پولدارها ۳۰ درصد کمتر از ماه پیش خرید کرده‌اند
میزان خرید ثروتمندان ایرانی در مقایسه با بخش‌های ضعیف جامعه در فروردین ماه نسبت به ماه قبل از آن کاهش بیشتری داشته به گونه‌ای که میانگین مبالغ تراکنش‌های دهک دهم جامعه در فروردین ماه بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته، این در حالی است که میانگین مبالغ تراکنش‌های دهک اول جامعه تقریبا ۱/۵ درصد کاهش از خود نشان داده است.
کاهش میزان خرید در فروردین ماه در کل میزان تراکنش‌های انجام شده روی شبکه پرداخت نیز خود را نشان می‌دهد. طبق گزارش منتشر شده از سوی شاپرک دهک دهم جامعه که گروه پردرآمد جامعه را تشکیل می‌دهند در فروردین ماه در مقایسه با اسفند ماه کاهش خریدی در حدود ۳۰/۲۲ درصد داشته‌اند. طبق این گزارش میانگین تراکنش‌های انجام شده از سوی دهک دهم جامعه در اسفند ماه در حدود ۱۳ میلیون و ۲۰ هزار و ۹۴۶ ریال بوده است که این رقم در فروردین ماه به ۹ میلیون و ۸۶ هزار و ۴۲۹ ریال رسیده و کاهشی بیش از ۳۰ درصد را نشان می‌دهد. این درحالی است که میانگین مبالغ دهک اول جامعه در حدود ۱۸ هزار و ۸۴۴ ریال در اسفند ماه بوده است که این رقم در فروردین ماه به ۱۸ هزار و ۵۵۰ ریال رسیده است.
مقایسه این ارقام نشان می‌دهد که چون بخش عمده‌ای از درآمد دهک اول جامعه به تهیه مایحتاج زندگی اختصاص داشته، شیوع کرونا نیز روی میزان خرج آنها تاثیر نداشته است. بررسی گزارش‌های بودجه خانوار مرکز آمار نشان می‌دهد خانواده‌های دهک اول، با احتساب تورم نسبت به سال ۹۷، ماهانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان درآمد دارند و از این رقم یک میلیون تومان هزینه خانواده میشود. آنها در ماه، ۵۸۰ هزار تومان هزینه خوراکی دارند و ۴۸۰ هزار تومان دیگر برای هزینه‌های غیرخوراکی مثل پوشاک و مسکن خرج می‌کنند.
این در حالی است دهک دهم جامعه که بخش قدرتمندتر جامعه از لحاظ اقتصادی را شامل می‌شوند مبالغ تراکنش‌هایشان به نسبت قابل توجهی کاهش یافته است. احتمالا این کاهش هزینه به دلیل لغو شدن مسافرت‌ها طی فروردین ماه و هزینه کمتر برای مصرف سوخت بوده است. به دلیل شیوع کرونا بسیاری از سفرهای غیر ضروری حذف شد و مصرف بنزین نیز به شدت کاهش یافت. بررسی گزارشها مرکز آمار نشان می‌دهد این خانواده‌ها ماهانه به طور میانگین ۱۱ میلیون تومان درآمد دارند. نکته عجیب درباره خانواده‌ها دهک دهم این است که هزینه‌شان بیشتر از درآمدشان است. آنها در ماه رقمی حدود ۱۱ میلیون و ۷۹۰ هزار تومان پول خرج می‌کنند که ۱۰ میلیون تومان آن مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی و حدود یک میلیون و ۷۹۰ هزار تومان آن مربوط به هزینه‌های خوراکی است. از همین روست طبیعی به نظر می‌رسد که خانه نشین شدن این افراد موجب کاهش هزینه‌های و خرید آنان شود.
گزارش شاپرک نشان می‌دهد که میانگین مبالغ تراکنش دهک دهم جامعه فقط ۱/۷۷ درصد بیشتر از فروردین ماه سال گذشته است. اما میانگین مبالغ تراکنش دهک اول جامعه ۱۶/۷۲ درصد رشد داشته کرده است. به نظر می‌رسد تورم موجود در کشور تاثیر بیشتری روی هزینه و مبلغ تراکنش‌های دهک اول جامعه داشته است.
میزان تراکنش‌ها توسط دهک‌های مختلف جامعه روی کارتخوان و دیگر ابزارها
همچنین گزارش شاپرک نشان می‌دهد که متوسط مبلغ هر تراکنش روی ابزار کارتخوان برای دهک اول در حدود هزار و ۹۰۰ تومان است اما این مبلغ برای دهک دهم در حدود ۸۰۸ هزار تومان است. همین مبلغ برای دهک پنجم جامعه در حدود ۱۳ هزار تومان است. همچنین میزان متوسط تراکنش‌های انجام شده از طریق ابزار پذیرش اینترنتی برای دهک اول در حدود ۱۴۰۰ تومان و برای دهک دهم در حدود ۴ میلیون تومان است. این رقم برای دهک پنجم جامعه ۱۶ هزار تومان در گزارش شاپرک ذکر شده است.
مقایسه این ارقام نشان می‌دهد که متوسط مبلغ تراکنش‌های خرید کالا و خدمات در دهک دهم در ابزار پذیرش اینترنتی بالاتر از ابزار کارتخوان فروشگاهی است، در اصل به نظر می‌رسد ابزار پذیرش اینترنتی برای این دهک از جامعه برای خرید ابزار جذاب‌تری است. طبق گزارش شاپرک تقریبا ۹۰ درصد تراکنش‌های ۹ دهک اول در ابزارهای کارتخوان فروشگاهی و اینترنتی مربوط به خرید کالا و خدمات با مبلغ کمتر از ۱۰۰ هزار تومان بوده است. اما متوسط مبلغ دهک دهم حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.