معاون نوآوری شرکت تجارت الکترونیکی فردا:
خانوارهای ایرانی طی سه سال گذشته فقیرتر شده‌اند و همواره مابهالتفاوت هزینه‌ها و درآمدهای آنها بیشتر شده است. این روند به صورت مستقیم می‌تواند بر میزان خرید آنها از بازارهای الکترونیکی و مارکت پلیس‌ها تاثیرگذار باشد.
نیما نامداری معاون توسعه و نوآوری شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا با بیان این مطلب در مراسم نیم‌دایره اعلام کرد که در سال ۹۶ مابه‌‌االتفاوت درآمد و هزینه‌های دو دهک ابتدایی منفی بود اما این وضعیت در سال ۹۷ به سه دهک افزایش یافت و می‌توان پیش‌بینی کرد که این روند طی سال ۹۸ نیز ادامه داشته باشد و فاصله درآمد و هزینه خانوارها در چهاردهک اول جامعه منفی شود.
او با اشاره به این ارقام گفت: «معمولا مابهالتفاوت هزینه‌های اساسی و درآمد خانواده‌ها صرف خریدهای غیر ضرور یا خرید از مارکت پلیس‌ها میشود در این شرایط هر چه شرایط اقتصادی ضعیف‌تر شود امکان خرید خانواده‌ها از مارکت پلیس‌ها نیز کاهش خواهد یافت.»
نامداری در بخشی از سخنرانی خود که به موضوع بازارهای آنلاین و چالش‌های آن در ایران پرداخته بود گفت: «بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که بیشترین هزینه خانوارها صرف مسکن، غذا و حمل و نقل میشود که این هزینه تقریبا در تمامی دنیا با یکدیگر برابر است و ایران نیز با کشورهای اروپایی در این زمینه تفاوتی ندارد.»
او ادامه داد: «اما با وجود سهم ۳۰ درصدی مسکن در این هزینه‌ها سهم بازارهای آنلاین در این بخش کمتر است. در مقابل حمل و نقل که در حدود ۱۱ درصد هزینه‌های خانوار را تشکیل می‌دهد بازارهای آنلاین توانسته‌اند حضور موثری داشته باشند و این روند در ایران نیز تکرار شده است. شرکت‌هایی مانند اسنپ و تپسی در همین بخش فعالیت می‌کنند.»
معاون توسعه و نوآوری شرکت تجارت الکترونیکی با اشاره به چالش‌هایی که بازارهای آنلاین ایرانی و مارکت‌پلیس‌ها با آن مواجه هستند گفت: «یکی از این چالش‌ها محدود بدون بازارفعالیت آنهاست، متاسفانه امکان فعالیت منطقه‌ای و بین‌المللی برای مارکت‌پلیس‌های ایرانی وجود ندارد همین امر موجب کوچک شدن این بازار میشود از سویی نرخ تورم کالاهای قابل مبادله در بازارهای الکترونیکی ارتباط مستقیمی با نرخ ارز دارند که این ارتباط تنگاتنک فعالیت را برای بازارهای آنلاین سخت می‌کند.»
او اضافه کرد: «از سویی بانک‌ها چه در بخش تامین کنندگان کالا و چه در بخش خریداران امکان تامین سرمایه مورد نیاز آنان را ندارد.»
او بخشی ازمشکلات این بازار را به دلیل مشکلات ساختاری مارکت‌پلیس‌ها با اداره‌های مالیات و تامین اجتماعی عنوان کرد چرا که ساختارهای سنتی‌تر اداری ایران دید درستی از چگونگی فعالیت مارکت‌پلیس‌ها و پلتفرمها ندارند از همین رو فعالیت آنان با چالش مواجه میشود.
