صف آرایی در مقابل سیل به کمک فناوری
با توجه به گرمایش کره زمین و تغییرات اقلیمی، هرساله شاهد وقوع سیل و سایر بلایای طبیعی در گوشه و کنار جهان هستیم و هرسال عده‌ای از مردم دنیا قربانی سیل می‌شوند یا مجبور به ترک خانه‌های خود شده و زندگی‌شان با مشکلاتی متعدد روبه‌رو میشود؛ موضوعی که امسال دامان ایران را نیز گرفت و بسیاری از مناطق کشور زیر سیلاب رفت.
با توجه به اهمیت موضوع، فعالان عرصه فناوری در گوشه و کنار جهان به‌دنبال ارائه راهکارهایی برای اخطار زودهنگام در زمینه وقوع سیل و پیشگیری از خسارت‌های احتمالی آن و نجات جان انسان‌ها بوده‌اند که البته در این باره به موفقیت‌های چشمگیری نیز دست یافته‌اند. اما کشورهای مختلف در شرایط بلایای طبیعی ازجمله سیل از چه فناوری‌هایی کمک می‌گیرند تا میزان خسارت‌ها و تلفات جانی به حداقل برسد.
مقابله با سیلاب در چین و ژاپن
یکی از کشورهایی که به‌طور دائم با سیل دست و پنجه نرم می‌کند ژاپن است. به‌همین دلیل هم فعالان عرصه فناوری در این کشور تلاش‌های زیادی برای مقابله با این بلای طبیعی دارند. در این کشور در کنار اجرای کامل قانون در مقابله با جنگل خواری و تخریب جنگل‌ها، ممانعت از هرگونه ساخت و ساز غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها، اجرای استانداردهای کامل شهرسازی و…، فناوری‌های ویژه‌ای به‌کار گرفته شده است.
یکی از مهم‌ترین نیازها برای مقابله با سیل، آگاهی یافتن از زمان وقوع احتمالی آن است که این موضوع در ژاپن با کمک سیستم GIS کاملاً حل شده است.
سیستم GIS حداقل سه روز قبل از وقوع سیل به مردم هشدار می‌دهد و اگر شدت آن بالا باشد آلارمی نیز برای تخلیه مناطق در معرض خطر ارسال می‌کند. این سیستم از طریق جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات دقیق می‌تواند به مدیریت سیلاب کمک کرده و منجر به کاهش خسارات شود.
این سیستم پس از وقوع سیل نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره میزان خسارات این حادثه در اختیار مسئولان امر قرار دهد. ازسوی دیگر در ژاپن از Watergate استفاده شد.
این گیت‌ها مجهز به موتورهای هیدرولیک ویژه‌ای هستند و نیروی آب، گیت‌ها را باز و بسته می‌کند تا آب به منازل روستایی راه پیدا نکند. موتورهای هیدرولیک این گیت‌ها به انرژی برق نیاز ندارند بنابراین حتی اگر در هنگام سیل و طوفان، برق قطع شود باز هم مشکلی پیش نمی‌آید.
بخش‌هایی از چین نیز در مناطق سیل خیز واقع شده‌اند. در این مناطق بیش از 600 ایستگاه به طور اتومات میزان بارندگی را اعلام می‌کنند تا سیستم‌های هشدار وقوع سیل بتوانند کاملاً دقیق عمل کنند. در این مناطق تجهیزات کنترل سیل نیز به کار گرفته شده‌اند و به‌عنوان مثال یک دیوار خاص و فناورانه که در 10 دقیقه می‌تواند تا 6 متر آب را ببلعد، کمک می‌کند تا سیلاب کمتری به منازل روستایی وارد شود.
ماهواره‌ها نیز در کاهش خسارات سیل و ارسال هدفمند کمک‌های امدادی در این منطقه از چین بسیار کارآیی داشته است. با کمک اطلاعات جمع‌آوری شده توسط این سیستم‌های ماهواره‌ای، تیم‌های نجات به مناطق بحرانی‌تر هدایت می‌شوند تا از تلفات جانی کاسته شود. روبات‌های قابل کنترل از راه دور که شبیه قایق‌های نجات هستند نیز بخشی دیگر از تجهیزات بخش‌های درمعرض سیل چین محسوب می‌شوند و هرکدام از این روبات‌ها می‌توانند 3 تا 4 فرد گرفتار در سیل را نجات داده و به منطقه امن برسانند.
