دسترس پذیر کردن اپ های دولتی و پرکاربرد برای معلولان آغاز شد
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بعد از دسترس پذیر کردن وبگاه‌های دولتی برای معلولان، امکان دسترسی آنان به اپلیکیشن‌های دولتی و پرکاربرد را نیز آغاز کرد. در راستای دسترس پذیر کردن سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها به سراغ مشکات اسدی، مشاور امور بانوان و توانمندسازی اجتماعی سازمان فناوری اطلاعات و امیرحسین سلیمانی مشاور نابینای وزیر ارتباطات رفتیم تا جویا شویم در این زمینه چه اقدام‌هایی صورت گرفته است.
استانداردسازی و مشاوره
«مشکات اسدی»، مشاور امور بانوان و توانمندسازی اجتماعی اعتقاد دارد طبق ماده 19، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است استانداردهای دسترس‌پذیری به وبگاه‌های مجازی را برای فناوری‌های کمکی نابینایان و کم‌بینایان تدوین و بر رعایت آن از سوی دستگاه‌های اجرایی نظارت کند.
اسدی گفت: طبق این قانون، وزارت ارتباطات از مدت‌ها قبل استانداردهای دسترس‌پذیری معلولان به وبگاه‌های دولتی را طراحی و در اختیار سازمان استانداردسازی قرار داد تا آن را به تمام دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کند از این‌رو تقریباً وب‌سایت‌های دولتی برای معلولان دسترس پذیر شده است.
وی با بیان اینکه طبق استانداردها دسترس پذیر کردن سامانه‌ها و اپلیکیشن‌ها بخصوص حوزه دولت الکترونیک برای معلولان نیز در دستور کار وزارت ارتباطات قرار دارد، افزود: در این راستا نیز استانداردها برای دسترس پذیر کردن سامانه‌ها و اپلیکیشن‌ها تهیه شده و به سازمان‌ها مشاوره می‌دهیم.
اسدی در ادامه گفت: البته بیشتر نابینایان و کم بینایان، برای استفاده از اپلیکیشن‌ها مشکل دارند از این‌رو ما در حال شناسایی اپلیکیشن‌های پرکاربرد مالی و خدماتی مانند بانک‌ها، تاکسی‌های آنلاین و… هستیم و دسترس‌پذیری آنها را آنالیز می‌کنیم و بعد از ارتباط گیری، به آنها برای دسترس پذیرکردن مشاوره می‌دهیم.
دسترس‌پذیری با تغییرات حداقلی
«امیر سلیمانی»، مشاور وزیر ارتباطات نیز معتقد است که بحث دسترس‌پذیری در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات پیش از این آغاز و حتی استانداردهای آن نیز تهیه شده است ولی هم اکنون دسترس پذیر کردن اپلیکیشن‌ها بخصوص بخش خدمات دولتی و اپلیکیشن‌های پرکاربرد را از مهرماه به‌صورت جدی شروع کرده و کلید زده‌ایم. سلیمانی با بیان اینکه معلولان بخصوص نابینایان نیز نیاز دارند تا این روزها با شیوع بیماری کرونا برای انجام کارهای خود کمتر از خانه خارج شوند، گفت: به هر حال معلولان برای انجام کارهای بانکی، دریافت خدمات از دولت، در زمینه مطالعاتی و… از خانه خارج می‌شوند در صورتی که اگر خدمات الکترونیک و اپلیکیشن‌ها برای آنها دسترس پذیر شوند، می‌توانند در خانه بمانند از این‌رو بسیاری از خدماتی که به‌صورت آنلاین به مردم ارائه میشود باید کاری کرد که افراد معلول هم بتوانند از آنها استفاده کنند.وی افزود: برخی اپلیکیشن‌ها برای کاربران معلول بخصوص نابینا مانند اپلیکیشن‌های کتاب، تاکسی‌های اینترنتی، سایت‌های آموزشی، بانک‌ها و… قابل استفاده است و باید با تغییرات حداقلی بتوان اپلیکیشن‌ها را برای برابرسازی فرصت‌ها قابل دسترس کرد. هم اکنون تپسی، پست بانک و بانک پارسیان اپلیکیشن خود را دسترس پذیر کرده‌اند و قرار است اپلیکیشن شاد، بانک کشاورزی، طاقچه و اسنپ نیز اپلیکیشن‌های خود را دسترس پذیر کنند.
مشاور وزیرارتباطات با بیان اینکه مدیران اپلیکیشن‌ها می‌توانند برای استانداردسازی از شیوه نامه‌ای که در سازمان فناوری اطلاعات است، استفاده کنند، گفت: بسیاری از مدیران از امکان دسترس پذیر شدن اپلیکیشن هایشان برای معلولان مطلع نیستند و تصور می‌کنند دسترس پذیر کردن اپلیکیشن‌ها برای معلولان هزینه بر است یا اینکه باید اپلیکیشن مجزایی برای آنها طراحی و برنامه‌نویسی کنند قطعاً ساخت و طراحی یک اپلیکیشن مجزا برای معلولان آن هم با تعداد اندکی کاربر، مقرون به صرفه نیست و در حالی که تنها باید برنامه‌هایی مانند فناوری کپچای صوتی که پیش از این در دنیا برای این قشر طراحی و ساخته شده را با کمترین هزینه به اپلیکیشن خود اضافه کنند تا همزمان افرادی عادی و معلول مانند نابینایان و کم بینایان را با هم پشتیبانی کند از این‌رو این انجام کار اصلاً سخت و پیچیده نیست. سلیمانی اعتقاد دارد بخش خصوصی نیز می‌تواند در راستای مسئولیت اجتماعی، اپلیکیشن خود را برای این قشر دسترس پذیر کند اقدامی که سال هاست در دنیا آغاز شده است.
