این روزها حاکمیت به‌ دنبال مبارزه با رانت و فساد است و پرونده‌ها ی بسیاری تشکیل شده و بگیر و ببندهای زیادی را نیز در این زمینه شاهد بوده ایم که خاطیان به دست قانون سپرده شده‌اند. اما برای پیشگیری از رانت و فساد از چه ابزاری می‌توان کمک گرفت. ابزاری که امروزه می‌تواند به کمک بیاید اتصال تمام دستگاه‌های سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه به دولت الکترونیک است؛ دولت الکترونیکی که نه تنها زیرساخت‌های آن از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فراهم شده، بلکه نسبت به‌ گذشته نیز رشد 40 درصدی را داشته است. اما به‌ گفته مسئولان وزارت ارتباطات بیشتر دستگاه‌های اجرایی حاضر به اتصال به دولت الکترونیک نیستند و در این زمینه مقاومت می‌کنند. در همین راستا به سراغ نمایندگان مجلس رفتیم و این سؤال را مطرح کردیم که باتوجه به اینکه زیرساخت دولت الکترونیک توسط دولت فراهم شده و درخواست مردم نیز از حاکمیت مبارزه با فساد و رانت است، برای مقابله با مقاومت دستگاه‌ها، مجلس چه راهکاری پیشنهاد می‌کند.

قطع بودجه دستگاه‌ها

«مهم‌ترین موضوعی که مبارزه با فساد و رانت را در دستگاه‌های اجرایی رقم می‌زند، راه‌اندازی ابزاری مانند دولت الکترونیک، قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، سامانه حقوق و اموال مقامات قبل و بعد از قبول مسئولیت و… است، چرا که هر چه نظام اداری الکترونیکی شود، حقوق مردم و بیت‌المال حفظ می‌شود.»

احمد مازنی نماینده تهران با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: بازداشت‌ها خوب است اما کافی نیست و باید کارهای جدی انجام داد. باید همه چیز با بهره‌برداری از ابزارهای نوین شفاف شود. وقتی سیستم در انجام کارها نقش داشته باشد و مسائل از طریق آن حل شود، فساد و رانت کاهش می‌یابد.

مازنی افزود: دستگاه‌هایی مانند نیروی انتظامی و قوه قضائیه محرمانگی و امنیتی بودن برخی از اطلاعات را دلیل متصل نشدن کامل به دولت الکترونیک می‌دانند ولی برای موارد خاص قطعاً می‌توان راه حل‌هایی پیدا کرد. نماینده مردم تهران افزود: گاهی افرادی پرچمی به‌نام مبارزه با فساد و رانت در دست می‌گیرند که بیشتر مبارزه با معلول است. البته دستگیری افرادی که فساد و رانت ایجاد می‌کنند، صحیح است و باید قانون برای این دست از افراد متخلف اجرا شود ولی بهترین ابزار مبارزه با فساد و رانت استفاده بهینه از ابزارهایی مانند دولت الکترونیک و دیگر سامانه‌هایی مانند حقوق و دستمزد مقامات و… است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به اینکه از سال 95 به‌صورت جدی پیگیر پیشرفت دولت الکترونیک هستم و در این باره تذکراتی نیز داده ام، افزود: اما با مشاهده عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از نزدیک متوجه شدم زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری دولت الکترونیک آماده و عملکرد وزارت ارتباطات مثبت و رضایتبخش است اما دستگاه‌های اجرایی به آن متصل نشده و اطلاعا تی نیز بین دستگاه‌ها تبادل نمی‌شود. وی با بیان اینکه از آنجایی که معتقدم وجود ابزارهای الکترونیک مانع فساد و رانت می‌شود بنابراین حتی پیگیر راه‌اندازی سامانه حقوق و دستمزد مقامات هم هستم، افزود: به‌عنوان مثال سامانه حقوق و دستمزد باید در سال اول برنامه توسعه عملیاتی می‌شد ولی با اینکه دو سال از آن موعد گذشته است هنوز عملیاتی نشده و در این باره به دولت تذکر داده‌ام.