فناوری، ناجی بریتانیا
بخش‌هایی از بریتانیا نیز بشدت در معرض خطر وقوع سیل قرار دارند و به همین دلیل هم آژانس محیط زیست این کشورمتعهد شده است تا با سرمایه‌گذاری 2.3 میلیارد پوندی، در طول 6 سال (تا سال 2021) به محافظت از 300 هزار خانه موجود در معرض خطر سیل کمک کند. این آژانس از فناوری بیشترین بهره را گرفته و برای این منظور، از لیزر و دوربین‌های خورشیدی تا روبات‌ها و قایق‌هایی که از راه دور کنترل می‌شوند استفاده می‌کند.
یکی از دلایل وقوع سیل در شهرها، گرفتگی آب گذرها و نهرهای سرپوشیده شهری است که منجر به آبگرفتگی خیابان‌ها و اتفاقات ناگوار پس از آن میشود. این مشکل در بیشتر شهرهای بزرگ دیده میشود و به همین دلیل آژانس محیط زیست بریتانیا با کمک روباتی به نام Mr. Nosey تلاش کرده است تا هنگام بارش‌های سنگین از هرگونه آبگرفتگی پیشگیری کنند.
این روبات به آب‌گذرها و نهرهای سرپوشیده شهری وارد میشود و به‌دنبال گرفتگی‌هایی همچون اسباب بازی، لجن، بطری پلاستیکی و… می‌گردد.
لازم به ذکر است که این روبات 30 کیلوگرم وزن دارد تا بتواند در مقابل حجم بالای آب مقاومت کند و در کانال‌های زیرزمینی آب، شسته نشود. یک دوربین روی قطعه‌ای قابل انعطاف در این روبات 30کیلوگرمی جای گرفته است؛ دوربینی که در فضاهایی با قطر 127میلیمتر نیز می‌تواند وارد شود و از وضعیت موجود فیلمبرداری کند و بلافاصله فیلم را به سیستم مرکزی ارسال کند.
این روبات با هر بار شارژ می‌تواند مسافت‌های زیرزمینی زیادی را طی کند و با شناسایی مسیرهای مسدود، پیش از وقوع سیل همه این مسیرها پاکسازی شود و مشکلی پیش نیاید. اسکن اولتراسونیک از بستر رودخانه‌ها با کمک قایق‌هایی که از راه دور کنترل می‌شوند (ARC) نیز بخش دیگری از راه حل‌های فناورانه در کاهش وقوع سیل و خرابی‌های ناشی از آن است. با این اسکن می‌توان در هر زمان از نیاز رودخانه‌ها به لایروبی مطلع شد و تیم لایروب را به منطقه فرستاد تا به‌دنبال پاکسازی و لایروبی مسیل‌ها و رودخانه‌ها از وقوع سیل یا خرابی بالای آن پیشگیری کرد.
قایق‌های قابل کنترل از راه دور را می‌توان برای پیش‌بینی میزان بالا آمدن آب دریاچه‌ها نیز مورد استفاده قرار داد. این قایق‌ها پالس‌های اولتراساند(ماورای صوت) را به اعماق دریاچه‌ها و نهرهای بزرگ آب ارسال می‌کنند تا اطلاعاتی درباره احتمال بالا آمدن آب رودخانه‌ها و طغیان آنها در صورت وقوع سیل به دست بیاید. گرفتگی رودخانه‌های واقع در مناطق جنگلی نیز یکی دیگر از دلایل وقوع سیل به شمار می‌رود.
