اختلاف نظر برخی نمایندگان مجلس با وزارت بهداشت درباره فروش آنلاین اقلام غیر دارویی
به گفته نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هیچ منع قانونی برای فروش داروهای غیرنسخه‌ای در فروشگاههای آنلاین نیست. این در حالی است که روز دوشنبه سخنگوی سازمان غذا و دارو در یک توییت گفت که فروش دارو و اقلام غیردارویی قابل فروش در داروخانه‌های آنلاین در سایر فروشگاههای آنلاین مجاز نیست. فروش اقلام غیردارویی به صورت آنلاین و غیرحضوری در شرایطی که کشور موج چهارم کرونا را پشت‌سر می‌گذارد، از اهمیت دو چندانی برخوردار است؛ این تناقض در صحبت‌های مسئولان باعث بلاتکلیفی داروخانه‌های آنلاین و مارکت‌پلیس‌ها شده است.
محمد پاکمهر، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در واکنش به صحبت‌های سخنگوی سازمان غذا و دارو مبنی بر ممنوعیت فروش غیر دارویی در داروخانه‌های آنلاین گفت که هیچ ممانعت قانونی برای فروش و عرضه کالاهای غیردارویی و تجهیزات پزشکی در فروشگاه‌ها اینترنتی وجود ندارد و مردم می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.» او در این‌باره توضیح داد: «ضرورتی ندارد که مردم برای تهیه کالاهای سلامت محور حتماً به داروخانه‌ها مراجعه کنند، فروشگاههای آنلاین و خدمات الکترونیک توسعه پیدا کرده و می‌توان در منزل سفارش داد و تهیه کرد. البته این فروشگاه‌ها باید کیفیت و استاندارد این محصولات را هم تضمین کنند. ضمن اینکه خرید اینترنتی می‌تواند باعث کاهش ترافیک و هزینه‌ها شده و حتی خرید با قیمت پایین‌تری انجام شود و در شرایط کرونایی کشور تهیه داروهای بدون نسخه و تجهیزات پزشکی از فروشگاههای اینترنتی موهبتی محسوب شده و عالی است و حتی خانواده خودم هم از این ظرفیت استفاده حداکثری می‌کنند.»
پاکمهر با اشاره به اینکه امکان تهیه برخی داروها بدون نسخه پزشک وجود ندارد، اظهار داشت: «تهیه برخی داروهای غیرنسخه‌ای از طریق فروشگاههای آنلاین امکان پذیر است و می‌توان از طریق تاکسی‌های اینترنتی آن را در منزل دریافت کرد؛ چرا نباید از توسعه این بخش حمایت کرد؟ نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: «ممکن است برخی تجهیزات پزشکی با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شده باشند و یا اینکه هیأت امنای ارزی حمایت اعتباری از واردات این نوع خاص از تجهیزات پزشکی را دارد و عملاً وارد این تجهیزات با ارز دولتی و ارز ترجیحی صورت می‌گیرد که باید برای توزیع آن وزارت بهداشت کنترل و نظارت لازم را داشته باشد. واردات از سوی وزارت بهداشت صورت می‌گیرد و توزیع آن هم در انحصار آنها است اما خرید سایر تجهیزات و محصولاتی که نیاز به دستور پزشک نیست، چه از طریق داروخانه‌ها باشد و چه از طریق فروشگاههای آنلاین هیچ مشکلی ندارد ولی خرید آنلاین سهولت بیشتری برای خانواده‌ها دارد.»
نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: ضرورتی ندارد که مردم برای تهیه کالاهای سلامت محور حتماً به داروخانه‌ها مراجعه کنند، فروشگاههای آنلاین و خدمات الکترونیک توسعه پیدا کرده و می‌توان در منزل سفارش داد و تهیه کرد.
دفاعیه سازمان غذا و دارو از انحصار فروش اقلام دارویی
کیانوش جهانپور، سخنگو سازمان غذا و دارو دوشنبه گذشته در یک تویتت تاکید کرد که فروش دارو و اقلام غیردارویی قابل فروش در داروخانه‌های آنلاین در سایر فروشگاههای آنلاین مجاز نیست.
براساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، فروش انواع مکمل‌های غذایی و دارویی در فضای مجازی تنها از طریق وبسایت داروخانه‌های آنلاین دارای مجوز امکانپذیر است و ارائه این نوع کالاها در سایر پلتفرم‌های خرده فروشی آنلاین ممنوع است. این در حالی است که رفع محدودیت‌ها و همراهی بیشتر با پلتفرم‌ها در این روزهای کرونایی و سخت کشور، می‌تواند باعث حفظ سلامت مشتریان شده و از رفت‌وآمد آنها از محیط‌های آلوده مانند داروخانه جلوگیری کند. پلتفرم‌هایی مانند دیجی‌کالا معتقد هستند که استفاده از تمام ظرفیت‌های تجارت الکترونیک برای دسترسی به کالاهای سلامت محور غیر دارویی که ارتباط مستقیم با سلامت مردم به‌ویژه در ایام کرونا دارند، ضروری است.
مدیر عامل دیجی‌کالا روز دوشنبه 23 فروردین در چند توییت با اشاره به مانع‌تراشی سازمان غذا و دارو برای فروش دارو و اقلام بهداشتی در مارکت‌پلیس‌ها نوشته بود: «در حالی که در دنیا با راه‌حل‌های مبتنی بر تکنولوژی فروش داروهای دارای نسخه هم آنلاین شده و «داروخانه آمازون» راه‌اندازی شده است، سازمان غذاوداروی کشور ما برای فروش آنلاین داروهای بدون نسخه هم (OTC) همچنان مانع‌تراشی می‌کند.»
همچنین او با تاکید بر اینکه برخی از داروخانه‌ها خبر از فشارهایی از طرف سازمان‌های مرتبط، برای قطع همکاری با دیجی‌کالا دادند، گفت: «از بهمن ۹۹ داروخانه‌های آنلاین دارای مجوز را در دیجی‌کالا معرفی کردیم تا بتوانیم در چارچوب همین دستورالعمل‌های قدیمی و به‌روز نشده فعلی، به فعالیت بپردازیم، در حالی که در دوران کرونا جهان به سمت استفاده از ظرفیت تجارت الکترونیک در حرکت است و مسئولین سلامت در کشورها می‌کوشند تا هرچه بیشتر ترددهای غیرضروری را کم کنند و مردم را به خرید آنلاین عادت دهند، این میزان از مقاومت و مانع‌تراشی مسئولین سازمان غذاودارو حیرت‌آور است.»
سخنگوی سازمان غذا و دارو بدون اشاره به نام دیجی کالا در توییتی اعلام کرد که فروش دارو در داروخانه های آنلاین و فروش اقلام غیردارویی قابل فروش در داروخانه های آنلاین در سایر فروشگاههای آنلاین مجاز نیست و از مردم خواست که این موارد را جهت پیگیری قانونی گزارش کنند. همچنین او در پیامی که منتشر کرده، نوشته است: «کما اینکه سوپرمارکت محله هم داروخانه محله نیست! موارد تخلف را جهت پیگیری قانونی گزارش کنید.»
عرضه داروهای بدون نسخه و کالاهای غیردارویی در بستر نسخه الکترونیک
مجتبی رضاخواه، رئیس فراکسیون اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس درباره میزان حمایت دولت از فروشگاههای آنلاین به منظور عرضه داروهای بدون نسخه و فروش تجهیزات پزشکی گفت که موضوع عرضه دارو در فروشگاههای آنلاین با فروش تجهیزات پزشکی متفاوت است و هدف از عرضه داروهای بدون نسخه و یا فروش تجهیزات پزشکی در فروشگاههای آنلاین آن است که بتوانیم خدمات بهتری را به صورت عمومی ارائه کنیم.
