به تازگی محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از امکان ساخت خودرو خودران در کشور خبر داد. وزیر ارتباطات در صفحه کاربری خود در توئیتر نوشت: «جوان‌های ما همیشه بهترین‌ها رو رقم می‌زنند، به مرکز تحقیقات مخابرات گفتم با همکاری دانشگاه‌ها، توسعه فناوری خودروی بدون راننده‌ هوشمند رو پیش ببرند. در هوش مصنوعی و دانش کلان داده‌ها چیزی کم نداریم، حالا وقت ساخت محصول است تا آمدن 5G (نسل پنجم ارتباطی) زمان زیادی نمانده.» در پی اعلام این موضوع از سوی وزیر ارتباطات به سراغ فعالان حوزه خودروی هوشمند رفتیم و این سؤال‌ها را پرسیدیم که آیا علم و دانش این صنعت و زیرساخت‌های لازم آن در کشور وجود دارد و کشور ما می‌تواند در زمینه توسعه خودروی بدون راننده هوشمند ورود کند.

نبود زیرساخت کافی

«از نظر علمی و فنی دانش تولید و ساخت و توسعه خودروی بدون راننده هوشمند در کشور وجود دارد اما تمام زیرساخت‌های لازم برای این نوع خودرو آماده نیست.»

امیرحسن کاکایی عضو هیأت علمی دانشکده خودرو علم و صنعت با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: صحبت‌های آذری جهرمی در نوع خود جالب و خوب است و به نظرم بیشتر دنبال ایجاد هیجان در بین جوانان تحصیلکرده است. ولی باید آذری جهرمی این سؤال را هم از خود بپرسد که آیا موارد قانونی، امنیتی، قانونگذاری و مهمتر از همه تمام زیرساخت‌های آن حل شده است؟ آیا این اقدام منافع ملی را در بردارد؟ آیا مانند خیلی از اقدام‌ها تنها از نظر تئوریک شدنی است؟ کاکایی افزود: از وزیر ارتباطات باید پرسید که هوشمندسازی خودرو یا داشتن خودروی خودران را برای چه می‌خواهیم. آیا تنها به‌دنبال رشد فناوری مربوطه در کشور هستیم؟ چرا که تجربه نشان می‌دهد ما باید از هم‌اکنون مشخص کنیم از فناوری‌های نوین دنبال چه اهدافی هستیم آیا منافع ملی را نیز در بردارد که برای آن هزینه کنیم؟ آیا این هوشمندسازی خودرو برای ما امنیت راه‌ها را در بردارد؟ برنامه راهبردی و گام به گام آن تعریف شده است؟ اگر به این سؤال‌ها از ابتدای امر پاسخ ندهیم سرانجام به نقطه‌ای می‌رسیم که میلیاردها دلار هزینه کرده‌ایم ولی اجازه استفاده از آن تکنولوژی را نداریم.

عضو هیأت علمی دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت معتقد است به هر حال این موضوع جنبه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی دارد و وزیر ارتباطات باید به این موضوع از بعد ملی نگاه کند. کاکایی در ادامه گفت: در بحث تولید خودروی هوشمند سه موضوع مهم که همانا بحث ارتباط خودرو با تعمیرگاه مرکزی برای رد و بدل شدن اطلاعات، ارتباط خودرو با خودرو و ارتباط خودرو با جاده در نظر گرفته شود و با داشتن این سه موضوع است که می‌توان تا جایی پیش رفت تا خودروی خودران داشته باشیم. وی با اشاره به اینکه بحث تولید و توسعه خودروی هوشمند و حتی خودران موضوع جدیدی در کشور نیست و در این زمینه خودروسازها کارهای عملی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تحقیقات بسیاری را انجام داده‌اند، افزود: وزیر ارتباطات نباید فقط از جنبه زیرساختی فناوری به قضیه نگاه کند و باید از تجارب خودروسازها و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استفاده کند. نباید تنها به این موضوع فکر کنند که مصرف اینترنت افزایش یابد و به نفع اپراتورها باشد. این استاد دانشگاه در ادامه گفت: زیرساخت‌های جاده‌ای کشور ما کافی نبوده و مشکل دارد. به طوری که 4 سال پیش وقتی خودروهای خارجی وارد کشور شدند، یکی از مزایای این خودروها این بود که به‌صورت خودکار به رانندگان برای رانندگی بین خطوط کمک می‌کرد، اما همین مزیت موجب افزایش تصادف‌های جاده‌ای شد، این نشان می‌دهد با وجود برخی زیرساخت‌ها هنوز جاده‌ها مشکل دارند بنابراین باید تمام زیرساخت‌ها فراهم شود.

مشکل قانونی و امنیتی

امیر حسن کاکایی عضو هیأت علمی دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت به مشکل قانونی و قانونگذاری و امنیتی نیز اشاره کرد. وی معتقد است وقتی یک تکنولوژی جدیدی وارد کشور می‌شود جنبه امنیتی پیدا می‌کند.

