ایجاد 130 هزار شغل در حوزه فناوری با اجرای طرح «تکاپو»
چندی پیش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی توافقنامه اجرای طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (تکاپو)در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را امضا کردند تا در زمینه هدف‌گذاری دولت در زمینه اشتغال با یکدیگر همکاری کنند.
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ایجاد 500 هزار شغل با اجرای طرح تکاپو خبر داد و گفت: با کمک دولت و بخش خصوصی در سال‌جاری 130 هزار شغل در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد خواهد شد. اما سؤال اینجا است که «طرح تکاپو» چگونه طرحی است؟ قرار است با امضای توافقنامه بین دو وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و تعاون، کار و رفاه اجتماعی در زمینه ایجاد اشتغال در حوزه آی سی تی چه اتفاقاتی رقم بخورد و این طرح در زمینه آی سی تی در کدام استان‌ها اجرا خواهد شد به عبارتی کدام استان‌ها مستعد اشتغالزایی در زمینه فناوری هستند؟ محمد ابطحی مدیر ملی رسته فناوری اطلاعات کشور در طرح تکاپو به سؤالات «ایران» پاسخ می‌دهد.
استان‌ها هدف طرح تکاپو
محمد ابطحی مدیر ملی رسته فناوری اطلاعات کشور درباره طرح تکاپو حوزه آی سی تی به «ایران» می‌گوید: شورای عالی اشتغال اواخر دی ماه سال 93 مصوبه‌ای برای توسعه اشتغال مبنی بر «مزیت‌های استانی» تصویب کرد که طرح «توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار» یا «تکاپو» نام گرفت. این برنامه 11 زیر طرح اصلی دارد که تقریباً بهمن ماه 94 در کارگروه شورای برنامه‌ریزی استان تصویب و از همین امسال وارد فاز اجرایی شد.
مدیر ملی رسته فناوری اطلاعات کشور می‌گوید: اجرای این طرح به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سپرده شد چرا که این وزارتخانه پیش از این نیز بحث اشتغال مبنی بر مزیت‌های استانی را پیگیری می‌کرد و از آنجایی که این وزارتخانه هماهنگ‌کننده اجرای طرح است بنابراین تمام وزارتخانه‌ها و حتی سازمان‌های بین المللی برای اجرای طرح با آنها همکاری دارند.
ابطحی در خصوص اینکه مهم‌ترین رویکرد طرح تکاپو در حوزه آی سی تی چیست به «ایران» می‌گوید: رویکرد اصلی این است که شرکت‌های فعال خصوصی در حوزه فناوری تشویق شده و انگیزه حضور در شهرستان‌ها را داشته باشند و برای توسعه کار خود از مزیت‌ها و نیروی‌های انسانی مهارت دیده استانی استفاده کنند.وی می‌افزاید: برای اجرای جدی طرح تکاپو ابتدا 6 استان به عنوان پایلوت انتخاب شد و برای هر استان افراد بومی به عنوان کارگزار توسعه اشتغال، انتخاب و آموزش‌های لازم به آنها داده شد و در ادامه کارگزاران مطالعات استانی را آغاز کردند تا بدانند هر استان در کدام زمینه‌ها و به عبارتی رسته‌ها مزیت، استعداد و پتانسیل بالا در ایجاد کسب و کار و اشتغال را دارد.
مدیر ملی رسته فناوری اطلاعات کشور درباره شناسایی استان‌های دارای پتانسیل بالای ایجاد شغل در حوزه فناوری می‌گوید: طبق مطالعات انجام شده از سوی ذینفعان دولتی و بخش خصوصی در استان‌ها، فعلاً استان کردستان به عنوان پایلوت اجرای طرح تکاپو در حوزه فناوری انتخاب شده است چرا که طبق بررسی‌های انجام شده ظرفیت ایجاد اشتغال در این حوزه را دارا است و با وجود داشتن 12هزار فارغ‌التحصیل مرتبط با فناوری و شرکت‌های فعال در استان، ایجاد شغل در این حوزه مغفول مانده و ضعیف عمل شده است.
ابطحی در پاسخ به این سؤال که بعد از استان کردستان قرار است در کدام یک از استان‌های کشور طرح تکاپو اجرایی شود به «ایران» می‌گوید: سال گذشته کار مطالعاتی اشتغال طبق بررسی‌ها انجام شده و قرار است در استان‌های مازندران، یزد و فارس این طرح اجرایی شود. البته برای انتخاب استان پنجم بعد از پایان بررسی‌ها و مطالعات بین دو استان البرز و کرمان یکی انتخاب خواهد شد.
ایجاد شغل در مدت 3 سال
استان باید دارای چه مزیت‌هایی در زمینه فناوری باشد تا شامل طرح تکاپو شود. ابطحی به پارامترهای مختلفی اشاره کرده و می‌گوید: از جمله فاکتورهای توسعه شرکت‌های فعال در استان، میزان قابلیت توسعه رسته در استان، تعداد دانشجویان فارغ‌التحصیل در حوزه فناوری و… است که در صورت دارا بودن این پارامترها، استان در اولویت اجرای طرح تکاپو رسته آی سی تی قرار می‌گیرد.
