مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر کجاست و چه می‌کند؛ سرمایه‌گذاری بدون سهم
فرآیند داوری تیم‌های ثبت‌نام کننده در دهمین دوره شتاب‌دهی مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر از ابتدای خرداد آغاز میشود. این مرکز به‌عنوان تنها شتاب‌دهنده کشور که هیچ سهمی از تیم‌های مورد حمایت دریافت نمی‌کند یکی از پروژه‌های مسئولیت اجتماعی یا شهروند شرکتی سامسونگ در ایران است که با همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه امیرکبیر با هدف حمایت از استارت‌آپ‌های حوزه سلامت، آموزش، انرژی و محیط زیست راه‌اندازی شده است. این مرکز با وجود استارت‌آپ‌های حوزه سلامت و آموزش، توانست در جلوگیری از گسترش بیماری کرونا نقش موثری ایفا کند. استارت‌آپ‌هایی نظیر «دکتر جواب»، «زوپ»، «سیمیآروم»، «سیناپس»، «بهزی»، «تیک نیک»، «اُتیچر»، «ایسمینار» و «همه‌چیز‌دان» از جمله استارت‌آپ‌های این مرکز هستند که در دوران کرونا در حوزه سلامت و آموزش، به کمک جامعه آمدند. این مرکز از اردیبهشت ماه سال ۹۶ شروع به کار کرده و امسال در سومین سال فعالیتش برای دهمین دوره فراخوان جذب استارت‌آپ داده است. استارت‌آپ‌ها تا اول خرداد ۹۹ فرصت دارند تا برای پذیرش در این مرکز، در وب‌سایت مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر ثبت نام کنند.
فرآیند فراخوان استارت‌آپ‌ها برای پذیرش در این مرکز، سه بار در سال تکرار میشود و در هر دوره با ارزیابی تیم‌های درخواست‌دهنده، به‌طور میانگین ۵ تیم به این مرکز راه پیدا می‌کنند. مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر، هر سه ماه ونیم یکبار تیم‌های پذیرفته شده را ارزیابی می‌کند و در صورتی که روند رشد آنها تایید شود؛ قراردادشان تمدید میشود. حداکثر زمان استقرار هر تیم یکسال است. از آنجایی که مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر از پروژه های شهروند شرکتی سامسونگ است، هیچ سهام یا مالکیتی از استارت‌آپ‌های پذیریش شده دریافت نمی‌کند. حمایت مالی این مرکز در بازه پیش‌بذری و به‌صورت اعتباری (Credit) است. به این معنی که پول نقد در اختیار تیمها قرار نمی‌گیرد. کردیت تیمها در قراردادشان شارژ شده و با توجه به تشخیص کارشناسان مرکز، هزینه‌های مورد تایید پرداخت میشود.
تاریخچه
مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر در آغاز سومین سال فعالیت خود، دهمین دوره شتاب‌دهی را با فراخوان جذب تیم آغاز کرده است. مسعود فیاضی، مدیر اجرایی مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر در خصوص تاریخچه فعالیت این مرکز به پیوست می‌گوید: «مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر از اردیبهشت ماه سال ۹۶ شروع به کار کرده و امسال در سومین سال فعالیتش قرار دارد. در طول این سه سال، این مرکز ۹ دوره پذیرش داشته و ۵۸ تیم استارت‌آپی را مورد حمایت خود قرار داده که ۴۲ تیم دوره شتاب‌دهی یک‌ساله را گذرانده‌اند.» فیاضی ادامه داد: «در مجموع، ۱۷ تیم مستقر هستند، ۱۷ تیم موفق به جذب سرمایه شده‌‌اند. ۱۵ تیم متاسفانه موفق به پایان دادن دوره شتاب‌دهی خود نشده و شکست خوردند. ۹ تیم دیگر هم که موفق به جذب سرمایه نشدند، به‌صورت بوت‌استرپ در مرکز رشد دانشگاه امیرکبیر درحال ادامه فرآیند‌های جذب سرمایه هستند.» او از میزان بالای موفقیت این مرکز ابراز رضایت می‌کند و می‌گوید: «درصد موفقیت تیم‌های حاضر در یک شتاب‌دهنده که بر اساس جذب سرمایه تیم‌های خروجی محاسبه میشود، در جهان چیزی حدود ۱۵ درصد است. اما برای ما حدودا روی ۴۰ درصد بوده و این موفقیت بزرگی برای این مرکز به‌شمار می‌رود.»
