وزیر ارتباطات: منطقی پشت فیلترینگ و فروش فیلترشکن‌ها وجود ندارد
وزیر ارتباطات امروز صبح (۱۷ شهریور) با حضور در یک برنامه تلویزیونی به ارائه توضیحاتی در مورد وضعیت محدودیت در فضای مجازی، برنامه‌های وزارت ارتباطات در بحث آموزش مجازی و مشکلات کاربران با سرعت پایین اینترنت پرداخت. محمدجواد آذری جهرمی در این برنامه تاکید کرد که فیلترینگ در هر کشوری لازم است؛ اما پشت پیاده‌سازی فیلترینگ و بعد هم فروش فیلترشکن در کشور منطقی وجود ندارد. او فضاهای ایجاد شده برای محدودیت روی شبکه‌های اجتماعی را احساسی دانست و تاکید کرد که این شیوه فیلترینگ سطح تعارض بین حاکمیت و مردم را بالا می‌برد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در بخشی از این مصاحبه در پاسخ به مجری برنامه که آیا استفاده از وی‌پی‌ان و خرید آن در کشور جرم است یا خیر، پاسخ منفی داد و در واکنش به اینکه استفاده از فیلترشکن در کشور قانونی است گفت: «از نظر من منطقی پشت فیلترینگ و در گام بعدی آن فروش فیلترشکن در کشور نیست. من نمی‌گویم فیلترینگ لازم نیست، فیلترینگ در هر کشوری پیاده‌سازی میشود؛ اما سیاستگذاری در این زمینه براساس یک منطق مشخص است.» او با اعلام اینکه به دلیل استفاده حجم بالای کاربران تلگرام در ایران از ابتدا با فیلتر این شبکه اجتماعی مخالف بوده است توضیح داد: «وقتی یک پلتفرم که مورد استفاده حجم عظیمی از مردم است را به خاطر یک مشکل ببندید طبیعی است که مردم با این حکم مقابله می‌کنند و به دنبال استفاده از فیلترشکن می‌روند. با این کار باعث می‌شویم مقررات درست در این زمینه هم زیر پا گذاشته شود و از سمتی باعث می‌شویم همین فیلترشکن‌ها عاملی برای سوءاستفاده و به خطرافتادن اطلاعات کاربران شوند.»
او اعلام کرد در این شرایط هم از وزارت ارتباطات خواسته میشود که جلوی فعالیت فیلترشکن‌ها گرفته شود. جهرمی در این مورد گفت: «وقتی تقاضا در این زمینه زیاد است و بیش از ۳۰ میلیون نفر دنبال فیلترشکن هستند و خیلی‌ها اقتصاد کاری‌شان ایجاد می‌کند از این فیلترشکن‌ها استفاده کنند، نمی‌توانیم فیلترشکن‌ها را ببندیم چون همیشه راهی برای دورزدن این محدودیت وجود دارد.» او تاکید کرد که بستن فیلترشکن‌ها یعنی اینکه وزارت ارتباطات باید برود و یک لشکر در این زمینه درست کند.
جهرمی فضای فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در کشور را منطقی ندانست و اعلام کرد که فضای تصمیم‌گیری در این زمینه احساسی است که در نهایت به ناسزاگویی به او ختم میشود تاجای که برخی او را بی‌مبالات و عامل آلودگی کاربران در فضای مجازی می‌دانند. وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه تاکنون شکایت‌های متعددی از او به این خاطر ثبت شده گفت: «ما میرویم و مدیریت گروه بعدی را هم می‌بینید، همانطور که مدیریت گروه‌های قبلی را هم دیده‌ایم. این اتفاق ویژه‌ای نیست و همیشه تکرار شده است.»
زمزمه فیلترینگ اینستاگرام نیست
در ادامه این برنامه مجری با اشاره به زمزمه‌های مطرح شده در مورد فیلتر اینستاگرام از وزیر ارتباطات در مورد صحت این زمزمه‌ها پرسید که جهرمی اعلام کرد زمزمه‌ای در این زمینه نشنیده است. جهرمی در این مورد گفت: «به شخصه نشنیده‌ام که کسی بخواهد اینستاگرام را فیلتر کند ولی اینکه بعضی‌ها دلشان می‌خواهد و اعتقاد راسخ به بسته شدن همه شبکه‌های اجتماعی دارند یک واقعیت است که نمی‌توان انکار کرد.»
