توسعه اینترنت متوقف میشود؟
اصل موضوع ریشه در گذشته دارد. روزی که وزیر ارتباطات دولت روحانی در برابر پرسش های نمایندگان مجلس بی جواب ماند و کارت زرد گرفت، تمام اقدامات انجام نشده دو دوره دولت نهم و دهم و البته دولت یازدهم نمایان شد. این تذکر جدی مجلس به وزیر ارتباطات شاید سبب شود سالی که با کارت زرد آغاز شده، با شبکه ملی اطلاعات پایان یابد.
طرح اینترنت ملی که بعدها با نام شبکه ملی اطلاعات در برنامه پنجم توسعه جای گرفت، از ابتدا طرفدار زیادی نداشت؛ سابقه نه چندان خوشایند نسبت به پسوندهای ملی، هراس از قطع اینترنت در ایران و ایجاد شبکه ای مانند کشور چین، واکنش کاربران را نسبت به این پروژه برانگیخت. در دولت نهم و دهم مدت ها زمان صرف شد تا مسئولان وقت، نظر مردم را نسبت به این پروژه تغییر دهند؛ اما علیرغم سخنرانی ها و اظهارنظرها، عزم مسئولان اجرایی برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات آنچنان که باید جدی نبود و در پایان عمر دولت دهم این شبکه 10 ساله با صرف حدود 1200 میلیارد تومان اعتبار، از طرحی روی برگه کاغذ فراتر نرفته بود. با تغییر دولت و آغاز دولت یازدهم زمزمه هایی مبنی بر عدم تمایل و اعتقاد این دولت به اجرای شبکه ملی اطلاعات به گوش رسید. شاید همین زمزمه ها طرفداران شبکه ملی اطلاعات را پس از 10 سال نسبت به عملکرد وزارت ارتباطات در این باره حساس کرد. به این ترتیب با آغاز دوره مدیریت محمود واعظی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مطالبات درباره اجرای شبکه ملی اطلاعات جدی شد. در نهایت پس از گوشزدهای متعدد کارشناسی، نخستین انتقاد علنی و مستقیم مسئولانه به وزارت ارتباطات در خردادماه 93 ابراز شد. دبیر شورای عالی فضای مجازی که پیش تر جانب احتیاط را رعایت می کرد این بار به صورت مستقیم کم کاری وزارت ارتباطات را علت اصلی عدم اجرای این پروژه پس از 12 سال دانست و اعلام کرد: «وزارت ارتباطات قرار بود از بهمن ماه گذشته ظرف مدت یک ماه برنامه اولیه زمان بندی را ارائه کند اما نکرده است.» با این وجود، تذکرهای متعدد اهالی فناوری اطلاعات و فضای مجازی کشور و گلایه های تلویحی اعضای شورای عالی فضای مجازی و اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس درباره تاخیر طولانی در ایجاد شبکه ملی اطلاعات نتوانست موثر واقع شود تا اینکه سرانجام در آخرین هفته فروردین ماه 94 اخیر وزیر ارتباطات درباره این موضوع با 70 رای موافق، 99 رای مخالف و 11 رای ممتنع از مجلس کارت زرد دریافت کرد و و یازدهمین کارت زرد مجلس به کابینه دولت روحانی به ثبت رسید.