مازنی در ادامه گفت: دولت معتقد است که دستگاه‌هایی مانند صدا وسیما، قوه قضائیه و حتی قوه مقننه اطلاعات لازم را به این سامانه حقوق و دستمزد ارائه نداده‌اند و وقتی از قوه قضائیه پیگیر شدم باز مباحث امنیتی و محرمانگی را عنوان کردند در صورتی که دولت در این زمینه راه حل‌های خود را ارائه داده است بنابراین امیدواریم راه حل‌ها را دستگاه‌ها جدی گرفته و با رفع این موانع نهادها به سامانه‌ها و دولت الکترونیک متصل شوند. وی درباره راه مقابله با مقاومت‌های دستگاه‌ها در اتصال به دولت الکترونیک و دیگر سامانه‌هایی که شفافیت ایجاد می‌کند نیز گفت: اگر دستگاه‌های متولی، قدرت اجرای قانون را ندارند و با مقاومت از سوی دستگاه‌ها مواجه می‌شوند باید به مجلس متوسل شوند ولی تاکنون از سوی دولت کسی از مجلس نخواسته است تا به این موضوع ورود کند. مازنی با بیان اینکه ورود مجلس از نوع تذکرات و ابزار نظارتی است، افزود: باید اتصال به دولت الکترونیک مطالبه مردم و نمایندگان باشد تا با اراده افراد به نتیجه برسد. از این‌رو باید دولت در این زمینه نیز به‌صورت جدی وارد شود. نماینده مردم تهران با اشاره به اینکه اگر این روش‌های نظارتی مجلس جواب نداد، بهترین راه مقابله با مقاومت دستگاه‌های اجرایی در متصل نشدن به دولت الکترونیک و دیگر سامانه‌ها، بودجه است، گفت: سازمان برنامه و بودجه دولت و کمیسیون برنامه و بودجه مجلس باید از هم‌اکنون یکی از شاخص‌های تخصیص بودجه به دستگاه‌ها را اتصال به دولت الکترونیک یا اتصال به دیگر سامانه‌ها مانند حقوق و دستمزد و… قرار دهند. درهمین راستا اگر دستگاه‌ها در این زمینه به وظیفه خود به درستی عمل کرده بودند بودجه را تخصیص دهند و اگر کوتاهی کرده بودند در ابتدا تعهد محکمی از دستگاه مربوطه دریافت کنند تا آن را اجرایی کنند که اگر باز تعلل کردند بودجه دستگاه مربوطه را قطع کنند.

دولت الکترونیک و ایجاد شفافیت

«دولت الکترونیک به طور قطع در شفاف‌سازی امور نقش اساسی ایفا می‌کند و همه چیز قابل پیگیری است.»

مهدی شیخ دیگر نماینده مردم تهران با بیان مطلب فوق، به «ایران» گفت: استفاده از دولت الکترونیک باید فراگیر شود وقتی دولت الکترونیک به‌صورت کامل در کشور اجرا و استفاده از آن بین دستگاه‌های اجرایی هر سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه فراگیر شود، موجب شفافیت شده و دست رانت و فساد نیز کوتاه می‌شود.

شیخ عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در ادامه با اشاره به اینکه طبق گزارشاتی که از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دریافت کرده‌ایم، زیرساخت دولت الکترونیک آماده است، افزود: تنها مشکل عمده‌ای که وجود دارد مقاومت دستگاه‌های اجرایی قوه‌ها برای اتصال به دولت الکترونیک است. به‌ گفته این وزارتخانه، اگر بیشتر دستگاه‌های قوه قضائیه و نیروی انتظامی به این دولت متصل شوند، روند پیشرفت اتصال دستگاه‌ها روند صعودی به خود می‌گیرد.

عضو کمیته فضای مجازی کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است قوه قضائیه و نیروی انتظامی در زمینه متصل نشدن دستگاه‌های اجرایی خود به دولت الکترونیک قوه مسائل امنیتی را مطرح می‌کنند به‌همین دلیل قرار است این مشکل را حل کنند تا دستگاه‌های این دو بخش نیز به دولت الکترونیک متصل شوند تا آنچه قوه قضائیه به‌دنبال شفافیت و مبارزه با رانت و فساد در داخل این قوه نیز است، عملیاتی شود.

نبود    اراده   جمعی

«وجود امضاهای طلایی عامل مقاومت در اتصال دستگاه‌ها به دولت الکترونیک است و این امضاهای طلایی نیز باعث شده تا فساد و رانت به مراتب بیشتری به وجود آید. وقتی دولت الکترونیک جایگزین امضاهای طلایی شود، شفافیت ایجاد شده و جلوی بخش عمده‌ای از رانت و فساد را می‌گیرد.»

محمد اسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز نیز با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: طبق گزارش‌های رسیده از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات زیرساخت‌های دولت الکترونیک فراهم شده ولی دستگاه‌های اجرایی دولت و بخش‌های حاکمیتی تمایل ندارند به دولت الکترونیک متصل شوند و این موضوع موجب شده است تا راه‌اندازی کامل دولت الکترونیک به کندی پیش رود. عضو کمیته فضای مجازی کمیسیون فرهنگی مجلس در پاسخ به این سؤال که مجلس چه راهکاری می‌تواند برای مقابله با مقاومت دستگاه‌های اجرایی سه قوه در اتصال به دولت الکترونیک ارائه دهد، افزود: از آنجایی که راه‌اندازی کامل دولت الکترونیک موضوع حاکمیتی است بنابراین باید رؤسای سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه به‌صورت جدی پیگیر این موضوع باشند بنابراین به یک اراده جمعی نیاز است که به نظر می‌رسد هنوز چنین اراده‌ای به وجود نیامده است. سعیدی معتقد است سه قوه باید با اراده جمعی دست به دست هم دهند و اگر مانعی قانونی در زمینه متصل نشدن دستگاه‌های اجرایی سه قوه به دولت الکترونیک وجود دارد با کمک مجلس آن را رفع کنند.