وزیر ارتباطات با اعلام اینکه با مشکلات فرهنگی شبکه‌های مجازی باید از طریق راه‌های منطقی برخورد کرد گفت: «اصل بحث من این است که شبکه‌های اجتماعی یک ذاتی دارند که اگر همراه با آفات فرهنگی است راه برخورد با این مشکلات آموزش، افزایش سوادر رسانه‌ای و مشخص کردن مسئولیت مدنی افرادی است که در این شبکه‌ها فعالیت می‌کنند. وقتی یک فردی در شبکه اجتماعی کاری خلاف قانون انجام داده یا محتوایی نادرست منتشر کرده راهش مشخص کردن مسئولیت آن فرد است نه بستن کل یک پلتفرم.»
وزیر ارتباطات در مصاحبه تلویزیونی خود اعلام کرد زمزمه‌ای برای فیلتر اینستاگرام نشنیده است؛ اما اینکه برخی اعتقاد راسخ به بسته شدن همه شبکه‌های اجتماعی دارند یک واقعیت است
او با اعلام اینکه وقتی عوارض فرهنگی یک شبکه اجتماعی برطرف نشود نمی‌توان انتظار داشت که شبکه اجتماعی داخلی به خوبی در کشور فعالیت کنند: «حتی اگر همه چیز را ببندیم و همه سرویس‌ها را داخلی کنیم؛ اما عوارض فرهنگی شبکه‌های اجتماعی برطرف نشود و بخواهیم با کمک حاکمیت و قوه‌قهریه با عوارض فرهنگی شبکه‌های اجتماعی برخورد کنیم، در این شرایط سطح تعارض حاکمیت با مردم را بالا می‌‌بریم و کار به جایی می‌رسد که اعتماد به شبکه‌های داخلی هم از بین می‌رود.»
جهرمی در واکنش به این سوال مجری که بینندگان برنامه از وزیر ارتباطات می‌خواهند به عنوان مسئول دولتی و فعال در حوزه ارتباطات کشور جلوی این فضای دوقطبی در مورد محدودیت شبکه‌های اجتماعی را بگیرد گفت: «براساس قانون وزارت ارتباطات فراهم کننده و توسعه‌دهنده زیرساخت‌ها ارتباطی است. در قانون اختیاری در مورد قطع ارتباطات یا فیلتر سرویسی به ما داده نشده است.» او ادامه داد: «همه از ما می‌خواهند جلوی این تعارض را بگیریم ولی ما در عرصه گلادیاتورها نیستیم که مدام بجنگیم. کشور قانون دارد و وقتی یک قاضی یا کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه تصمیم به فیلتر یک سرویس می‌گیرد وزارت ارتباطات باید اجرا کند هرچند که با این تصمیم مخالف باشد.»
خدمات اینترنت رایگان برای معلمان و دانش‌آموزان
بخش دیگر این مصاحبه تلویزیونی به ارائه توضیحات وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مورد امکانات فراهم شده این وزارتخانه برای جامعه معلمان ودانش‌آموزان اختصاص داشت. جهرمی با اعلام اینکه فعالیت در این زمینه به دو بخش معلمان و دانش‌آموزان تقسیم میشود، در مورد ارائه خدمات ویژه ارتباطی به معلمان گفت: «استفاده از اینترنت در سیستم آموزشی به دو دسته معلمان و دانش‌آموزان تقسیم میشود که در این دو دسته معلمان میزان استفاده بیشتری از اینترنت دارند؛ چرا که هر معلم با ۳۰ تا ۴۰ دانشآموز در ارتباطات است، باید فایل‌های وئدیویی تکالیف را دریافت و بعد بفرستد که این باعث میشود از اینترنت بیشتری استفاده کند. در نتیجه ابتدا یک بسته ۲۰ گیگابایتی رایگان برای سه ماه آن هم برای ۷۰۰ هزار معلم را فعال و تقدیم آنها کردیم.»
به گفته جهرمی این بسته اینترنتی رایگان برای معلمان طی هفته آینده مجدد تمدید خواهد شد. او در مورد شرایط اتصال دانش‌آموزان در مدارس هم اعلام کرد: «۸۶ هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات متصل و ارتباط رایگان دارند و دانش‌آموزان هم می‌توانند به راحتی با کمک شبکه دانا که روی بستر شبکه ملی است از زیرساخت‌های لازم ایجاد شده در این زمینه استفاده کنند.» به گفته جهرمی وزارت ارتباطات حدود ۷۰ میلیارد تومان هزینه برای تامین اینترنت معلمان هزینه کرده است و هزینه اتصال مدارس به شبکه ملی اطلاعات نیز با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد تومانی انجام شده است.