به گفته فیاضی، مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر در سال ۳ دوره پذیرش دارد، که در هر دوره حدودا ۵ تیم پذیرفته می‌شوند. این دوره‌ها مربوط به اواسط بهار، اواخر تابستان و اواخر پاییز است در یک دوره تقریبا ۳۰ الی ۶۰ روزه فراخوان جذب استارت‌آپ داده میشود. او در مورد بازه فراخوان دهمین دوره شتاب‌دهی این مرکز توضیح داد: «در شرایط بحران کرونا این بازه زمانی به سه ماه رسیده و تا اول خرداد تیمها و استارت‌آپ‌ها می‌توانند در سایت ثبت‌نام کنند. درحال حاضر برای دوره دهم نزدیک به ۴۰۰ تیم ثبت نام کرده‌اند که این آمار بیش از دو و نیم برابر بیشتر از دوره‌های قبلی است.»
مسئولیت‌های اجتماعی سامسونگ
سامسونگ در طول سال‌های گذشته فعالیت‌های زیادی در حوزه مسئولیت اجتماعی از جمله درخت‌کاری در جنگل‌های شمال یا افتتاح کتابخانه‌های صوتی برای نابینایان انجام داده است. اکنون سامسونگ اهداف بلندمدت خود را در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی به مرکز فناوری خود آورده تا با رشد و پرورش استارت‌آپ‌های تازه در این حوزه‌ها، بار دیگر مسئولیت‌های اجتماعی خود را در جامعه‌ای که در آن حضور دارد انجام دهد. مسعود فیاضی، درخصوص دلیل انتخاب چهار حوزه سلامت، آموزش، انرژی و محیط‌زیست توسط سامسونگ می‌گوید: «ما یک Impact Accelerator هستیم. شتاب‌دهنده‌های حوزه اجتماعی به تاثیر کسب‌وکار در اجتماع اهمیت زیادی می‌دهند. حوزه‌های سلامت، آموزش، انرژی و محیط‌زیست در جامعه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند؛ درصورتی که نه تنها جامعه ایران بلکه جامعه جهانی به شدت به حضور آنها نیاز دارد. این حوزه‌ها به‌نوعی شاخه‌های اجتماعی محسوب می‌شوند و در مشکلات و بحران‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهند. ۹ تیم خروجی این مرکز که در حوزه سلامت و آموزش فعالیت می‌کردند در دوران کرونا به‌خوبی خود را نشان داده و از یک و نیم تا ۵ برابر رشد داشتند.»
مسعود فیاضی، مدیر اجرایی مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر
روند پذیرش تیمها تا خروج از مرکز
تیم‌های پذیرش شده در مرکز سامسونگ امیرکبیر بیش از یک سال نمی‌توانند در این مجموعه حضور داشته باشند و پس از آن حتی درصورت ناتوانی در جذب سرمایه مجبور به ترک مجموعه هستند تا تیم‌های جدید‌تر وارد مرکز شوند. مهری شریفی، مدیر ارتباطات مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر، در این خصوص می‌گوید: «مرکز سامسونگ امیرکبیر سه دوره شتاب‌دهی در سال دارد که این دوره‌ها با فراخوان آغاز میشود و تیمها پس از ثبت‌نام در سایت وارد پروسه داوری می‌شوند که خود دارای سه مرحله است. در مرحله اول ایده ثبت شده در سایت مورد بررسی قرار می‌گیرد. پس از آن از تیم‌های باقی‌مانده درخواست پروپزال میشود و در مرحله آخر پروپزال‌هایی که پذیرفته شوند باید به‌صورت حضوری مقابل داوران به ارائه فایل pitch Deck بپردازند. تیم‌هایی که از این سه مرحله داوری با موفقیت عبور کنند وارد دوره شتاب‌دهی می‌شوند.» او ادامه داد: «به‌طور میانگین در هر دوره حدود ۵ تیم موفق به عضویت در دوره شتاب‌دهی مرکز می‌شوند. مرکز سه سطح مختلف با نام‌های برنا، بینا و دانا برای حمایت و شتاب‌دهی از تیم‌های ورودی در نظر گرفته است.»
