وزیر ارتباطات: با آش و شکلات محتوا درست کردند/ باید عقل هم وجود داشته باشد
ICTna.ir – وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با حضور در رویداد آنلاین یلدای کارآفرینی اظهارات جالب توجهی درباره اکوسیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور مطرح کرد. او در ابعاد مختلف شخصیت حقوقی و حقیقی خود به سوالات مطروحه درباره روند فعالیت‌هایش هم در فضای مجازی و هم بر مسند وزارت ارتباطات پاسخ داد.
به گزارش آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ایستنا)، محمدجواد آذری جهرمی در پاسخ به سوالی درباره پست اینستاگرامی و توئیت اخیرش خطاب به جوانان که گفته بود «جوانی کنید»، توضیح داد: منظورم از مطلبی که درمورد جوانی کردن منتشر کردم و فیدبک‌های زیادی داشت، این بود که خسته نشوید و اگر 9 بار زمین خوردید، باز بلند شوید و دنبال رویای‌تان باشید.
او افزود: برخی گفتند، جهرمی گفته است جوانی کنید و جوانی‌تان را به پیری منتقل نکنید که این هم حرف بی‌ربطی نبود اما من روز 16 آذر خطاب به داتشحویان از صمیم قلبم حرف زدم. برخی دوست دارند شما را پیر کنند اما از پای ننشینید و جوانی کنید. برخی در این جوانی کردن هم انحصارطلب بودند.
تشریف بیاورید خانه ما ببینید!
جهرمی در پاسخ به این سوال که نحوه تعاملات او با اطرافیانش یک تفکر نمایشی است که همه را با اسم کوچک صدا می‌زند، گفت: تشریف بیاورید خانه ما ببینید. همانی که زندگی می‌کنم، همان هم هستم. برخی دوستان می‌گویند کامنت‌هایی را جواب می‌دهید که درست نیست اما کسانی که من را از نزدیک می‌شناسند می‌دانند شوخ طبع هستم و این تفاوت بین نسلی است.
او افزود: برخی دوست ندارند درها را باز کنند چون آنچه در خانه هستند با آنچه نشان می‌دهند متفاوت است اما رفتار من رفتار یک شهروند عادی است.
دعای وزیر با دعای دیگران تفاوت دارد
وزیر ارتباطات در پاسخ به اینکه آیا دعاهای او در شب یلدای کارآفرینی دو سال پیش درخصوص اکوسیستم استارتاپی ایران مستجاب شد یا نه، توضیح داد: تفاوت دعای وزیر با دیگران در این است که وزیر وظیفه دارد تلاش هم بکند و اکوسیستم باید نظر بدهد ما در این عرصه موفق بودیم یا نه. اکوسیستم هم برای جذب سرمایه آسانسوری صحبت می‌کند و نمی‌شود خیلی مفصل صحبت کرد.
او افزود: در ابتدای دولت برنامه‌ای برای استقرار اکوسیستم استارتاپی داشتیم که پنج یونیکورن در اتاق بازرگانی و 20 استارتاپ خرد در کف بازار وجود داشته باشد که هرم اکوسیستم استارتاپی ایران را تشکیل دهند. این ساختار نباید رانتی و انحصاری باشد و فیلتر هم آفت آن است اما این اکوسیستم با هر سه پدیده مواجه بود.
جهرمی گفت: طبق آمار رسمی، در سال 96 اندازه اقتصاد دیحیتال در حوزه خدمات و حضور استارتاپ‌ها صفر درصد بود اما در سال گذشته سهم آنها به 1.5 درصد تولید ناخالص داخلی کشور رسید. این درحالیست که بخش تلکام که سال‌هاست فعالیت می‌کند، 4.1 درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد و به متوسط ارزش تلکام در دنیا رسیده‌ایم اما هنوز به متوسط استارتاپی دنیا نرسیدیم و فاصله 10 درصدی برای رشد داریم.