به‌همین دلیل هم قایق‌های چندکاره خاص و مجهز به سنسورهای متعدد با نام Robomower طراحی شده‌اند تا بتوانند هرگونه گرفتگی مسیل رودخانه‌ها ازجمله شاخه و تنه درخت، زباله‌های احتمالی، لاشه حیوانات و…. را ردیابی کرده و پس از شناسایی محل، بیل مکانیکی موجود در ساختار این قایق بتواند مسیر را پاکسازی و مانع طغیان احتمالی رودخانه شوند. گفتنی است ماهواره‌ها نیز در شناسایی انسداد چنین رودخانه‌هایی بسیار کارآمد هستند و در بسیاری از نقاط جهان از این تکنولوژی برای پیشگیری از وقوع سیل بهره گرفته میشود.
شبکه‌های اجتماعی، بازوی کمکی امدادگران
شبکه‌های اجتماعی نیز به‌عنوان یکی دیگر از راهکارهای فناورانه مورد استفاده در جهان برای کاهش آلام قربانیان سیل و همچنین کاهش تلفات جانی در مناطق سیل زده محسوب میشود. به‌عنوان مثال در بریتانیا در مناطقی که احتمال سیل بیشتر است دوربین‌های خورشیدی نصب شده‌اند تا بر میزان سطح آب در این مناطق حساس نظارت داشته باشد. این دوربین‌ها لینک‌هایی به توئیتر دارند و بخشی از ساکنان مناطق پرخطر که برای دریافت این سرویس ثبت‌نام کرده‌اند در صورت بالا آمدن سطح آب و پیش از رسیدن به مرحله هشدار پیام‌ها و عکس‌های توئیتری هشدارآمیز دراین باره دریافت می‌کنند.
شبکه‌های اجتماعی در سیل سال گذشته کرالا یکی از ایالت‌های هندوستان نیز قدرت خود را نشان داد و اطلاع‌رسانی گسترده از طریق واتس اپ، فیس‌بوک و توئیتر نقش عمده‌ای در حل مشکلات سیل زدگان این منطقه داشت. در این سیل که 370 نفر کشته شدند بیش از 800هزار نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شدند و 8هزار خانه نیز تخریب شد، ارسال مواد غذایی برای سیل زده‌ها یکی از دغدغه‌های اصلی بود که این موضوع از طریق اپلیکیشن آنلاین غذای Zomato حل شد و مردم ازطریق آن، غذای گرم به سیل زده‌ها اهدا کردند و هشتگ KeralaFloods # نیز به تأمین غذای سیل زده‌ها اختصاص یافت.
فیس بوک نیز ابزار Safety Check را در این منطقه فعال کرد تا مردم بتوانند از سلامت و وضعیت خویشاوندان خود در این مناطق سیل زده باخبر شوند؛ یک امکان ویژه با توانمندی بالا که در سیلاب بهاری امسال، سیل زده‌های ما نیز می‌توانستند از آن بیشترین بهره را بگیرند ولی به‌دلیل فیلتر بودن این شبکه اجتماعی، چنین اتفاقی نیفتاد.
ابزار پیدا کردن افراد گوگل(Person Finder) نیز در هند فعال شد تا بتوان ساکنان سیل زده این منطقه را شناسایی و اسامی مفقودین را سریع‌تر اعلام کرد. آمازون در هندوستان نیز ترتیبی اتخاذ کرد تا اقلام مورد نیاز سیل زده‌ها که ازسوی سه سازمان مردم نهاد(NGO) اعلام شده بود در دسترس مردم قرار بگیرد.
مردم پس از خریداری این اقلام، وظیفه ارسال را به عهده آمازون گذاشتند؛ کاری که در سیل اخیر نیز توسط یکی از فروشگاه‌های بزرگ اینترنتی ایرانی انجام شد.
در کرالا تاکسی‌های اینترنتی نیز وظیفه جابه‌جایی رایگان سیل زده‌ها را به عهده گرفتند که البته در کشور ما نیز این عمل انسان دوستانه در مناطق سیل زده توسط یک تاکسی اینترنتی انجام گرفت. در این ایالت هندوستان امکان مکالمه رایگان در مناطق سیل زده نیز توسط اپراتورها در اختیار سیل زدگان قرار گرفت که البته اپراتورهای فعال ایرانی نیز در سیل اخیر چنین امکانی را در اختیار سیل زده‌ها قرار دادند و تا روز جمعه 23 فروردین ماه مکالمه در بخش‌های سیل زده لرستان رایگان انجام می‌گیرد.