پیام‌رسان‌های داخلی کجای میدان رقابت قرار دارند؟
یکی از اهداف فیلترینگ تلگرام، رفع انحصار از این پیام‌رسان عنوان شده بود؛ با گذشت چندین ماه از اعمال فیلترینگ، هنوز کاربران پیام‌رسان‌های داخلی به تعداد کاربران پیام‌رسان تلگرام نرسیده است؛ اتفاقی که شاید با حذف نسخه‌های فارسی تلگرام، تحت تاثیر قرار گیرد.
بنا بر تصمیم مسوولان ذی‌ربط، دی ماه سال ۱۳۹۶، تلگرام مسدود شد و این موضوع فرصتی به پیام‌رسان‌های داخلی داد که وارد عرصه‌ی رقابت شوند. اگرچه این موضوع مدت زیادی به طول نینجامید و تلگرام توانست بار اول با قید شرط، از فیلترینگ خارج شد، اما اردیبهشت‌ماه سال جاری بار دیگر فیلتر شد، این بار با عنوان حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی.
با وجود این، هرچند برخی کارشناسان و تحلیلگران همان زمان هم معتقد بودند فیلترینگ تلگرام تنها راه مناسب برای حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی نیست، این روند تا امروز ادامه‌دار شده است و البته از طرف مسوولان قضایی همواره به رشد پیام‌رسان‌های داخلی پس از اعمال فیلترینگ برروی تلگرام و خروج اکثر کاربران از آن و کوچ به شبکه‌های داخلی اشاره شده است، هرچند این انتقاد هم وجود داشت که بخشی از کاربران ایرانی با استفاده از فیلترشکن از همچنان از تلگرام برای پیام‌رسانی استفاده می‌کنند.
امیر خوراکیان – معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی کشور – در ماه‌های اخیر، درباره آمار استفاده از تلگرام، به کاهش رتبه‌ی این پیام‌رسان اشاره کرده و گفته بود: در مقایسه آمار رتبه جهانی الکسا، پیام‌رسان‌های داخلی روند رشد بسیار پرشتاب‌تری نسبت به تلگرام در آغاز فعالیت داشته‌اند که بسیار امیدبخش و نشان از اقبال کاربران به این خدمت بومی است.
از طرفی در حالی که عبدالصمد خرم‌آبادی – معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی – معتقد است: «اعطای اینترنت بدون فیلتر به هاتگرام و تگرام طلایی به منظور دور زدن فیلتر تلگرام ضربه سختی به پیام‌رسان‌های داخلی وارد کرده اما «بیش از ۳۰ میلیون کاربر ایرانی با علم به داخلی بودن نرم‌افزار هاتگرام و تلگرام طلایی به آنها مراجعه کرده‌اند و در واقع با یک رفتار معنادار فیلترشکن ایرانی را بر فیلترشکن خارجی ترجیح داده‌اند.»، با وجود این، همچنان بسیاری از افراد از تلگرام استفاده می‌کنند.
اما محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- اخیرا در زمینه فعالیت پیام‌رسان‌های داخلی گفته است که کاربران پیام‌رسان‌های داخلی از ۱.۵ میلیون به ۷.۵ میلیون نفر افزایش داشته‌اند که رشد خیلی خوبی را نشان می‌دهد. وی با بیان اینکه در ایران بین ۴۲ تا ۴۵ میلیون کاربر شبکه‌های اجتماعی در ایران وجود دارد، افزود: نباید پیام‌رسان‌های داخلی را با نمونه‌های مطرح آنها در دنیا مقایسه کرد. پیام‌رسان‌های داخلی با استفاده از خلاقیت و بهره‌گیری از فناوری بهتر در یک فضای رقابتی می‌توانند خدمات خود را توسعه دهند.
صرفنظر از اینکه تا پیش از فیلتر تلگرام، پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیش از ۴۰ میلیون کاربر داشتند و اکنون با فیلترینگ تلگرام و با گذشت چندین ماه، کاربران پیام‌رسان‌های داخلی به هفت میلیون رسیده و هنوز ظرفیتی که مسوولان کشور از معاون دادستان کل کشور و وزیر ارتباطات از پیام‌رسان‌های داخلی انتظار دارند، به ثمر نرسیده است، به نظر می‌رسد استفاده از نسخه‌های فارسی تلگرام عمر زیادی نخواهند کرد، زیرا ابوالحسن فیروزآبادی -رییس مرکز ملی فضای مجازی- اخیرا درباره حمایت از هاتگرام و طلاگرام اظهار کرده است: از همان ابتدا که سیاست خروج از انحصار تلگرام را داشتیم، برای دوران گذار، پذیرفتیم که تلگرام‌های نسخه فارسی چند ماهی فعال باشد. با آخرین مهلتی که به آنها دادیم، تا ۱۵ شهریور باید به یک پیام‌رسان ۱۰۰ درصد بومی تبدیل شوند.
در نهایت در حالی که برخی مسوولان معتقدند «معضل کنونی پیام‌رسان‌های داخلی بیش از مشکلات فنی، مشکل عدم اقناع کاربران در استفاده از این پیام‌رسان‌هاست» و از طرفی برخی می‌گویند «دلایل استقبال نکردن مردم از شبکه‌های داخلی به ظرفیت‌های فنی بازمی‌گردد که با افزایش کارآیی می‌توان اعتماد را به مردم بازگرداند»، گذر زمان و فراسیدن موعد جلوگیری از فعالیت نسخه‌های فارسی تلگرام که به زعم برخی فیلترشکن‌های داخلی هستند، نشان خواهد داد که علت مهاجرت پایین مردم به پیام‌رسان‌های داخلی چیست؟