بهره گیری منفی از «فیس بوک» برای نفرت افکنی در میانمار
نیم نگاهکارشناسان حقوق بشر در سازمان ملل متحد بر اساس آخرین بررسی‌های خود روی نسل‌کشی‌های صورت گرفته اعلام کردند شبکه اجتماعی فیس‌بوک از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در این کشمکش‌ها محسوب میشود و باعث شده است اغتشاشات در این کشور افزایش یابد.به دنبال اعتراض گسترده سازمان ملل متحد مبنی بر اثرگذاری شبکه‌های مجازی در بالا گرفتن بحران مسلمانان میانمار، سخنگوی فیس بوک گفت : ما سرمایه‌گذاری‌های فراوانی را روی فناوری‌های ویژه انجام دادیم و از متخصصان و کارشناسان محلی نیز کمک گرفتیم تا هرگونه محتوای نفرت‌انگیز از روی فیس بوک حذف شود
میثم لطفی – ایران : اگرچه مسلمانان میانمار همواره با مشکلات فراوان مواجه بودند، ولی آگوست گذشته کشتار مسلمانان میانمار بیش از هر زمان دیگر شدت یافت و حتی از این اتفاق به‌عنوان نسل‌کشی مسلمانان میانمار یاد شد. این طور که آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد تاکنون بیش از نیم میلیون مسلمان از شهر روهینگیا در کشور میانمار به بنگلادش رفته‌اند تا جان سالم به در ببرند و با وجود این بودائیان میانماری نوک پیکان اسلحه خود را همچنان به سمت آنها نشانه می‌گیرند.
در حالی که درگیری‌ها میان بودائیان و مسلمانان میانمار همچنان ادامه دارد، کارشناسان حقوق بشر در سازمان ملل متحد بر اساس آخرین بررسی‌های خود روی نسل‌کشی‌های صورت گرفته اعلام کردند شبکه اجتماعی فیس‌بوک از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در این کشمکش‌ها محسوب میشود و باعث شده اغتشاشات در این کشور افزایش یابد.
فیس‌بوک اغتشاشگر
«مارزوکی داروسمان» مدیر مأموریت حقیقت‌یاب سازمان ملل در میانمار روز گذشته اعلام کرد که شبکه اجتماعی فیس‌بوک «نقش تعیین کننده» در بحران این کشور دارد و همین پلتفرم مجازی اینترنتی باعث شده است صدها هزار مسلمان روهینگیایی وطن خود را ترک کنند تا با پناهندگی در کشور همسایه زنده بمانند.
او گفت: «این پلتفرم مجازی به میزان قابل ملاحظه در سطح عمومی روی گسترش آزار و اذیت‌ها، اختلافات، درگیری‌ها و… اثر گذاشته و آنها را بیشتر کرده است. سخنرانی‌های نفرت‌انگیز و به طور کلی نفرت‌پراکنی از جمله اتفاق‌هایی بوده است که فیس‌بوک آن را انجام داد. تا زمانی که وضعیت میانمار نگران‌کننده باشد، شبکه اجتماعی فیس‌بوک می‌تواند تأثیرات مخرب خود را روی آن برجا بگذارد».
طبق آمار رسمی منتشر شده از سوی سازمان ملل، از زمان بالا گرفتن حملات در آگوست گذشته و فعالیت گسترده‌تر شورشیان تاکنون بیش از 650 هزار مسلمان روهینگیایی این شهر را ترک کردند و به طور کامل از ایالت راخین بیرون رفتند. در این میان بسیاری از پناهجویان هنگام فرار دستگیر شدند و توسط نیروهای امنیتی میانمار مورد تجاوز یا اعدام قرار گرفتند.