پیوست فرهنگی طرح های IT چه شد؟
در روز پرسش از وزیر ارتباطات، نصرالله پژمان فر نماینده مردم مشهد در صحن علنی مجلس، گفت: وزارت ارتباطات پس از وزارت نفت یکی از پر درآمدترین وزارتخانه‌ها است؛ این وزارتخانه حدود 5 هزار میلیارد تومان درآمد دارد که 100 درصد آن قابل تحقق است. مجلس اعتبار زیادی برای اجرای شبکه ملی اطلاعات در نظر گرفته؛ اما وزارت ارتباطات به عنوان عملکرد به شورای عالی فضای مجازی و مجلس چند پاورپونت و اسلاید ارائه کرده است. در نتیجه مجلس از این روند ناراضی است چون فقط حرف است و حرف است و حرف و وعده های سرخرمن و در واقع کار شاید بیش از 5 درصد پیشرفت نکرده است. وی گفت: امروز اینترنت امری ضروری و جدایی ناپذیر در زندگی مردم است و نه نمایندگان مجلس و نه هیچ عاقلی منکر لزوم توسعه اینترنت نیست؛ اما کیفیت اینترنت با هزینه آن تناسب ندارد. مردم بابت اینترنت 8 تا 10 برابر بیشتر از ارزش واقعی آن هزینه پرداخت می کنند و از این محل چند هزار میلیارد تومان سود نصیب فروشندگان و واسطه های داخلی و خارجی میشود؛ چرا در حال حاضر توسعه پهنای باند خارجی با رویکرد درآمدزایی در اولویت قرار دارد؟
پژمانفر یادآور شد: وزیر ارتباطات در تیر ماه 93 به مجلس وعده دادند که شبکه ملی اطلاعات در چند شهر راه اندازی خواهد شد و اعلام کردند که حاضرند خدمات را به صورت مجانی به فراهم کنندگان پهنای باند ارائه دهند؟ اما اکنون شبکه ملی اطلاعات در کدام شهر و در کجا ایجاد شده است و خدمات متقابل به کدام یک از فراهم آورندگان پهنای باند ارائه می شود؟
آقا تهرانی دیگر نماینده پرسشگر نیز با تاکید بر اینکه مخالف افزایش پهنای باند نیست، اظهار داشت: همین انتقاد را به دولت های قبل نیز داشتم که فرصت ها را از دست دادند و به سمت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات داخلی نرفتند. همچنین برای همه طرح‌هایی که به دولت ارائه میشود باید به همراه آن پیوست فرهنگی نیز ارائه شود، اما گاهی اوقات این پیوست بعد از تصویب طرح هم ارائه نمی‌شود، این وظیفه دولت است که مسئله را جدی بگیرد. در این میان، موضوع تهیه پیوست فرهنگی برای طرح های کلان IT یکی دیگر از مطالبات جدی مجلس از وزارت ارتباطات است. موضوعی که حداقل از زمان آغاز به کار اپراتور سوم تلفن همراه در دولت دهم بر زمین مانده و فقدان آن سرویس تماس تصویری این اپراتور را مسدود کرده است. واعظی درباره تکلیف ماده 2 قانون برنامه پنجم مبنی بر لزوم ارائه پیوست فرهنگی برای طرح‌های مهم و جدید، گفت: این پروژه نه به ما ابلاغ شده و نه مسئولیت آن بر عهده ماست. اما تدوین پیوست فرهنگی با همکاری وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی در دست تهیه است و همچنین تمام ضوابطی که در اینترنت خانگی وجود دارد، برای اینترنت تلفن همراه نیز برقرار است.
دست چه کسانی پشت واردات غیر شفاف پهنای باند خارجی به کشور است که فرصت های اشتغال و پیشرفت را تقدیم خارجی ها می کنند و ما را وابسته فرهنگی و مصرف کننده محتوای مهاجم خارجی می‌کند؟
چرا قبل از توسعه شبکه ملی اطلاعات و حمایت مزیت ساز برای فعالان و تولید‌کنندگان محتوای داخلی (اعم از سایت های اطلاع رسانی اینترنتی، ارائه دهندگان محتوا و بازی های رایانه ای اینترنتی، سرویس های جست و جو، شبکه های اجتماعی و ایمیل داخلی) به سمت حاشیه امن و استثنا قائل شدن برای چند شرکت مشخص خارجی رفته اند؟
چرا وزارت ارتباطات با ارائه وعده های کاذب و اقدامات عجولانه درباره اینترنت روی تلفن همراه، بدون در اولویت قرار دادن اجرای صحیح و قانونی شبکه ملی اطلاعات، باعث تحریک سمت تقاضای مصرف شده که موجب پر شدن ظرفیت پهنای باند فرکانسی در دسترس شبکه تلفن همراه و در نتیجه اختلالات بی سابقه و افزایش شکاف توان تامین پهنای باند نسبت به تقاضای مصرف فزاینده شده است؟
با توجه به ماده 2 قانون برنامه پنجم که دولت موظف است نسبت به تهیه پیوست فرهنگی برای طرح های مهم و جدید اقدام کند علت عدم ارائه پیوست فرهنگی در توسعه شبکه و پهنای باند چیست؟ چرا قبل از ارائه پیوست فرهنگی خلاف قانون، وعده توسعه پهنای باند داده شده است؟
توسعه پهنای باند اینترنت ناکارآمد طبق تکالیف بالا دستی بدون راه اندازی شبکه ملی اطلاعات ممنوع است. وزیر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات را به آخر 1394 موکول کرده اند در عین حال در حال توسعه پهنای باند اینترنت خارجی شده اند، علت این کار چیست؟
اعلام پیشرفت شبکه ملی اطلاعات در 27 اردیبهشت
وزیر ارتباطات درباره انتقاد مجلس از توسعه صرف پهنای باند پیش از اجرای شبکه ملی اطلاعات و ایجاد تقاضای کاذب برای پهنای باند، گفت: شبکه ملی اطلاعات به این معناست که شبکه فعلی ICT کشور به طور مداوم باید توسعه یابد و خدمات متعددی در بستر آن ارائه شود، هر چه خدمات افزایش یابد، حرکت به سمت یک شبکه ملی اطلاعات جامع بیشتر خواهد شد.