وی می‌افزاید: البته از آنجایی که امروزه رسته فناوری با بسیاری از مشاغل مانند گردشگری، صنایع دستی، لجستیک و… ارتباط دارد و توسعه این رسته موجب توسعه دیگر شغل ها خواهد شد ممکن است در برخی استان‌ها آی تی جزو رسته‌های دارای اولویت نباشد ولی چون ابزاری برای توانمند‌سازی بقیه رسته‌ها است بنابراین در بیشتر استان‌ها به این حوزه توجه خواهد شد تا به مسیر آی تی هدایت شوند.ابطحی در پاسخ به این سؤال که اجرای طرح تکاپو چند ساله است و قرار است اشتغالزایی در رسته آی سی تی در استان‌ها در چه مدت زمانی عملیاتی شود به «ایران» می‌گوید: قرار است در مدت 3 سال طرح تکاپو اجرا شود. البته هر سال هم برنامه عملیاتی جداگانه طراحی خواهد شد.
اجرای تکاپو با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز خود برنامه ویژه و خاصی برای توسعه اشتغال در زمینه آی تی دارد بنابراین نقش این وزارت در این طرح چیست؟ آیا موازی کاری صورت نمی‌گیرد؟ ابطحی در این خصوص معتقد است که برنامه‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طبق مصوبه شورای عالی اشتغال کشور با برنامه‌های وزارت کار هم تلفیق شده است و کارگروهی متشکل از دو وزارت تشکیل شده است تا برنامه‌های طرح تکاپو در رسته آی سی تی را در استان‌ها با کمک بخش خصوصی هدایت کنند.
اما چه میزان ایجاد شغل و چه میزان سرمایه‌گذاری در این طرح تکاپو در بازه زمانی سه ساله تعریف و پیش‌بینی شده است و قرار است بعد از پایان این مدت چه میزان اشتغال در رسته آی سی تی ایجاد شود؟ ابطحی با اشاره به نقش وزارت کار در اجرای طرح تکاپو که همانند رهبر ارکستر هماهنگ‌کننده کار است به «ایران» می‌گوید: وزارت کار وظیفه‌اش جهت دهی و رفع موانع است و وظیفه ایجاد اشتغال در تمام حوزه‌ها وظیفه همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها است. برای اینکه مبادا حوزه اشتغال در وزارتخانه‌ها مغفول بماند بنابراین وزارت کار از سوی شورای عالی اشتغال کشور مأمور شده است که همه را هم محور کند به عبارتی زنجیره‌ای از دولتی‌ها و خصوصی‌ها شکل گرفته تا شغل در کشور ایجاد شود.
مدیر ملی رسته فناوری اطلاعات کشور می‌افزاید: از این‌رو نمی‌توان گفت که چه میزان در ایجاد اشتغال هدف‌گذاری شده است. مثلاً در کردستان مسئولان استان به همراه بخش خصوصی اعلام کرده‌اند که می‌توانند ظرف 2 سال 5 تا 6 هزار شغل در زمینه آی سی تی در استان ایجاد کنند. حال باید ببینیم در استان‌های دیگر چه میزان اشتغال را اعلام خواهند کرد.
وی درباره میزان سرمایه‌گذاری نیز می‌افزاید: هدف اصلی این است که بخش خصوصی در اجرای طرح تکاپو سرمایه‌گذاری کند. البته باید گفت که دولت نیز در بخش زیرساخت سرمایه‌گذاری خواهد کرد. میزان سرمایه‌گذاری‌ها باتوجه به مطالعات متفاوت خواهد بود. طبق مطالعات انجام شده در استان کردستان قرار است بخش خصوصی برای مدت زمان دو ساله 800 میلیارد تومان در رسته آی تی سرمایه‌گذاری کند. از سوی دیگر بحث فراهم کردن زیرساخت هم بر عهده دولت است و قرار است وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در زیرساخت استان کردستان 100 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کند.
آموزش مهارت مهم‌ترین خلأ اشتغال
مهم‌ترین خلأ و مانع در ایجاد اشتغالزایی در استان‌ها کدام است که باید رفع شود و تاکنون به آن توجه نشده است ابطحی در این خصوص به بحث اعتباری فنی و حرفه‌ای اشاره کرده و می‌گوید: به عنوان مثال اگر فارغ‌التحصیلان رشته آی تی استان کردستان به صورت علمی آموزش دیده‌اند ولی دوره‌های مهارتی را نگذرانده‌اند بنابراین در بخش مهارتی خلأ وجود دارد و باید فارغ‌التحصیلان را از نظر مهارتی آموزش داد.وی می‌افزاید: ولی بحث آموزش مهارت‌ها نیاز به بودجه دارد و اگر خود هنرجو نتواند برای آموزش مهارت‌ها، هزینه کند باید بتوان هزینه آموزش هنرجو را پرداخت.
برای رفع این مانع ، بخش «فنی اعتباری» وارد عمل میشود و در حد توان و محدود با کمک وزارتخانه‌ها و استانداری‌ها هزینه آموزش کسانی که مستعد هستند ولی توانایی مالی ندارند، پرداخت میشود. برای اجرای طرح تکاپو رسته آی سی تی قرار است بخش دولتی 3 میلیارد تومان به استان کردستان اختصاص دهد تا بحث آموزش بخوبی انجام شود.