فیس‌بوک اعتراف کرده است که برای جلوگیری از نفرت پراکنی و انتشار سخنان نفرت‌انگیز بخصوص در بحران میانمار با مشکل جدی مواجه شده است. این پلتفرم که عنوان محبوب‌ترین شبکه اجتماعی جهان را برعهده دارد، اظهار داشت که سال گذشته در هر هفته به‌طور میانگین 66 هزار مطلب و در هر ماه 288 هزار مطلبی را که در آن به نوعی کلمات و عبارات تنفربرانگیز وجود داشت، حذف کرده است. تمامی این مطلب‌ها و پست‌ها الفاظ و کلمات نفرت‌انگیز را شامل می‌شدند.
فیس‌بوک سخنان نفرت‌انگیز را به‌عنوان حملات به مردم بر اساس نژاد، جنسیت، گرایش‌های مذهبی و… تعریف کرده است و در مورد نشر مطالب با این قبیل محتویات اقدام‌های محافظتی انجام می‌دهد. این شبکه اجتماعی هم‌اکنون بیش از دو میلیارد مشترک فعال را تحت پوشش خود قرار داده است و با استفاده از الگوریتم‌ها و روش‌های مختلف می‌کوشد جلوی انتشار هرگونه مطلب با چنین محتوایی را بگیرد. فیس‌بوک گروه بزرگی از کارمندان را در اختیار گرفته است که به‌صورت ویژه وظیفه دارند همه مطالب مشکوک را زیر نظر بگیرند تا با بررسی آنها تصمیم نهایی در مورد حذف مطلب اتخاذ شود.
این شبکه اجتماعی در بیانیه اخیر خود اعلام کرد که در حال انجام تلاش‌های گسترده است تا بتواند پلتفرم خود را عاری از هرگونه سخن و مطلب نفرت‌انگیز در اختیار کاربران بگذارد و چنین مشکلی را از خود دور کند.
نفرت‌پراکنی مجازی
به‌دنبال اعتراض گسترده سازمان ملل متحد مبنی بر اثرگذاری شبکه‌های مجازی در بالا گرفتن بحران مسلمانان میانمار، سخنگوی فیس‌بوک توضیح داد: «ما سرمایه‌گذاری‌های فراوانی را روی فناوری‌های ویژه انجام دادیم و از متخصصان و کارشناسان محلی نیز کمک گرفتیم تا هرگونه محتوای نفرت‌انگیز از روی فیس‌بوک حذف شود و مردم نیز در صورت مشاهده چنین مطالبی به صورت مستقیم آنها را گزارش دهند و ما را در جریان چنین اتفاق‌هایی بگذارند. فیس‌بوک در این زمینه سیاست‌های دقیق و کاربردی تعریف کرده است. ما این مسأله را به‌صورت کاملاً جدی دنبال می‌کنیم و طی سالیان گذشته همکاری‌های گسترده‌ای را با کارشناسان میانماری آغاز کرده‌ایم تا بتوانیم منابع ایمن در اختیار داشته باشیم و به کمک فراخوان‌های فعال، جلوی نفرت‌پراکنی‌های مجازی را بگیریم.»
در میانمار که همچنان زیر نظر نیروهای نظامی کنترل میشود، فیس‌بوک یک پلتفرم بسیار محبوب است و تقریباً می‌توان گفت کاربرد اصلی اینترنت در میانمار استفاده از قابلیت‌های فیس‌بوک است. این شبکه اجتماعی مهم‌ترین و دردسترس‌ترین منبع اطلاعات و اخبار در کشور میانمار محسوب میشود و شهروندان میانماری نیز اعتماد زیادی به آن دارند. با این توضیحات به خوبی مشخص میشود که ملی‌گرایان فرامنطقه‌ای تا چه اندازه می‌توانند از فیس‌بوک برای انتشار سخنان تنفرانگیز علیه مسلمانان استفاده کنند و بودائیان را برای شورش علیه آنها آماده سازند.