وی گفت: هدف ما این است که ببینیم کدام حوزه بیشتر نیاز به دسترس‌پذیری دارد از این‌رو از معلولان بازخوردها را می‌گیریم و با صاحبان آنها مذاکره و رایزنی می‌کنیم و در صورت قبول کردن برای دسترس‌پذیری اپلیکیشن، در تست‌های آنها نیز شرکت می‌کنیم تا مشکلات احتمالی آن رفع و برای معلولان قابل استفاده شود. فقط نکته مهم این است که در به‌روزرسانی‌ها هم باید دسترس‌پذیری دوباره لحاظ شود.
دسترس‌پذیری در راستای مسئولیت اجتماعی
برخی از اپلیکیشن‌های پرکاربرد برای معلولان دسترس پذیر شده است. پیام رسان «گپ» یکی از این اپلیکیشن‌ها است. «مهدی انجیدنی»، مدیرعامل پیام رسان داخلی گپ گفت: ما در نسخه عمومی پیام رسان گپ که اکثر کاربران از آن استفاده می‌کنند، دسترس‌پذیری را برای نابینایان و ناشنوایان انجام ندادیم ولی با همکاری و مشاوره مجموعه‌های مردم نهاد معلولان نسخه‌های اختصاصی را برای این قشر فراهم کرده و در اختیار دوستان قرار دادیم.
انجیدنی با بیان اینکه قرار است ما این نسخه‌های اختصاصی را طبق خواسته‌های این قشر تکمیل‌تر کرده و بعد به‌صورت عمومی منتشر کنیم، افزود: به طور قطع باید به نیازهای معلولان در استفاده از فناوری‌های روز توجه شود و آنها را متناسب با توانمندی‌های آنان مهیا کرده و در اختیار آنها قرار دهیم.وی در ادامه گفت: اپلیکیشن‌ها را می‌توان تنها با اضافه کردن برخی از ویژگی‌ها و برنامه‌هایی که وجود دارد برای معلولان کاربردی کرد. در همین راستا مجموعه ما نیز تلاش کرد تا با ارتباط گرفتن با مجموعه‌های تخصصی حوزه ناشنوایان، نابینایان و کم بینایان و دریافت مشاوره از آنها، پیام رسان گپ را برای این قشر فراهم کنیم و این کار را در جهت مسئولیت اجتماعی خود انجام می‌دهیم. تپسی یکی دیگر از اپلیکیشن هاست که برای معلولان دسترس پذیر شده است. «مهرشید فدایی»، مدیر محصول تپسی نیز معتقد است که تاکسی اینترنتی تپسی همیشه از نظرات کاربران برای توسعه و بهبود محصول استفاده می‌کند به همین دلیل پیش از اقدام سازمان فناوری اطلاعات ایده دسترس پذیر کردن برنامه تاکسی اینترنتی برای معلولان را با توئیت دو کاربر یکی نابینا (امید هاشمی خبرنگار روزنامه ایران سپید ویژه نابینایان) و دیگری وحید رجبلو معلول جسمی و حرکتی (مؤسس استارتاپ توانیتو) اجرایی کرده است.
وی افزود: در سال‌جاری هم امکان جدیدی را برای رانندگان ناشنوا اضافه کردیم به طوری که ناشنوا بودن مسافر به راننده اطلاع داده میشود و آنها می‌توانند از طریق چت و پیامک با هم ارتباط برقرار کنند. فدایی اعتقاد دارد زمانی که امکانات ویژه افراد دارای ویلچر، ناشنوایان و نابینایان را به اپلیکیشن تپسی اضافه کردیم، نه تنها از سمت خودِ این افراد با استقبال مواجه شدیم، بلکه موجی از واکنش مثبت در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها و نهادهای فعال در این حوزه شکل گرفت. استقبال و موج ایجاد شده به حدی بود که در ادامه آن، تعدادی دیگر از اپلیکیشن‌های فعال و پرکاربرد نیز به سمت دسترس‌پذیر کردن خدمات خود بخصوص در حوزه افراد نابینا حرکت کردند. وی درباره اینکه آیا دسترس پذیر کردن اپلیکیشن سخت و هزینه بر است، گفت: انجام این کار سخت نیست و مانند هر اقدام دیگری که در راستای بهبود اپلیکیشن و خدمات انجام میشود، نیازمند صرف زمان و منابع است. تنها بخش سخت کار، تست کردن آن برای حصول اطمینان از کارکرد صحیح است که می‌توان از خود افراد معلول کمک گرفت. فدایی افزود: ما در حال حاضر، موضوع دسترس‌پذیر کردن اپلیکیشن برای افراد دارای معلولیت بویژه نابینایان را جزو فرآیندهای توسعه محصول قرار داده‌ایم؛ بدین ترتیب که از این پس، هر محصول یا خدمت جدیدی که به اپلیکیشن اضافه میشود، ویژگی‌های لازم برای دسترس‌پذیری را خواهد داشت.روابط عمومی تاکسی اینترنتی اسنپ نیز در این باره به «ایران» گفت: اسنپ همواره در راستای مسئولیت اجتماعی خود سعی کرده از گروه‌های حساس جامعه حمایت کند.
این شرکت اعتقاد دارد در حال حاضر کاربران ناشنوای اسنپ می‌توانند از امکان چت داخل اپلیکیشن برای ارتباط استفاده کنند. این امکان از لحظه پذیرش درخواست سفر از سوی راننده تا انتهای سفر در دسترس است. کاربران می‌توانند با ارسال پیام «من ناشنوا هستم»، به کاربر دیگر اطلاع دهند که به جای تماس تلفنی از چت برای ارتباط استفاده خواهند کرد.