کاکایی گفت: وقتی در خودرو کامپیوتر نصب شد تا اطلاعات را جمع‌آوری کرده و به یک مرکز انتقال دهد یا اگر خودرو در جاده نیاز به تعمیر پیدا کرد به نزدیکترین امدادخودرو اطلاع دهد، این موارد را امنیتی کردند و اجازه ندادند این درجه ساده از هوشمندی نیز در خودرو عملیاتی شده و ادامه یابد.

عضو هیأت علمی دانشکده خودروی علم و صنعت به بحث «قانونگذاری» نیز اشاره کرد و افزود: خیلی وقت‌ها هیجان در جامعه ایجاد می‌شود و برخی از شرکت‌های دانش بنیان نیز در این زمینه ورود و آنچه مد نظر مسئولان بوده را نیز تولید می‌کنند ولی وقتی کار به جاهای خوبی می‌رسد از منظر قانونی اجازه ادامه کار را به آن شرکت‌ها نمی‌دهند به همین دلیل قبل از ایجاد هرگونه هیجانی باید تکلیف مسائل قانونی و قانونگذاری و وجود تمام زیرساخت‌ها برای عملیاتی کردن آنها فراهم شود، چرا که وقتی درباره این موارد در دنیا صحبت می‌شود، مسئولان تمام بخش‌ها سال‌ها در زمینه‌های مرتبط با یک تکنولوژی جدیدی که می‌خواهد وارد بازار شود، فکر کرده و راه‌های عملیاتی، قانونگذاری و… برای آن در نظر می‌گیرند. وی درباره آمدن نسل پنجم ارتباطی نیز گفت: هر چقدر تکنولوژی پیشرفته‌ای وارد کشور شود، سرعت اقدام‌های قبلی بالاتر رفته و موارد جدید نیز شکل خواهد گرفت. وقتی نسل اول ارتباطی در کشور وجود داشت، سرعت اینترنت و… بسیار کم بود ولی وقتی نسل‌های بعدی ارتباطی در کشور راه‌اندازی شد نه تنها سرعت ارتباطی و پردازشی و دانلود افزایش یافت، بلکه بحث ارتباط صوتی، تصویری، استفاده از نقشه‌ها و… هم شکل گرفت بنابراین وقتی نسل پنجم ارتباطی نیز در کشور راه‌اندازی شود ارتباط اشیا با اشیا و افزایش سرعت ارتباطی و… را قطعاً خواهیم داشت بنابراین به نفع کشور و حتی بحث خودروهای هوشمند خواهد بود.

کار تیمی برای رسیدن به خودروی خودران

«توسعه و تولید خودروهای خودران در کشور می‌تواند عملیاتی شود و دانش آن در کشور وجود دارد.»

حسین زیارتی مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان خودروهای برقی با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: وقتی خودروهای تمام برقی در کشور ساخته شده بنابراین ساخت خودروهای خودران هوشمند دور از دسترس نیست، چرا که می‌توان از پلتفرم‌های خودرو‌های برقی برای خودروهای خودران نیز استفاده کرد. چون خودرو‌های برقی به‌دلیل داشتن مزیت‌های کنترل پذیر و پیچیدگی کمتر در زمینه قوه محرکه در خودروهای خودران استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال شرکت تسلا از خودروهای تمام برقی خود برای ساخت خودروهای خودران استفاده می‌کند. زیارتی افزود: امکان توسعه هسته و اجزای مرکزی خودروهای خودران در کشور وجود دارد، چرا که بیشتر کار نرم افزاری یعنی جمع‌آوری داده و پردازش داده‌ها است تا سخت افزاری و مهمتر اینکه به واردات عجیب و غریبی نیاز ندارد. این فعال حوزه دانش بنیان خودروسازی هوشمند با اشاره به اینکه اکنون چند تا از دانشگاه‌های کشور نیز در این زمینه فعالیت می‌کنند، گفت: ما دانشمندان و مهندسان خبره و نخبه خوبی در زمینه خودروهای هوشمند در کشور داریم ولی باید تیم خوبی از این نخبه‌ها تشکیل شود. ما به یک تیم خوب نیاز داریم تا تمام نخبه‌های این حوزه بتوانند با انجام کار تیمی و جمع‌آوری تجربیات در این حوزه به هدفی که همانا ساخت و توسعه خودروی خودران است، دست یابند. زیارتی با بیان اینکه با وجود غول‌های بزرگ خودروسازی در تولید خودروهای خودران شاید ما نتوانیم به تولید این صنعت بپردازیم، افزود: ولی همین که دانش آن را داریم و می‌توانیم حرفی در این زمینه برای گفتن داشته باشیم نیز خود دارای ارزش بالایی است. داشتن دانش تولید و توسعه خودروی خودران کشور ما را یک سر و گردن از خیلی از کشورها بالاتر خواهد برد و به نظرم به نفع ما است تا این تکنولوژی را در کشور داشته باشیم. وی درباره فراهم شدن بستر نسل پنجم ارتباطی نیز گفت: به هر حال خودروهای خودران به شبکه اینترنتی و ارتباطی بسیار پرسرعت نیاز دارد تا به‌صورت آنلاین اطلاعات را دریافت و پردازش کند بنابراین وقتی نسل پنجم ارتباطی نباشد عملاً نمی‌توان کاری از پیش برد.