وعده رئیس سازمان IT ایران: اگر فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ آزاد شود اینترنت رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد!
۱۸ میلیون گیگابایت پیام در عرض یک ماه از طریق شبکه اجتماعی دانش‌آموزی «شاد» جابه‌جا شده و طبق برآرودهای صورت گرفته هزینه این میزان پیام جابه‌جا شده حداقل در حدود ۱۸ میلیارد تومان است. این ارقامی است که در برنامه «پرسشگر» شبکه آموزش از سوی مجری این برنامه اعلام شد و تقریبا تمامی ظحاضران در این جلسه از جمله مهدی شرفی، سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش، امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و رضا تقی‌پور، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی آن را تایید کردند. اما در این برنامه موضوعی که موجب اختلاف بین برخی از حاضران در جلسه شد، آزاد سازی باند فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ از سوی صدا و سیما بود. در این برنامه امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد که اگر این باند فرکانسی از سوی دولت آزاد شود اینترنت به رایگان در اختیار دانش‌آموزان و معلمان قرار خواهد گرفت.
در این برنامه مجری با مطرح کردن این سوال که آیا پرداخت ۱۸ میلیارد تومان از سوی خانواده‌های دانش‌آموزان و همچنین معلمان منافاتی با آموزش رایگان که در قانون اساسی بر آن تاکید شده ندارد و آیا پرداخت این هزینه از سوی خانواده‌ها منجر به عدالت آموزشی خواهد شد یا خیر حاضران را دعوت به پاسخ کرد. در اولین بخش مهدی شرفی، سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش پرورش با اعلام اینکه آموزش موضوعی هزینه‌بر است تاکید کرد که مدارس کشور حدود ۳ ماه است که تعطیل شده و بسیاری از هزینه‌های خانواده‌ها از قبیل هزینه رفت و آمد و موضوعات دیگر با هزینه‌ای که برای اینترنت یا اتصال به شبکه صورت می‌گیرد جایگزین شده است. او اعلام کرد که در حال تلاش و پیگیری هستند تا هزینه‌های دسترسی به شبکه شاد رایگان شود تا از این طریق دانش‌آموزان ساده‌تر به این شبکه دسترسی داشته باشند.
امیرناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به پاسخ سوال مجری درباره عدالت آموزشی، سه سوال دیگر مطرح کرد. به عقیده او اگر می‌خواهیم به پاسخ واقعی عدالت آموزشی برسیم باید در ابتدا به این سوال پاسخ داده شود که آیا امکان دسترسی به زیرساخت از قبیل زیرساخت شبکه و زیرساخت تجهیزات برای عموم مردم فراهم است؟ آیا تمامی بخش‌های جامعه از سواد دیجیتالی یکسانی برای دسترسی و استفاده از این تجهیزات برخوردارند و آیا محتوایی که تولید میشود به‌صورت برابر در اختیار افراد گذاشته میشود؟ و در نهایت اینکه آیا مجازی کردن آموزش منجر به عدالت آموزشی میشود؟
ناظمی اعلام کرد که نرخ نفوذ اینترنت در ایران در حدود ۹۰ درصد است و با این شرایط جزو کشورهای به نسبت خوب در دنیا به شمار می‌آییم؛ اما از سویی دسترسی به ابزارهای هوشمند برای استفاده از محتوای آنلاین موضوع دیگری است که به زیرساخت شبکه در ارتباط نیست و به صورت مستقیم به وضعیت اقتصادی کشور مرتبط است.
ناظمی در این زمینه گفت: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد که امروز در حدود ۷۰ میلیون ابزار هوشمند (smart device) به شبکه متصل است؛ اما این میزان تجهیزات همه به صورت برابر میان خانواده‌ها توزیع نشده‌است. ممکن است یک خانواده از ۴ گوشی هوشمند برخوردار باشد و خانوده دیگری فقط یک گوشی داشته باشد یا اصلا نداشته باشد. در چنین وضعیتی این سوال مطرح میشود که آیا کودکان اجازه استفاده از تجهیزات پدر و مادرهای خود را خواهند داشت یا خیر؟» طبق گفته او بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که تقریبا ۵۰ درصد خانواده‌ها از ابزارهای هوشمند برخوردار هستند و از این میزان ۱۰ درصد دانش‌آموزان از ابزار شخصی خود برخودارند و در ۴۰ درصد دیگر خانواده‌ها این ابزار برای سایر اعضای خانواده است. او معتقد است که اگر می‌خواهیم سراغ آموزش مجازی برویم باید روی ابزار فراگیرتر مانند تلویزیون، رادیو و ابزارهای آفلاین مانند سی‌دی و دی‌وی‌دی کار کنیم.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات با بیان مثال‌هایی از پلنفرم‌هایی چون خان‌آکادمی و کورسرا گفت: «نوع خدماتی که ما از طریق پلتفرم فعلی نیز ارائه می‌دهیم ممکن است در هزینه‌های دانش‌آموزان موثر باشد چرا که وقتی می‌خواهیم تمام آموزش خود را به صورت آنلاین و بلادرنگ ارائه دهیم طبیعی است که در زمان پیک بار شبکه و درست زمانی که شبکه در گران‌ترین وضعیت خود قرار دارد این آموزش‌ها ارائه میشود، در صورتی که اگر محتواها به‌گونه‌ای بود که امکان دسترسی آنها برای دانش‌آموزان در هر زمان فراهم بود آنان می‌توانستند در زمان‌هایی غیر از پیک بار شبکه به محتوای مورد نیاز خود دسترسی بیابند.»