او افزود: تغییر نرخ دلار اثر زیادی روی اکوسیستم استارتاپی گذاشت و ارزش خیلی از شرکت‌ها را کاهش داد درحالیکه اگر دلار به قیمت سال 96 بود، امسال پنج یونیکورن داشتیم اما اکنون شاید یکی از آنها به سایز ارزشی موردنیاز رسیده باشد.
به گفته جهرمی، لوکوموتیوها درست تشکیل شده اما در قاعده که تشکیل 20 هزار استارتاپ را مطرح کرده بودیم، در طرح نوآفرین تاکنون به پنج هزار استارتاپ رسیده و استقرار قاعده هنوز کامل نیست.
خیلی‌ها به من بد و بیراه گفتند
وزیر ارتباطات تصریح کرد: در اکوسیستم استارتاپ‌ها انحصار وجود دارد. استارتاپ‌ها به سرمایه‌گذار نیاز داشتد و اکوسیستم آفت ارزش افزوده داشت. گردش مالی بازار ارزش افزوده در سال گذشته، 2200 میلیارد تومان بود و امسال به چهار میلیارد تومان رسیده است.
او افزود: کل بازار ارزش افزوده را درحالی جمع کردیم که هیچ وزیری این بازار را بخاطر اشتباهات از بین نمی‌برد اما بازار انحصار بود. خیلی‌ها در این اکوسیستم به من بد و بیراه گفتند اما این رانت بود. در آن فساد بود و دست شرکت‌ها در جیب مردم بود. در تبلیغات خدمات ارزش افزوده انحصار وجود داشت و جمع‌آوری آن هزینه‌های زیادی برای من داشت و شاید حالا حالاها باید هزینه آن را بپردازم اما شجاعت و جدیتی می‌خواست که این وضعیت را جمع کند و ناسالمی را از اکوسیستم بیرون ببرد.
دانش‌بنیانی رانت رسمی دولتی است
جهرمی گفت: در حوزه تامین منابع مالی هم برای این اکوسیستم استارتاپی مشکلات زیادی داشتیم و هنوز هم برقرار است. دانش بنیان‌ها یک رانت رسمی است که دولت به آنها می‌دهد. اکوسیستم به لوکوموتیو نیاز دارد اما کسانی که در پایین قاعده هستند هم به حمایت نیاز دارند. طرح نوآفرین هم توزیع عادلانه رانت بود. حمایت یک رانت است که دولت ارایه می‌دهد. شرایط بیمه، مالیات و صندوق نوآفرین بخشی از آن تدابیر بود. در بحث رانت هم تلاش کردیم هم عدالت ایجاد کنیم و هم با رانت‌ها مقابله کنیم.
مقاومت دولتی در برابر تخریب خلاق استارتاپ‌ها
وزیر ارتباطات تصریح کرد: درمورد فیلتر هم داستان تلخی بود. استارتاپ باید تخریب خلاق کند و ساختار جدید بسازد. در برابر تخریب خلاق مقاومت وجود دارد و بیشترین مقاومت هم از سمت دولت است. اما با این حال مصوبه‌ای در همین راستا از دولت گرفتیم و امروز دیگر دولت از استارتاپ‌ها شاکی نیست.
او افزود: قبل از این مصوبه دولت، 128 شرکت حوزه حمل و نقل با شکایت وزارت راه تعطیل شد. ما برای این کار تلاش کردیم و هزینه هم دادیم. خوشحالم این اکوسیستم استقرار یافته است. در زمان اخذ رای اعتماد مجلس هم گفتم زمانی برقراری ارتباطات یک تهدید محسوب می‌شد اما امروز قطع ارتباطات بحران و تهدید است و این تغییر پارادایم بود.