برنا بینا دانا
در طول این ۳ مرحله تیم‌های راه‌یافته به مرکز سامسونگ امیرکبیر ۶ خدمت اصلی از مرکز دریافت می‌کنند. کارگاه‌های آموزشی مجزا، برنامه شتاب‌دهی و رشد و پیشرفت مجزا، جلسات مشاوره با شبکه منتور‌ها، ارتباط با شبکه سرمایه‌گذاران، حمایت مالی و فضای کار اشتراکی خلاصه‌ای از این ۶ خدمت ارائه شده به تیم‌های پذیرفته شده است. شریفی روند اجرایی این سه مرحله و این ۶ خدمت را اینطور شرح می‌دهد: «تیمها با ورود به سطح برنا، مراحل اولیه اعتبارسنجی ایده را پشت سر گذاشته و تیم خود را تکمیل می‌کنند. اگر از این دوره با موفقیت عبور کنند وارد مرحله بعدی یعنی بینا می‌شوند. در این مرحله تیمها روی توسعه محصول و افزایش کاربر و جذب مشتری کار می‌کنند. در نهایت در مرحله دانا تیمها به بالابردن میزان فروش و تکمیل فرآیند مالی پرداخته و آماده جذب سرمایه می‌شوند. در تمام این مراحل تیمها توسط منتور‌ها و اعضای خود مرکز پایش و ارزیابی می‌شوند تا به نقاط انتظار در هر مرحله برسند. همچنین با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مشاوره‌های مختلف به تیمها کمک می‌کنیم تا به نقاط هدف‌گذاری خود نزدیک شوند. در مرحله نهایی نیز با برگزاری رویدادی به نام Demo Day به تیمها کمک می‌کنیم تا با شبکه سرمایه‌گذار‌ها دیدار کنند و تیم‌هایی که آماده جذب سرمایه باشند در این رویداد به ارائه می‌پردازند و جذب سرمایه می‌کنند. اگر تیمی در سه مرحله برنا، بینا و دانا نتواند رشد کافی داشته باشد ناچار به ترک مرکز خواهد بود. در جلسات پایش برای تیمها نقاط مشخصی تعیین میشود که باید به آنها برسند و اگر نتوانند رشد خود را به آن نقاط مشخص برسانند با آنها خداحافظی می‌کنیم.»
او ادامه داد: «در ۹ دوره گذشته ما ۶ دمودی برگزار کردیم و از این بین ۱۷ تیم موفق به جذب سرمایه شدند. مرکز برای ادامه حمایت از تیم‌هایی که موفق به جذب سرمایه نشده‌اند نیز با دانشگاه رایزنی می‌کند تا در مرکز رشد دانشگاه امیرکبیر این تیمها به فعالیت خود ادامه دهند تا به جذب سرمایه برسند.»
مهری شریفی، مدیر ارتباطات مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر
سرمایه‌گذاری بدون سهم
برخلاف تمام شتاب‌دهنده‌های کشور، مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر در قبال خدمات و سرمایه اولیه‌ای که به تیم‌های پذیرفته شده می‌دهد هیچ سهمی تقاضا نمی‌کند. مسعود فیاضی در خصوص این سیاست سامسونگ می‌گوید: «معمولا شتاب‌دهنده‌هایی که در حوزه مسئولیت اجتماعی فعالیت دارند از تیمها سهمی دریافت نمی‌کنند. البته هنوز در ایران موضوع جا افتاده‌ای نیست و ما تنها شتاب‌دهنده‌ای هستیم که هیچ سهمی دریافت نمی‌کنیم. اما به‌طور تقریبی بیش از ۴۰ درصد از شتاب‌دهنده‌های دنیا چنین حالتی دارند.»
به گفته فیاضی، سامسونگ به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند متعهد است و به همین منظور ۳ پروژه مسئولیت اجتماعی اصلی در ایران به وجود آورده که یکی از آنها آکادمی مهندسی سامسونگ، دیگری کتابخانه‌های صوتی برای نابینایان و آخری هم مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر است.
