بعد از وقفه‌ای یکی دو ساله که در برپایی پاویون ایران در نمایشگاه سبیت‌هانوفر اتفاق افتاد، این بار اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران پیش قدم شده و تقریبا 50 درصد هزینه‌های حضور شرکت‌های ایرانی در این نمایشگاه را متقبل شده است. اما آن گونه که از شنیده ‌ها بر می‌آید، نهادهای مسوول در دولت تا کنون از پاویون ایران حمایت نکرده اند.

 

شنیده‌های خبرنگار ما حاکی است که اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران مبلغ 200 میلیون تومان به پاویون ایران در نمایشگاه سبیت 2015‌هانوفر اختصاص داده و مجمع تشکل‌های فناوری اطلاعات به عنوان برگزار کننده هم تصمیم دارد در صورت امکان زمینه حضور رایگان شرکت‌هایی که توان صادراتی دارند را در پاویون ایران فراهم کند. مجمع تشکل‌ها پیش‌تر، غرفه ای یکصد متری در سالن 6 این نمایشگاه به صورت جزیره اجاره کرده و با اعلام فراخوان از شرکت‌های متقاضی برای حضور در این رویداد بزرگ فناوری اطلاعات وارتباطات دعوت کرده است. اما در حالی که در سال‌های گذشته، معمولا پاویون ایران با دریافت یارانه یا کمک‌های دولتی برپا می‌شد، امسال دستگاه‌های مسوول دولتی از زیر بار این مسوولیت شانه خالی کرده‌اند یا اینکه تا کنون تصمیمی ‌در این زمینه اعلام نکرده‌اند. در این میان عجیب‌ترین برخورد از سوی معاونت علمی‌و فناوری ریاست جمهوری صورت گرفته است. این معاونت که مسوولیت اصلی‌اش حمایت از شرکت‌های دانش بنیان است و حمایت از حضور شرکت‌های دانش بنیان در نمایشگاه‌های تخصصی را به عنوان یکی از رویکردهای خود مطرح می‌کند، تا کنون از این پاویون اعلام حمایت نکرده است. جالب‌تر اینکه بر اساس شنیده‌های خبرنگار فناوران، نامه‌ای که با امضای شافعی، رییس اتاق ایران خطاب به سورنا ستاری، معاون علمی‌و فناوری ریاست جمهوری نوشته شده و در آن، درخواست حمایت از پاویون ایران در سبیت 2015 شده، بی پاسخ مانده است. در همین حال معاونت علمی ‌و فناوری ریاست جمهوری از نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی‌ایران در عراق حمایت کرده و مشخص نیست که این معاونت نرم‌افزار و فناوری اطلاعات را به عنوان فعالیت دانش بنیان شناسایی می‌کند یا نه. در کنار معاونت علمی‌و فناوری ریاست جمهوری، سازمان فناوری اطلاعات و دفترهمکاری‌های فناوری ریاست جمهوری نیز از جمله نهادهایی هستند که نسبت به حمایت از این پاویون تا کنون رغبتی نشان نداده‌اند. شورای عالی اطلاع رسانی نیز که معمولا بخش عمده حمایت از پاویون ایران در سبیت را به عهده می‌گرفت، گویا امسال تغییر رویه داده و به صورت جداگانه، غرفه‌ای در این نمایشگاه اجاره کرده است. گفته می‌شود مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌تنها نهادی است که قول پیگیری حمایت از این پاویون را داده و باید منتظر بود و دید که این اتفاق می‌افتد یا نه.

   آیین نامه‌ای که اجرا نمی‌شود

بر اساس این گزارش، در اردیبشهت سال 1392 آیین نامه تشکیل پاویون صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران به منظور ساماندهی حمایت از تشکیل پاویون ایران در نمایشگاه‌های بین المللی فناوری اطلاعات وارتباطات، در دولت تصویب و مقرر شد کمیته هماهنگی برگزاری نمایشگاه‌های ICT با محوریت وزارت ارتباطات و با تاکید بر نقش سازمان توسعه تجارت تشکیل شود.

بر اساس این آیین نامه، دبیرخانه کمیته مذکور در سازمان فناوری اطلاعات است و از جمله وظایف آن می‌توان به تدوین معیارهای ارزیابی و انتخاب واجدان شرایط برای دریافت حمایت و حضور در پاویون ایران وانتخاب رویدادها و نمایشگاه‌های مناسب اشاره کرد.