نگرانی‌ها از بزرگ شدن اقتصادهای مستقل از نهادهای حکومتی
جهرمی در برابر تعلل‌های صورت گرفته در برابر ورود شرکت‌های استارتاپی به بورس گفت: در این باره دو مقوله به لحاظ فنی وجود دارد. یک مساله بحث دارایی‌های نامشهود است که بورس روی ارزش و برآورد شرکت‌ها حساس است که بعدا صدمه‌ای به مال مردم وارد نشود. این بحث منطقی است و میشود دستورالعملی برای شناخت دارایی‌های نامشهود تدوین کرد. همین کار را هم کردیم و با بورس همکاری کردیم که این مباحث را دسته‌بندی کند.
او افزود: بخشی از آن به نوع نگرانی بعضی از دستگاه‌ها در برابر بزرگ شدن اقتصادهایی که وابستگی به نهادهای حکومتی ندارند، برمی‌گردد. برخی از سرمایه‌گذار بزرگ در کشور می‌ترسند. همیشه این بحث سنتی بوده که کسی می‌خواهد بزرگ باشد، باید به جایی وصل شود. برخی نگرانی‌هایی هم بوده که سرمایه‌گذار داخل کشور می‌آید و بحث‌های امنیتی حول و حوش آن وجود دارد مانند سرآوا که نمی‌توانم بگویم درست است یا غلط اما هرچه که هست مانع بزرگ شدن استارتاپ‌ها است.
جهرمی با اشاره به اینکه هدف کشورها اعتلای منطقه و نام کشور برای گرفتن سهم بیشتر از اقتصاد و دسترسی به منابع دیگر است، تاکید کرد: هرچه جلوی بزرگ شدن اقتصاد را بگیرند، مطلوب نیست.
او افزود: با پیگیری‌های سازمان فناوری اطلاعات برای حضور شرکت‌ها در بورس، این انگاره هم حل خواهد شد و باید بپذیریم این اکوسیستم درحال ایجاد تغییر است و برخی رویکردهای سابق درحال تغییر و تحول هستند که به نفع مردم، حاکمیت و سرمایه‌گذار است و طبیعی است که در برابر آن مقاومت وجود دارد و امیدواریم به تدریج شکسته شود. ضمن اینکه تحریم‌ها هم یک مانع در سرمایه‌کذاری خارجی است که در نهایت تحریم و محدودیت در نگاه‌های داخلی، مانعی برای رشد استارتاپ‌ها هستند.
هر دولتی که می‌رود کلی فساد پشت آن مطرح میشود
وزیر ارتباطات در پاسخ به این مساله که در کشورهای دیگر وقتی استارتاپی بزرگ میشود، دولت هم به آن امکانات می‌دهد تا وارد بورس شده و بزرگ شود اما در ایران استارتاپ متوجه میشود که بخش خصوصی پشت دولت نیست. چرا چسبندگی به قدرت دارید و دوست دارید راهبر شوید، گفت: دلیل آن شیوه حکمرانی است. ما برای اداره موضوعات مختلف، اداره کشور، اداره بیزینس و اداره اقتصاد یا باید فرمان دست خودمان باشد و خودمان راننده باشیم که به این شیوه خیلی اعتماد داریم و باید مالک آن شویم یا باید فرایندها را قانون‌گذاری کنیم و روی قانون‌گذاری و اجرا نظارت کنیم.
او افزود: ما خیلی با دو مقوله سهامداری و مدیریت از طریق سهامداری و مدیریت از طریق رگولیشن آشنا نیستیم و باید فرمان دست خودمان باشد. وقتی فرمان دست خودمان باشد، دیگر تعامل با اجرا متفاوت میشود و این را خوب بلد نیستیم. دولت‌ها هزینه زیادی برای استقرار پیدا می‌کنند و علاقه‌مند هستند کسانی که نزدیک خود هستند را مستقر کنند و اگر رگولاتور باشند نمی‌توانند این نظارت را انجام دهند.