اعتبار به‌جای وجه نقد
سامسونگ علاوه بر اینکه برای شتاب‌دهی به استارت‌آپ‌ها سهمی دریافت نمی‌کند، برای سرمایه اولیه، پولی هم پرداخت نمی‌کند. در واقع سرمایه اولیه تیمها اعتباری است که در قرارداد‌ها آورده میشود و با نظر کارشناسان اجازه هزینه کردن به تیمها داده میشود. مهری شریفی در خصوص این سیاست سامسونگ می‌گوید: «دو موضع درباره علت پرداخت کردیت به‌جای پول نقد به تیمها وجود دارد.
موضوع اول اینکه با توجه به مطالعه‌ای که انجام شده تیم‌هایی که در ابتدای کار هستند هنوز تجربه مدیریت امور مالی را ندارند و هنگامی که پول نقد دریافت می‌کنند مدیریت آن را نمی‌دانند و در اکثر مواقع این سرمایه اولیه هدر می‌رود. دلیل دوم این است که به دلیل عدم دریافت سهم از تیمها بودجه این مرکز کمتر از دیگر مراکز شتاب‌دهی است. چرا که مراکز دیگر با توجه به بازگشت سرمایه‌ای که از سهم تیمها دارند، دستشان برای هزینه کردن بیشتر باز است اما اینجا شرایط کمی متفاوت است.» شریفی در خصوص نحوه پرداخت و هزینه این اعتبار توضیح می‌دهد: «تیمها پس از ورود به مرکز، هر دو هفته یکبار جلسات پایش دارند و علاوه بر بررسی و ارزیابی عملکرد، درخواست مالی این تیمها در این جلسات بررسی میشود و اگر درخواست صحیح و درست بود کردیت آنها در قرارداد شارژ میشود.»
به گفته شریفی، pre-seed یا پیش‌بذری استاندار شتاب‌دهنده‌هاست که در ایران چیزی بین ۲۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان برای هر تیم در نظر گرفته میشود. شتابدهنده‌ها باتوجه به میزان سهمی که از هر تیم برمی‌دارند مبلغ پیش بذری را تغییر می‌دهند. تیمها باید باتوجه به نوع ایده و قدرت اجرایی که دارند از این مبلغ درنظر گرفته شده سهم کسب کنند. اگر تیمی توانمند بود و به حامیت مالی بیشتری نیاز داشت سامسونگ سعی می‌کند تا حد ممکن کمک کند.
از ابتدای اردیبهشت ماه، برخی از تیمها به‌صورت محدود در مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر حضور پیدا کردند.
دورکاری در دوران کرونا
با شیوع ویروس کرونا تقریبا تمام کسب‌وکار‌های غیردولتی تعطیل و یا دورکار شدند. مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر نیز از جمله مجموعه‌هایی بود که تجربه دورکاری در این دوران را دارد. مسعود فیاضی در خصوص دورکاری این مجموعه می‌گوید: «از ابتدای اسفند تا پایان فروردین تیم اجرایی مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر دورکار و فضای کار اشتراکی بسته شد. در طول این دو ماه تمام سرویس‌هایی که مرکز به تیمها ارائه می‌داد به جز فضای کار اشتراکی، به‌صورت آنلاین و اسکایپی ادامه پیدا کرد. ایسمینار هم به‌عنوان یکی از استارت‌آپ‌هایی که از همین مرکز موفق به جذب سرمایه و ورود به بازار شد؛ در برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های مشاوره کمک زیادی به مرکز کرد.» او ادامه داد: «به دلیل مشکلاتی که برخی تیمها با نبود فضای کار داشتند، از ابتدای اردیبهشت به‌صورت محدود فضای کار اشتراکی بارگشایی شد و برخی از تیمها با رعایت فاصله‌گذاری در مرکز فعالیت خود را ادامه می‌دهند. اما ارائه خدمات و سرویس‌های مرکز به تیمها همچنان به‌صورت آنلاین و غیرحضوری انجام میشود.»
در ادامه لیست استارت‌آپ‌هایی که مورد حمایت مرکز فناوری سامسونگ امیرکبیر بوده و در حوزه‌های سلامت، آموزش، محیط‌زیست و انرژی فعالیت دارند را مشاهده می‌کنید.
جدول مشخصات برخی از استارت‌آپ‌های مورد حمایت مرکز سامسونگ امیرکبیر