در ماده 2 «آیین‌نامه ساماندهی حضور جمهوری اسلامی‌ایران در نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات» اهداف آن به این شرح عنوان شده است: 

 حمایت از حضور ایران در نمایشگاه‌ها و رویدادهای حوزه فاوا در جهت ارتقای کمی‌و کیفی و افزایش جهشی صادرات در حوزه صنعت فاوا

 ایجاد بستر و فرصت مناسب برای کارشناسان، مدیران و متخصصان به منظور تبادل اطلاعات، تجربیات و دانش فنی

 حمایت از تحقیقات و مطالعات کاربردی در حوزه فاوا و صنعت نمایشگاهی

 سیاست‌گذاری در زمینه نحوه برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی در حوزه فاوا

 تجمیع سیاست‌گذاری، برنامه ریزی، ضوابط، امکانات، اعتبارات و تسهیلات در زمینه اهداف موضوع این آیین‌نامه

 ایجاد فرصت مناسب جهت ارتقای سطح تولید محتوای اسلامی- ایران و ایجاد بستر تبادل آن در حوزه‌های بین‌المللی

 تسهیل و تسریع در توسعه صادرات حوزه فاوا

 ارتقای جایگاه ایران به عنوان اولین صادرکننده حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در منطقه

 ساماندهی و ارتقای کمی‌و کیفی حضور فعالان به نمایندگی از جمهوری اسلامی‌ایران در نمایشگاه‌ها و رویدادهای خارج از کشور و

 تقویت توان و دانش فعالان و شرکت‌های ایران برای حضور پررنگ و مناسب در رویدادها و نمایشگاه‌ها با هدف توسعه صادرات در زمینه فاوا

همچنین، اعضای شورای سیاست‌گذاری دبیرخانه عبارتند از: معاون ارتباطات و فناوری اطلاعات و رییس سازمان فناوری اطلاعات، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاون وزیر و رییس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران، معاون فناوری معاونت علمی‌و فناوری ریاست جمهوری، رییس کمیته تخصصی صنعت و توسعه صادرات فاوا به نمایندگی از کارگروه فاوا، رییس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه به نمایندگی از قوه قضاییه، رییس مرکز فضای مجازی کشور، نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (در حد معاون وزیر)، رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد اسلامی، رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور و دبیر شورای عالی اطلاع رسانی کشور به همراه چهار نماینده از اتاق تعاون، اتحادیه صادرکنندگان نرم‌افزار، مجمع تشکل‌های فناوری اطلاعات و نماینده تشکل‌های بخش خصوصی با معرفی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور. همچنین رییس شورای سیاست‌گذاری به پیشنهاد شورا و حکم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات منصوب می‌شود.

با وجود داشتن این مصوبه و مسوولیت مستقیم سازمان فناوری اطلاعات و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، این دستگاه‌ها نیز تا کنون در زمینه حمایت از تشکیل پاویون ایران در سبیت 2105 هیچ اقدامی ‌نکرده‌اند. از سوی دیگر مشخص نیست که وضعیت دبیرخانه مذکور در این آیین نامه چگونه است و آیا تصمیمی‌ در خصوص پاویون کشور در نمایشگاه‌های ICT می‌گیرد یا نه.

  کی می‌خوره، حکیم باشی

در حالی که بخش خصوصی نیمی‌از هزینه‌های برپایی پاویون ایران در نمایشگاه تخصصی سبیت 2015 را متقبل شده، و با توجه به هزینه سنگین حضور در این نمایشگاه برای شرکت‌های دانش بنیان ایرانی، دو احتمال وجود دارد؛ یا استقبال شرکت‌های دارای ایده و توان صادراتی پایین می‌آید و ممکن است پاویون ضعیف به نظر برسد و یا اینکه با توجه به امیدواری به نتیجه مذاکرات ایران و غرب و احتمال رفع تحریم‌ها، شرکت‌ها به حضور دراین رویداد بین المللی علاقه‌مند شوند. 

در هر دو این حالت‌ها نهادهای دولتی به عنوان مدعی وارد می‌شوند؛ در حالت اول به انتقاد از برگزار می‌پردازند و در حالت دوم نیز نمایش قدرتمند ایران در این نمایشگاه را به حساب خود می‌نویسند و احتمالا تصاویری از آنان در کنار پاویون ایران نیز اینجا و آنجا منتشر خواهد شد.

  یک تجربه تلخ خصوصی

شیوه نادرست حمایت و برخورد بوروکراتیک دولت با نمایشگاه‌های بین المللی حوزه فاوا دارای سابقه است و در عین حال داستانی تلخ دارد.  در سال‌های گذشته کنسرسیومی خصوصی با نام ثنارای که در زمینه توسعه صادرات نرم‌افزار فعالیت می‌کرد، چند دوره برپایی پاویون های ایران در نمایشگاه‌های جیتکس دوبی و سبیت آلمان را به عهده گرفت. اما در نهایت، آن قدر دریافت حمایت‌های دولتی سخت بود که این کنسرسیوم را به ورشکستگی کامل کشاند و امروز که شما این گزارش را می‌خوانید و شرکت‌ها برای حضور در سبیت آماده می‌شوند، ثنارای در تدارک برگزار کردن مجمع عمومی فوق العاده و اعلام انحلال است؛ در حالی که هنوز بعد از نزدیک به یک دهه، نتوانسته حمایت‌های وعده داده شده از سوی دولت بابت برپایی پاویون ایران را دریافت کند.