به گفته جهرمی، چرخه و نوع حکمرانی ما وابسته به این مسایل است. هر دولتی می‌رود کلی فساد پشت آن مطرح میشود و این یک فرایند اجتناب‌ناپذیر است درحالیکه در کشورهای دیگر اینطور نیست بلکه دولت‌ها رگولاتور توانمندساز هستند.
او افزود: دولت باید یاد بگیرد مقررات‌گذار و سیاست‌گذار باشد و روی مقررات نظارت کند. فرایندی که اقتصاد دیجیتال و تحول دیجیتال رقم می‌زند، این است که حکمرانی با این مدل را می‌آموزد.
جهرمی درباره رویکرد خودش در وزارت ارتباطات گفت: 92 درصد اقتصاد وزارت ارتباطات قبل از ما واگذار شده و هشت درصد آن پست و زیرساخت هستند و عملا اقتصادی در وزارت ارتباطات وجود ندارد. از همین روی، سازمان رگولاتوری به عنوان مقررات‌گذار است. در مخابرات و همراه اول 20 درصد سهام داریم و در بقیه شرکت‌ها سهمی نداریم و باید به مدل رگولیشن خو کنیم. سعی کردیم در وزارت ارتباطات این شیوه را خوب یاد بگیریم. اما وقتی اینطوری عمل می‌کنید و وزارتخانه بغل دستی جور دیگری عمل می‌کند، یه کمی حالت گرفته میشود.
رگولاتور استارتاپ نداریم
او افزود: در اکوسیستم استارتاپی سازمان رگولاتوری در کشور نداریم و ما هم در وزارت ارتباطات رگولاتور آن نیستیم. تلاش کردیم توانمندساز آن باشیم و سازمان فناوری اطلاعات از محل سرمایه‌گذاری کردن در برخی حوزه‌ها که ضرورت دارد، استارتاپ‌ها را توانمند کرده است.
جهرمی گفت: در دولت بحث تشکیل رگولاتوری واحد را ارایه کردیم اما مورد توافق قرار نگرفت و وزارتخانه‌ها با آن مخالفت کردند. براساس پیشنهاد مطرح شده، یک کمیته در هر وزارتخانه تشکیل می‌شد تا موضوع اقتصاد دیجیتال آن وزارتخانه را مدیریت کند که وزارتخانه‌ها با آن مخالفت کردند. گرچه بالاخره در دولت بعد هم که شده باید این مساله انجام شود.
اتصال روستاها به اینترنت را به برنامه 2030 تشبیه کردند
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که چه زمانی از مردم خجالت کشیدید، گفت: وقتی آدم نتواند خواسته مردم را برطرف کند، خجالت می‌کشد.
او در برابر این سوال که چرا در کشوری که نفت وجود دارد، بچه‌های روستایی برای اتصال به اینترنت باید روی بلندی‌ها بروند، گفت: الزاما با پول داشتن همه چیز فراهم نمی‌شود. باید عقل هم وجود داشته باشد.
جهرمی افزود: در برنامه ششم توسعه باید 80 درصد روستاهای بالای 20 خانوار به اینترنت وصل شوند. وقتی من وزیر شدم از 46 هزار روستا 4 هزار روستا اینترنت داشتند. در ابتدای دولت تدبیر و امید این رقم صفر بود. های و هوی راه افتاد که چرا اینترنت را به روستا می‌برید. الان می‌گویند چرا 95 درصد روستاها اینترنت دارند و 100 درصد اینترنت ندارند.
به گفته او، درحال حاضر پنج هزار روستا اینترنت ندارند و باید برای آنها هم مثل بچه‌های خودمان بدویم. خوشحالم این پارادایم تغییر کرد درحالیکه بردن اینترنت به روستا را به مثابه برنامه 2030 می‌دانستند، پاردایم عوض شد و اکنون می‌گویند چرا همه روستاها اینترنت ندارد.