جهرمی در مورد استفاده از شبکه شاد توسط سیستم آموزشی کشور گفت: «استفاده از شبکه شاد از سمت دانش‌آموزان کاملا رایگان است. البته برای آن گروه از مدارس و دانش‌آموزانی که به هر دلیلی از شبکه شاد استفاده نمی‌کنند نیز بسته‌های اختصاصی تعریف کرده‌ایم که جزییات آن تا هفته آینده اعلام میشود.» به گفته او این بسته‌ها دارای ویژگی‌های مشخص برای تعریف «لیست سفید» در راستای کاهش نگرانی والدین هنگام استفاده از اینترنت توسط فرزندانشان هستند و از سوی دیگر در این بسته‌ها تنها به محتوای کنترل شده و مورد تایید وزارت آموزش و پرورش دسترسی وجود دارد.
وزیر ارتباطات در مورد گروهی از دانش‌آموزان که از گوشی والدین خود نیز استفاده می‌کنند توضیح داد: «برخی دانش‌آموزان به صورت مشترک از گوشی والدین خود استفاده می‌کنند یا از طریق اینترنت خانگی به محتوای آموزشی دسترسی دارند. در این حالت نیز اپراتورها کدهای دستوری مشخصی در نظر گرفته‌اند که گوشی تبدیل به بسته شاد شود و تنها به محتوای مورد تایید وزارت آموزش و پرورش امکان دسترسی برای این گروه فراهم شود. در حال‌حاضر ایرانسل کددستوری را فعال کرده و سایر اپراتورها نیز به زود این کد دستوری را فعال می‌کنند.»
آنطور که جهرمی در این برنامه اعلام کرد در حال‌حاضر ۳.۵ میلیون دانشآموز به دلیل نداشتن دستگاه (گوشی، لپ‌تاپ، تبلت) امکان استفاده از شبکه شاد را ندارند. او تاکید کرد که نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر از این ۳.۵میلیون نفر به دلیل اینکه ۵ درصد از نقاط جمعیتی کشور امکان دسترسی به اینترنت را ندارند نمی‌توانند به شبکه شاد متصل شوند. او وعده داد که این ۵درصد نیز تا پایان سال به اینترنت متصل خواهند شد.
داستان خدمات ارزش افزوده
بیش از یک سال از مطرح شدن ساماندهی کلاهبرداری از خدمات ارزش افزوده می‌گذرد و هنوز مشخص نیست که پرونده شکایت کاربران در این زمینه به کجا رسیده است. در این برنامه تلویزیونی هم وزیر ارتباطات در واکنش به سوال برخی کاربران در این زمینه اعلام کرد که پرونده شکایت تنظیم شده از سوی وزارت ارتباطات به مقامات قضایی در این زمینه همچنان در ست بررسی است. او در این مورد گفت: «در ابتدای این ساماندهی مشخص شد که ۱۰۰ میلیارد تومان از مردم به واسطه خدمات ارزش افزوده دزدیده شده که در نهایت نیز تمام این مبالغ به حساب مردم بازگردانده شد و پیامک لازم در این زمینه نیز به آنها ارسال شد. در گام بعدی مشخص شد که ۵ شرکت در این زمینه اقدام به کلاهبرداری از مردم را کرده‌اند که این شرکت‌ها هم به مقامات قضایی معرفی شدند. در این زمینه حتی از پلسی خواستیم که اطلاعات لازم را به ما بدهد تا بتوانیم مبالغ دزدیده شده را به کاربران برگردانیم اما هنوز پلیس لیست لازم در این زمینه را به ما نداده است.»
جهرمی با اشاره به فعال شدن کد دستوری #۶*۸۰۰* برای استعلام از خدمات ارزش افزده فعال روی شماره کاربران گفت: «با فعال شدن این کد دستوری ۱ میلیون ۳۰۰ هزار شکایت از سمت کاربران برای ما ارسال شد که ما این شکایت‌ها را در نامه‌ای به نهاد قضایی برای پیگیری ارسال کردیم. در نهایت هم در نامه‌ای به رئیس جمهوری از ایشان خواستیم چون این شرکت‌ها از ما مجوز فعالیت را نگرفته‌اند مجوز حسابرسی این شکایت‌ها به ما داده شود. اما در نهایت مرکز ملی فضای مجازی به این جمع‌بندی رسید که نیازی به ورود وزارت ارتباطات به این موضوع نیست و دستگاه قضایی طبق چارچوب این شکایت‌ها را بررسی کند.» او تاکید کرد که رگولاتوری پیوسته از بازپرس این پرونده جویای نتیجه آن است و امیداور است به زودی حکم این پرونده شکایت مشخص و پولهای دزدیده شده به حساب کاربرانشان بازگردانده شود.
همچنین در پایان این گفت‌و‌گو وزیر ارتباطات در پاسخ به سوال مجری برنامه در مورد حضور در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ اعلام کرد که هنوز و در حال‌حاضر برنامه‌ای برای شرکت در این انتخابات به عنوان یکی از کاندیدها را ندارد.