به گفته او دارویی‌هایی که در فروشگاههای آنلاین کشورهای خارجی به فروش می‌رود، داروهایی هستند که نیاز به تجویز نسخه پزشک نداشته و در حقیقت داروهای عمومی محسوب میشود، مثل قرص سرماخوردگی که البته خرید این دست از داروها از فروشگاههای آنلاین هم مجاز است که ماهم میتوانیم از این شیوه و ظرفیت فروشگاههای اینترنتی در کشورمان استفاده کنیم.
وی افزود: «ممکن است در فروشگاههای آنلاین عرضه کننده دارو این موضوع مطرح شود که آن فروشگاه بایستی مسئولیت کیفیت و تاریخ ساخت آن دارو را بپذیرد که البته این کار سازوکار خودش را دارد.»
رضاخواه با بیان اینکه اگر بتوانیم از ظرفیت فروشگاههای آنلاین عرضه داروهای بدون نسخه، کالاهای غیردارویی و فروش تجهیزات پزشکی در قالب و بستر نسخه الکترونیک استفاده کنیم، امکان رصد خیلی از امورات پزشکی افراد امکانپذیر است. گفت: «نسخه الکترونیک در خیلی از کشورها از ابزارهای فناوری و اطلاعات برای ارائه خدمات بهتر در حوزه سلامت به مردم استفاده می‌کنند. این در حالی است که تمامی نسخه‌ها در آن کشورها الکترونیک است و پزشکی که این کار را انجام می‌دهد نسخه را به بیمارش نمی‌دهد و این کار را به صورت آنلاین و الکترونیک برای یک داروخانه‌ای که بیمار آدرس آن را اعلام می‌کند ارسال می‌کند و وقتی به آن داروخانه مراجعه کنیم متصدی آن دارو را آماده کرده و تحویل می‌دهد اما نکته مهم که آن است که در این فرایند همه چیز قابلیت ثبت و رصد دارد و میتوانیم از ابتدا تا انتهای عمر داروهایی که نیازمند تجویز پزشک بوده است را رصد کرده باشیم.»
فروش دارو و اقلام غیردارویی در آمازون
در حالی که توسعه پلتفرم‌ها در دنیا روز به روز سرعت بیشتری پیدا می‌کند، قوانین و دستورالعمل‌ها هم به روز می‌شوند. آمازون به عنوان یکی از بزرگترین مارکت‌پلیس‌های دنیا امکان خرید طیف متنوعی از داروها را به کاربران خود می‌دهد و همکاری گسترده‌ای با بیمه‌ها دارد، اما دستورالعمل‌ها در ایران مانع از هر نوع ورود پلتفرم‌های فروشگاهی و مارکت‌پلیس‌ها به موضوع سلامت و فروش داروهای بدون نسخه شده و حتی داروخانه‌های فعال تهدید به اعمال انواع محدودیت‌ها از جمله قطع همکاری بیمه‌ها و داروخانه‌های آنلاین با آنها می‌شوند.
به گزارش Associated Press مشتریان آمازون در آمریکا می‌توانند با مراجعه به تارنمای آمازون دارو، نسخه‌های پزشکی معمول و اقلامی مانند کرم، قرص، و یا انسولین را سفارش دهند و پس از چند روز در منزل تحویل بگیرند. همچنین شرکت آمازون یک داروخانه آنلاین هم در شهر بنگالورو (بنگلور) در جنوب هند راه‌اندازی کرده است تا به این ترتیب عزم خود را برای ورود به حوزه رو به رشد فروش آنلاین دارو نشان دهد. به گفته آمازون این داروخانه علاوه بر داروهای OTC و نسخه‌ای، خدمات بهداشتی پایه و داروهای گیاهی و سنتی هندی را نیز به مشتریانش ارائه می‌کند.
تمام محصولات آمازون، حتی آنهایی که قبل از فروش به تأیید FDA(سازمان غذا و دارو آمریکا) نیازی ندارند، باید از برخی دستورالعمل‌های مربوط به برچسب گذاری پیروی کنند: در برچسب‌ها نباید قید شود که محصولات باعث بهبود، تخفیف، معالجه یا جلوگیری از بیماری می‌شوند (این شامل بیماری‌هایی مانند شوره سر و آکنه است).