شرفی در واکنش به این گفته ناظمی اعلام کرد که آموزش پرورش در همان ابتدا با کمک صدا و سیما آموزش‌های خود را از طریق تلویزیون آغاز کرد و محتوای آموزشی لازم برای دانش‌آموزان را آماده کرده و در اختیارشان قرار داد اما مشکل اینجاست که تلویزیون یک ابزار تعاملی نیست و آموزش در آموزش و پرورش نیازمند یک ابزار تعاملی است از همین رو ما سراغ پلتفرم پیام‌رسان رفتیم.
زیرساخت و اختلاف بر سر باند ۷۰۰ و ۸۰۰
در ادامه برنامه رضا تقی‌پور، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی و وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت دهم با اشاره به اینکه آموزش هزینه دارد گفت: «باید در نظر گرفت که آموزش حضوری برای خود یک هزینه‌هایی دارد و آموزش مجازی هزینه‌های دیگر. شاید چون از ابتدا آمادگی برخورد با آموزش مجازی را نداشتیم در شرایط فعلی که بسیاری از هزینه‌ها از سوی خانواده‌ها پرداخت شده این احساس ایجاد میشود که ما در حال پرداخت یک هزینه اضافی هستیم.»
او بیشترین تاکید در صحبت‌هایش را بر تامین زیرساخت و پهنای باند گذاشت. به عقیده او اگر شبکه ملی اطلاعات تا کنون راه‌اندازی شده بود هزینه دسترسی به شبکه به یک دوازدهم یا حتی یک شانزدهم هزینه فعلی می‌رسید. او در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی آیا می‌توان هزینه اتصال به شبکه را از دانش‌آموزان و معلمان نگرفت گفت: «اگر چنین موضوعی در دستور کار است باید پیشنهادش مطرح شود و در بودجه در نظر گرفته شود.»
امیر ناظمی یکی از دلایل هزینه‌ها را توسعه ناهمگون شبکه عنوان کرد و گفت: »هم‌اکنون از ۹۰درصد افرادی که به پهن باند دسترسی دارند ۱۰ درصدشان از پهن‌باند ثابت و ۸۰ درصد آنها از پهن‌باند سیار استفاده می‌کنند این در حالی است که دسترسی به پهن باند سیار بسیار هزینه‌بر تر از پهن‌باند ثابت است.» او تاکید کرد که اگر باند فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ که در اختیار صدا و سیما است از سوی این سازمان آزاد می‌شد امکان توسعه پهن‌باند ثابت بیش از پیش فراهم بود.
اما تقی‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دهم (دولت محمود احمدی نژاد) با این گفته ناظمی موافق نبود و اعلام کرد که باند فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ ارتباطی مستقیمی با زیرساخت و توسعه پهنای باند ندارد، از سویی تجهیزاتی که هم‌اکنون در اپراتورهای ما وجود دارد هماهنگ با این دو باند فرکانسی نیست و تقریبا استفاده و زیربار بردن این باندهای فرکانسی یک سال زمان می‌برد. او پیشنهاد کرد که بهتر است برای توسعه پهنای باند روی شبکه ملی اطلاعات تمرکز شود تا دسترسی ساده‌تر و ارزان‌تری در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات اما با این گفته تقی‌پور مخالفت کرد و گفت: «ایرانسل به عنوان یکی از اپراتورهای مطرح کشور اعلام کرده است که اگر این دو باند فرکانسی آزاد شود در عرض یک هفته می‌تواند به مردم سرویس دهد.»
امیر ناظمی اعلام کرد من از طرف وزارت ارتباطات قول می‌دهم که اگر سازمان صدا و سیما این دو باند فرکانسی را آزاد کند دسترسی دانش‌آموزان به شبکه شاد رایگان خواهد شد. همچنین او با اشاره به اینکه در شرایط فعلی نیز فقط ۸ درصد هزینه‌های دسترسی به شبکه از سمت دولت است گفت: «اگر اپراتورها قول بدهند که دولت ۸ درصد سهم خود ازدسترسی به اینترنت را نگیرد، رایگان به دانش‌آموزان سرویس می‌دهد مطمئنا این هزینه‌ها را دریافت نخواهد کرد.
ناظمی، معاون وزیر ارتباطات در پاسخ تقی‌پور را به عنوان یکی از اعضای هلدینگ سرمایه‌گذاری سینا و یکی از سهامداران اپراتور ایرانسل خطاب قرار داد و گفت: «اگر دولت سهم خود را دریافت نکند آیا اپراتورها می‌توانند قول دهند که می‌توانند خدمات رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار دهند؟»
وضعیت شبکه اجتماعی دانش آموزی« شاد»
مهدی شرفی، سرپرست مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش نیز اعلام کرد که هم‌اکنون در حدود ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز به شبکه دانش آموزی «شاد» متصل شده‌اند و بیش از ۵ هزار محتوای آموزشی روی این شبکه بارگذاری شده است. شرفی با اشاره به اینکه کسانی که از این شبکه استفاده کرده‌اند از آن راضی بوده‌اند گفت پیش از ایجاد این شبکه چون معلمان و دانش‌آموزان از بسترهای دیگر استفاده می‌کردند هزینه‌اشان برای اتصال به شبکه بالاتر بود حال با توجه به اینکه این یک پلتفرم ایرانی است هزینه‌ها بسیار کاهش یافته است. او تاکید کرد که شاد در حدود ۱۲ میلیون نصب مستمر داشته است و تنها کانال رسمی آموزش به شمار می‌آید.
تقی‌پور در پایان این برنامه تاکید کرد که برای آموزش مجازی باید نرم‌افزار حرفه‌ای تولید کنیم و تا کنون در این بخش ضعیف عمل کرده‌ایم.