وی اضافه کرد: هم اکنون نیز شبکه در کشور موجود است و همین الان پرداخت بانکی یا ثبت نامی که صورت می گیرد نشان دهنده این است که از شبکه استفاده می کنید اما مسئله این است که در این شبکه با ارتقا ظرفیت ها، خدمات باند پهن قرار دهیم. هدفگذاری دستیابی به 80 درصد ترافیک داخلی و 20 درصد ترافیک خارجی در ارتباطات مؤید برنامه اجرای شبکه ملی اطلاعات در وزارت ارتباطات است و به این معناست که به سرعت به سمت شبکه ملی اطلاعات در حال حرکت هستیم. ۲۷ اردیبهشت ماه خواهید دید که شبکه ملی اطلاعات نسبت به سال های گذشته تا چه میزان پیشرفت در اجرا داشته است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تصریح کرد: وظیفه وزارت ارتباطات، توسعه زیرساخت های شبکه ملی ارتباطات است، علاوه بر این، سازمان ها و ارگان ها نیز باید خدمات خود را روی این شبکه و فضای مجازی ارائه کنند. واعظی همچنین درباره فراهم کردن شرایط برای فعالیت نمونه داخلی شبکه های اجتماعی، توضیح داد: بنای امروز ما بر این است که پهنای باند داخل را گسترش دهیم و همچنین محتوای فاخر در داخل تولید کنیم که مردم بتوانند ضمن استفاده از امکانات از آن محتوا نیز بهره ببرند. تولید و رونق شبکه های اجتماعی داخلی از سیاست های ماست. اما نمی خواهیم جای بخش خصوصی و دانشگاه بنشینیم؛ زیرا واتس آپ، وایبر و فیس بوک هم که نمونه های موفق جهانی هستند توسط بخش خصوصی ظهور یافته اند. زیرا بخش خصوصی می داند چگونه از محصول یا کالایی پول درآورد اما دولت برای ارائه محصولی خاص باید مداوم در آن پول تزریق کند. اعلام کرده ام و اعلام می کنم که از بخش خصوصی فعال در این زمینه حمایت می کنم. همچنان که برنامه پیام رسان داخلی بیسفون هم اکنون بیش از 800 هزار کاربر دارد.
در توسعه این شبکه و پهنای باند به چه دلیل به ظرفیت داخلی اعتنا نشده است؟
ضوابط اینترنت روی تلفن همراه چیست در حالی که اینترنت خانگی ضوابط مشخصی دارد؟»در نهایت نتیجه کار نشان داد که توزیع برگه اشکالات عملکرد وزارت ارتباطات توسط پژمانفر در صحن علنی اثر گذار بوده است. زیرا توانست از موضع خود نسبت به ضرورت اینترنت دفاع و همکاران خود را برای پذیرش تعلل وزارت ارتباطات در اجرای طرح شبکه ملی اطلاعات مجاب کند.
پرسش‌های نمایندگان از وزیر ارتباطات
در نخستین ماه از سال 94 حجت الاسلام نصرالله پژمان فر نماینده مردم مشهد و کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و مرتضی آقا تهرانی نماینده مردم تهران در صحن علنی مجلس وزیر ارتباطات پرسیدند: دلایل توسعه شبکه و پهنای باند اینترنت توسط وزارت ارتباطات بدون پیوست فرهنگی و قبل از راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، بی توجهی به ظرفیت داخلی و عدم ابلاغ ضوابط بهره برداری از اینترنت تلفن همراه چیست؟علاوه بر رویکرد کلی سوالات که در رسانه ها اعلام شد، پژمانفر برگه هایی با عنوان سوالات و ابهامات اساسی پیش از طرح سوال را نیز بین نمایندگان مجلس در صحن علنی توزیع کرد.مهم ترین بخش سوالات مطرح شده نیز به چرایی عدم تهیه پیوست فرهنگی و علت توسعه پهنای باند پیش از راه اندازی شبکه ملی اطلاعات اختصاص داشت.از جمله این سوالات این است که: «شبکه ملی اطلاعات با تمام قابلیت های پیشرفته آن بالاخره چه زمانی در خدمت مردم قرار خواهد گرفت؟ چرا از مراکز داده و سایت های اینترنتی که در داخل کشور تولید محتوا می کنند، به جای اینکه آنها را در سود فروش پهنای باند شریک کنند، همچنان هزینه دریافت میشود؟