جهرمی گفت: درحال حاضر وضعیت ارتباطی کل کشور به جز چند استان مطلوب است. سیستان و بلوچستان یکی از استان‌هایی بود که خیلی عقب‌ماندگی داشت و به زودی خودم همراه تیم عملیاتی به این استان خواهیم رفت تا نقاط ضعف‌مان را پوشش دهیم و امیدوارم تا پایان سال همه روستاها به اینترنت متصل شوند و شرمنده مردم نباشیم.
به من می‌گویند «ممدجواد چه غلطی می‌کنی؟»
وزیر ارتباطات گفت: گاهی وقتی اینترنت یک کاربری مشکل دارد یا اینترنت یک شهروندی وصل نمی‌شود، یک مطلبی هم نثار ما می‌کنند و ما هم نوش‌جان می‌کنیم اما وضعیت کیفی شبکه را در شش هزار نقطه از سراسر کشور به صورت لحظه‌ای پایش می کنیم و مشکل عمومی در کیفیت شبکه وجود ندارد اما ممکن است در یک منطقه‌ای یک سایت موبایل قطع شود.
او افزود: حتی تلگرام هم که فیلتر است، وقتی از دسترس خارج میشود، مردم در توئیتر به ما بد و بیراه می‌گویند. حتی وقتی مرکز تماس شرکتی جواب درستی به آنها نداده، به من توئیت می‌زنند «ممدجواد چه غلطی می‌کنی؟». خودم از این مساله ناراحت نیستم. در دسترس هستم و با زبان عامیانه هم حرف‌هایم را می‌زنم.
لایحه خروج انحصار مخابرات در راه مجلس
جهرمی تصریح کرد: باید بپیذریم زیرساخت توسعه اینترنت خانگی‌مان خوب نیست اما زیرساخت موبایل‌مان خوب است. از همین رو بار اینترنت خانگی روی موبایل می‌آید و شبکه نمی‌کشد که آن هم به انحصار مخابرات برمی‌گردد.
او از آماده کردن لایحه‌ای و ارایه آن در ماه آینده به مجلس خبر داد که براساس آن برای همیشه انحصار مخابرات برداشته شود.
عدم کنترل هیجانات بچه‌ها چه ربطی به وزارت ارتباطات دارد؟
او درباره فیلترینگ اینترنت توضیح داد: عده‌ای فرضیاتی را مطرح کردند و به تصمیم‌سازی رساندند. از روز اول هم در این باره اظهار نظر شفاف کردم و هزینه‌هایی هم برایم داشت اما واقعیت این است که وقتی وزیری را مسوول می‌دانیم، حیطه عملکرد آن قانون است.
جهرمی افزود: وزیر ارتباطات مسوول فرهنگ و تربیت کشور است یا مسوول فیلتر کشور است؟ وزیر ارتباطات مسوول وصل اینترنت است. اگر یک خانواده در نظام تربیتی مشکل‌دار شده و هیجانات بچه‌ها در سنین پایین را نمی‌توانیم کنترل کنیم، چه ربطی به وزارت ارتباطات دارد؟ مطالبه درستی نیست که بگوییم وزیر ارتباطات فلان چیز را بگوید. وظیفه دارم پیگیری کنم اما سیکل تصمیم‌گیری آن در جای دیگری است.
او گفت: همین الان هم فیلتر تلگرام را بردارند، من پز آن را نخواهم داد. هر کسی فیلتر را گذاشته خودش هم باید بردارد. کمیته تعیین مصادیق و قوه قضاییه مسوول فیلترینگ در کشور هستند.
تامین محتوا با آش و شکلات
وزیر ارتباطات گفت: در شرایط کرونا برای تامین نیازهای مردم، گروه‌های تصمیم‌گیر دست به دامن استارتاپ‌ها شدند. درحالیکه یک روزی همه می‌خواستند VoDها را تعطیل کنند اما امروز تلاش می‌کنند حتی با آش و شکلات ویدیوهایی درست کنند که برای مردم محتوا تامین کنند.