی‌ای جز افزایش تعرفه تلفن ثابت ندارد مخصوصاً اینکه این شرکت اعلام می‌کند ظرف 11 سال گذشته تعرفه خدمات تلفن ثابت خود را افزایش نداده است. تصمیم مخابرات برای افزایش تعرفه‌ها مخالفان و موافقان خود را دارد. مخالفانی که اعلام می‌کنند هم‌کدسازی عامل تشویقی برای کاربران است و باعث میشود آنها بدون نگرانی از افزایش هزینه، تماس‌های بین شهری داشته باشند و همین افزایش استفاده، ضرر مخابرات را جبران می‌کند. از سوی دیگر نیز موافقان چنین تصمیمی را از سوی مخابرات طبیعی می‌دانند و بر این باورند مردم برای دریافت خدماتی که کارشان را آسان کرده باید هزینه پرداخت کنند.
هم‌کدسازی، بهانه‌ای برای افزایش تعرفه
زمزمه‌های افزایش تعرفه تلفن ثابت از سال گذشته بارها از سوی شرکت مخابرات ایران شنیده شد. این شرکت با اعلام اینکه با توجه به افزایش چندبرابری قیمت خدمات در کشور و با توجه به اینکه این شرکت تقریباً 11 سال تعرفه خود را بدون تغییر نگه داشته، حالا حق افزایش تعرفه‌های خود را دارد، با وزیر ارتباطات با چالش‌های زیادی روبه رو شد. در نهایت نیز محمود واعظی توانست مخابراتی‌ها را راضی به ثابت نگه داشتن تعرفه تلفن ثابت کند و تغییر تعرفه‌ها را منوط به اجرای طرح هم‌کدسازی تلفن ثابت در کشور کند.
طرح یکسان‌سازی کدهای مخابراتی داخل هر استان مصوبه سال 89 دولت دهم بود که از آذرماه سال 90 ابتدا در تهران کلید خورد و پس از آن قرار بود در تمامی استان‌های کشور به اجرا درآید. براین اساس مقرر شد، دولت(دهم) هزینه کرد مخابرات از بابت اجرای این طرح را بپردازد و به همین دلیل در فروردین سال 91 هم کدی در استان البرز، اردیبهشت 92 هم کدی در قم و در مرداد سال 92 در استان مرکزی به اجرا درآمد. اما از آنجا که دولت (دهم) هزینه‌کرد این طرح را متقبل نشد مخابرات اجرای آن را متوقف کرد و در نهایت با مصوبه دولت یازدهم و افزایش نرخ آبونمان مکالمات تلفنی که بتواند هزینه مخابرات را جبران کند این طرح در دستور کار قرار گرفت.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اردیبهشت سال 93 به مخابرات مهلت داد تا مهرماه امسال این طرح را در کل کشور و در راستای عدالت اجتماعی اجرایی کند اما تنها با دوماه تأخیر شرکت مخابرات تا آذرماه سال 93 توانست هم کدسازی را در تمام استان‌های کشور پیاده‌سازی کند. با اجرای این طرح، تعرفه تماس‌های تلفنی از حالت پالس‌محور به دقیقه‌محور تبدیل شده و در نهایت به ازای هر دقیقه مکالمه درون استانی هزینه‌ای 3 تومان و برای هر دقیقه مکالمه بین استانی تعرفه‌ای معادل 33 تومان از مشترکان دریافت میشود.
تقریباً یک هفته بعد از اعلام به پایان رسیدن طرح هم‌کدسازی، شرکت مخابرات ایران اعلام کرده است این شرکت با اجرای این طرح متحمل ضررهای زیادی شده است. شاید وزیرارتباطات با پیش‌بینی چنین اظهار نظری از طرف مسئولان مخابرات بود که در مراسم هم‌کدسازی با اعلام اینکه از ضررهای مخابرات به خاطر اجرای این طرح آگاه است، به صورت غیر مستقیم اجازه تغییر تعرفه به این شرکت را داد. البته او در این جلسه به صورت کاملاً صریح به مسئولان مخابرات گفت تغییر تعرفه‌ها نباید به گونه‌ای باشد که به قشر کم‌درآمد یا افرادی در روستاها و شهرهای دور فشار وارد کند.
افزایش یا متعادل‌سازی تعرفه؟!
داوود زارعیان، سخنگوی شرکت مخابرات ایران، تغییر تعرفه به دنبال هم‌کدسازی را منطقی می‌داند و می‌گوید: <به طور قطع مشخص نیست که تعرفه‌های تلفن ثابت در کشور افزایش پیدا می‌کند اما وزیر ارتباطات این قول را داده است که راه‌حلی برای جبران ضرر شرکت مخابرات پیدا خواهد کرد.»
وی با تأکید بر اینکه با اجرای طرح هم‌کدسازی، ساختار تعرفه‌ای تلفن ثابت تغییر کرد می‌افزاید: «در این راستا سازمان تنظیم مقررات از مخابرات خواست تا گزارش عملکرد و درآمدی خود را با اجرای این طرح و تغییر ساختار تعرفه‌ای به کمیسیون این سازمان ارائه کند تا اگر درآمد مخابرات طی چند ماه گذشته و با اجرای این طرح کاهش پیدا کرده است فکری برای جبران این ضرر صورت بگیرد. در نهایت این گزارش درآمدی نشان می‌دهد که طی مدت اجرای هم‌کدسازی، درآمد شرکت مخابرات بین 14 تا 15 درصد کاهش داشته است.»