از دیگر مشکلاتی که پلتفرمها با آن مواجه هستند و نامداری به آن اشاره کرد مشکلات مربوط به رگولاتوری است. به عقیده او شرکت‌های نوآور در سه مرحله قرار دارند یا آنقدر کوچک هستند که قانون‌گذار به آنها توجهی ندارد یا آنقدر بزرگ که نمی‌توان دیگر آنها را نپذیرفت اما در این میان شرکت‌هایی قرار می‌گیرند که بزرگ شده‌اند اما قانون‌گذار همچنان می‌تواند آنها را تحت فشار قرار دهد که معمولا فینتک‌ها در این دست قرار می‌گیرند.
به گفته او اگر شرکت‌هایی مانند کافه‌بازار، دیجی‌کالا، اسنپ و تپسی آنقدر بزرگ شده‌اند که دولت مجبور به پذیرش آنان است به این دلیل است که فاصله کوچک بودن خود تا بزرگ شدنشان را به سرعت طی کرده‌اند.
او مشکلات زیرساخت را بخش دیگری از مشکلات و چالش‌های کسب و کارها عنوان کرد و گفت: «زیرساخت فناوری کشور به اندازه کسب و کارها رشد نکرده‌است و این فاصله خود را در دوره‌‌ای مانند قطعی اینترنت نشان می‌دهد هر چند که شرکت‌هایی مانند اسنپ و تپسی توانستند از طریق شبکه ملی اطلاعات در این دوره سرویس بدهند اما واقعیت این است که این شبکه نیز در این دوره زمانی قابل اتکا نبود و به صورت مرتب قطع و وصل می‌شد.»
نامداری بخش دیگری از مشکلات پلتفرمها را کاهش قدرت خرید خریداران عنوان کرد و گفت: «ضعیف شدن اقتصاد خانواده موجب میشود که به صورت مستقیم روی مارکت‌پلیس‌هایی مانند دیجی‌کالا تاثیر داشته باشد چرا که خرید از فروشگاه‌هایی مانند دیجی‌کالا جزو خریدهای ضروی به شمار نمی‌آید و معمولا افراد با پس‌انداز خود و مابه‌التفاوتی که میان هزینه‌ها و درآمدهایشان وجود دارد اقدام به خرید کالاها از بازارهای آنلاین می‌کنند.»
معاون توسعه و نوآوری شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا با مقایسه ۱۰ شرکت برتر دنیا در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۱۸ گفت: «در سال ۲۰۰۸ تقریبا اکثر شرکت‌های برتر شرکت‌های تولیدی بودند و در میان این شرکت‌ها فقط مایکروسافت به عنوان یک شرکت نوآور به چشم می‌خورد این در حالی است که لیست شرکت‌های برتر در سال ۲۰۱۸ به‌گونه‌ای تغییر کرده است که تقریبا ۷ شرکت آن کالایی تولید نمی‌کنند بلکه بستر فعالیت هستند و در زمره شرکت‌های نوآور به شمار می‌آیند.»
او با اشاره به وضعیت بازارهای آنلاین در دنیا ادامه داد: «طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته وضعیت بازار تجارت الکترونیکی آمریکا بیش از ۵۰۴ میلیارد دلار است و سهم بازار خرده فروشی از این بخش ۱۴.۳ درصد پیش‌بینی شده است. در این بررسی سرانه تجارت الکترونیکی ۱۸۰۰ دلار برآورد شده است.»
او به وضعیت بازار چین اشاره کرد و آن را با بازار آمریکا قابل قیاس دانست چرا که تقریبا حجم تجارت الکترونیکی این دو کشور با یکدیگر برابر است. حجم تجارت الکترونیکی در بازار چین طی سال ۲۰۲۰ بیش از ۵۸۴ میلیارد دلار برآورد شده است که بازارهای خرده فروشی در این کشور در مقایسه با آمریکا سهم بیشتر ۳۰ درصدی را به خود اختصاص داده‌اند اما در مقابل سرانه تجارت الکترونیکی کاهش یافته است؛ زیرا قیمت‌ها در این کشور پایین‌تر از آمریکا است. سرانه تجارت الکترونیکی در سال ۲۰۲۰ در چین ۶۲۵ دلار برآورد شده است.