مدیر مأموریت حقیقت‌یاب سازمان ملل در میانمار بر این مسأله تأکید کرد که شبکه اجتماعی فیس‌بوک به میزان قابل توجه باعث شده است درگیری میان مسلمانان روهینگیایی افزایش یابد و خشونت علیه آنها بیشتر شود. تبلیغات در فیس‌بوک علیه روهینگیا از طریق منابع مختلف انجام میشود و «آشین ویراتو» راهب بودایی بسیار سرشناس میانماری از جمله افرادی است که طی یک سال گذشته فراخوان‌های تبلیغاتی گسترده در فیس‌بوک را مدیریت کرده است تا از این طریق بتواند فشار بیشتری بر مسلمانان وارد کند و در میان تعداد بیشماری از حساب‌های کاربری دولتی و نظامی در میانمار نیز به‌صورت هدفمند و پیش‌بینی شده فعالیت کردند.
«روبرت هویش» و «پاتریک بالازو» محققان دانشگاه کانادایی دالهویس که با سازمان ملل همکاری‌های نزدیک دارند، اثرات فیس‌بوک در بالا گرفتن اغتشاشات میانمار را به این صورت توضیح دادند: «محتوای ضد روهینگیایی به‌صورت کاملاً مدیریت شده و در اشکال مختلف انتشار می‌یابد. تصاویر کارتونی سیاسی و نژادپرستانه، تصاویر جعلی، گزارش‌های خبری نادرست و… بخشی از این محتوا هستند. این محتوا مانند ویروس منتشر میشود و مردم عادی که در اصل کاربران فیس‌بوک را تشکیل می‌دهند بدون آنکه متوجه شوند، نسبت به مسلمانان روهینگیایی احساس نفرت می‌کنند. با این روند خشونت علیه مردم روهینگیا به میزان فزاینده مورد استقبال قرار می‌گیرد و سپس به‌صورت آنلاین جشن پیروزی علیه مسلمانان روهینگیا برگزار میشود. این چرخه همان اتفاقی است که در فیس‌بوک دنبال میشود و کاربران بدون آنکه مطلع باشند به بخشی از این چرخه تبدیل می‌شوند».
نکته دیگر این است که فعالان روهینگیایی طی چند ماه گذشته به فرستاده سازمان ملل اعلام کردند که مطالب و پست‌های آنها توسط فیس‌بوک سانسور میشود و این شبکه اجتماعی با اتهام جلوگیری از خشونت و نفرت، اجازه انتشار مطالب آنها را نمی‌دهد.
«یانگی لی» یکی از کارشناسان ارشد سازمان ملل متحد در روهینگیا توضیح داد: «من می‌ترسم که فیس‌بوک در مواجهه با مسلمانان روهینگیا تبدیل به یک جانور درنده شود و از هدف اصلی که برای آن در نظر گرفته شده است به‌طور کامل دور شود». عملیات حقیقت‌یاب که سازمان ملل به‌صورت ویژه آن را برای مناطق مسلمان‌نشین میانمار تعریف کرده است تحقیقات گسترده‌ای را انجام می‌دهد تا مشخص شود چه عواملی اغتشاشات در این منطقه را بیشتر کرده است.
البته فیس‌بوک هیچ یک از این اتهامات را نپذیرفته و ادعا می‌کند که برای جلوگیری از اغتشاشات و رسیدن به ثبات در میانمار گام‌های متعددی برداشته است. این شرکت امریکایی اظهار داشته است که بازرسان ویژه خود را به میانمار فرستاده است تا علاوه بر اقدامات مجازی، به‌صورت عملی وارد میدان شود و جلوی بروز مشکلات بیشتر را بگیرد.
به‌هر حال چه فیس‌بوک تأثیرات مخرب و منفی خود در بالا گرفتن اغتشاشات میانمار را بپذیرد و چه آن را تکذیب کند، سازمان ملل متحد این مسأله را کاملاً بدیهی می‌داند و قرار است اقدام‌های لازم برای محدودیت هرچه بیشتر فیس‌بوک در نفرت‌پراکنی‌های مجازی هرچه سریع‌تر اعمال شود.