به گفته وی در حال حاضر شرکت مخابرات برای جبران ضرر خود سه پیشنهاد در اختیار کمیسیون سازمان تنظیم مقررات گذاشته است. افزایش تعرفه مکالمات تلفن ثابت، ارائه بسته‌های ویژه تلفن ثابت(مانند بسته‌های تعرفه‌ای اپراتورهای همراه) و افزایش تعرفه تماس بین شهری از جمله این پیشنهادها است.
وی در واکنش به انتقاد‌های مطرح شده در خصوص توقف توسعه شبکه تلفن‌ثابت و خدمات مخابراتی می‌گوید: «طی چهارسال اخیر مخابرات نزدیک به 4 میلیون تلفن ثابت و به همین میزان خطوط ADSL واگذار کرده است. مخابرات پیوسته این اعتقاد را داشته که توسعه در این بخش، نیازمند سرمایه است.»
زارعیان تأکید می‌کند: «وقتی از سال 82 تا به امروز تعرفه در این بخش تغییر نکرده است طبیعتاً امکان سرمایه‌گذاری نیز از بین رفته و توسعه شبکه نیز به نوعی با مشکل مواجه شده است با این حال اما مخابرات تمام تلاش خود را برای ارائه خدمات بهتر به مردم به کار می‌گیرد.»
2 نگاه به بحث افزایش تعرفه
در حالی که مخابرات کاهش درآمد خود را به دنبال هم‌کدسازی مطرح می‌کند اما برخی کارشناسان معتقدند در این بین شرکت زیرساخت بیشتر از مخابرات متحمل ضرر شده است.
عباس پورخصالیان، کارشناس مخابراتی با تأیید این موضوع می‌گوید: «پیش از هم‌کدسازی، استفاده از صفر پیش از هر شماره‌ای برای برقراری تماس بین شهرهای یک استان به معنی استفاده از خدمات شرکت زیرساخت کشور بود حال که این صفرها از شماره‌های بین شهری استان‌ها برداشته شده پس درآمد زیرساخت از برقراری تماس‌های بین شهری از بین رفته است و طبیعتاً این شرکت باید نگران‌تر از مخابرات باشد.»
وی با اعلام اینکه منکر ضرردهی شرکت مخابرات نیست اعلام می‌کند این شرکت سال‌هاست که به خاطر نوع مدیریت خود متحمل ضرر شده و بسیاری از شرکت‌های مخابراتی استانی کشور ضررده هستند و نمی‌توان این موضوع را تنها به گردن هم‌کدسازی انداخت.
پورخصالیان با اعلام اینکه تنها یک هفته از هم‌کدسازی تمام استان‌های کشور می‌گذرد و به این زودی نمی‌توان اعلام ضرر کرد می‌افزاید: «باید یک گزارش و پیمایش منطقی از رفتار مشترکان بعد و قبل هم‌کدسازی انجام می‌شد تا بتوان در این خصوص تصمیم راحت‌تری گرفت.» وی اعلام کاهش درآمد 14 تا 15 درصدی از طرف مخابرات را به اشکال در سیستم حسابرسی این شرکت ارتباط می‌دهد و تأکید می‌کند این شرکت هیچ‌وقت یک سیستم حسابرسی و تعرفه‌گذاری درستی نداشته است. او معتقد است اجرای طرح هم‌کدسازی به خودی خود باعث تشویق کاربران به برقراری تماس شهری و بین شهری میشود و این افزایش استفاده به خودی خود درآمد مخابرات را افزایش می‌دهد.
اما در مقابل این کارشناس مخابراتی، محمود سلیمانی، وزیر سابق ارتباطات و رئیس کمیته فناوری‌های نوین مجلس، افزایش تعرفه را حق مخابرات می‌داند و می‌گوید: «طی 11 سال گذشته نرخ مکالمات ثابت تغییر نکرده از طرفی هم با هم‌کدسازی بخشی از درآمد مخابرات از بین رفته است پس کاملاً طبیعی است که این شرکت تعرفه‌های خود را افزایش دهد.»
وی با اعلام اینکه جلوگیری از این افزایش تعرفه منطقی نیست و نشان‌دهنده ضعف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است، می‌افزاید: «باید گزارشی تهیه شود و مابه‌التفاوت مخابرات قبل و بعد از اجرای این طرح مشخص شود در نتیجه براساس همین مابه‌التفاوت تعرفه تلفن ثابت افزایش پیدا کند.» وی معتقد است تعرفه فعلی باید بین 15 تا 20 درصد افزایش پیدا کند.
با توجه به وجود نظرات مختلف در خصوص بایدها و نباید‌های افزایش تعرفه تلفن ثابت، حال باید منتظر ماند و دید وزیر ارتباطات چه تصمیمی برای تعرفه این بخش اتخاذ می‌کند.