پلتفرم‌های آنلاین برای تبلیغات انتخاباتی باید از ساترا تاییدیه بگیرند
پیش‌نویس دستورالعمل «فعالیت انتخاباتی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر» در جلسه کمیسیون تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر مورد بررسی قرار گرفت و مقرر شده است طی هفته آتی با انجام اصلاحاتی در آن ابلاغ شود. در صورت ابلاغ تمامی پلتفرم‌های آنلاین انتشار دهنده محتوای صوت و تصویر برای انتشار تبلیغات سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری باید از ساترا تاییدیه دریافت کنند.
با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی و فراگیر شدن رسانه‌های صورت و تصویر فراگیر پیش‌بینی میشود تا فضای تبلیغات انتخاباتی بیش از پیش به سمت استفاده از این رسانه‌های نوظهور حرکت کند از همین رو سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر اقدام به تدوین دستورالعملی برای مشخص شدن حدود و ثغور رسانه‌های فعال در این حوزه برای تبلیغات انتخاباتی کرده است. این اولین دستورالعملی است که در محدوده فعالیت تبلیغاتی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر تدوین میشود که متن کامل پیش‌نویس آن در پایان همین خبر آمده است.
طبق این پیش‌نویس، رسانه‌های کاربر محور یعنی رسانه‌هایی که امکان بارگزاری محتوا توسط کاربر را برای انتشار فراهم می‌کنند و رسانه محتوای بارگزاری شده را صرفا سامان‌دهی می‌کنند اگر متقاضی فعالیت‌های انتخاباتی است باید تقاضای خود را برای دریافت تاییدیه به فعالیت انتخاباتی ساتر اعلام کنند.
در اصل رسانه‌هایی مانند آپارت، فیلیمو و نماوا و … اگر می‌خواهند محتواهای مربوط به فعالیت‌های انتخاباتی را منتشر کنند باید پیش از شروع فصل تبلیغات انتخاباتی اقدام به دریافت مجوز برای منتشر کردن محتواهای مربوط به انتخابات کنند. در صورتی که این نوع رسانه‌ها مجوز فعالیت دریافت کنند در دسته رسانه‌های مجاز قرار خواهند گرفت و می‌توانند محتواهای تولید شده را از طریق بستر خود به نمایش بگذارند.
رسانه‌ها ملزم شده‌اند که ابتدای محتواهای انتخاباتی نشان« محتوای انتخاباتی» را برای تمایز تبلیغات انتخاباتی از سایر محتواهای انتشار یافته در رسانه درج کنند. طبق شرایط پیش‌بینی شده در این پیش‌نویس محتوای انتخاباتی باید در ابتدای متن عنوان محتوا درج شود. همچنین این نشان باید در حاشیه تبلیغات منتشر شده در رسانه اعم از بنر یا هرنوع تبلیغات پیش‌نمایشی درج شود. از دیگر الزامات در نظر گرفته شده برای نشان انتخاباتی درج آن پیش از پخش ویدئوی تبلیغات انتخاباتی به مدت حداقل یک و نیم ثانیه است.
رسانه‌های مجاز برای فعالیت در دوره انتخابات موظف هستند در صورت تقاضای رسمی نامزد یا نماینده وی ابتدا نامزد را احراز هویت کنند و مطمئن شوند که در لیست تایید صلاحیت شده‌های وزارت کشور قرار گرفته‌اند و پس از آن برای نامزد شرکت در انتخابات «صفحه رسمی» با نام خودش ایجاد کنند. ارائه این خدمات از سمت رسانه برای کاندیدای شرکت در انتخابات باید رایگان باشد.
رسانه مجاز به انجام فعالیت‌های رسانه‌ای در صورت تقاضای نامزد یا نماینده رسمی‌اش می‌تواند نسبت به پذیرش تبلیغات و انتشار محتوای تبلیغاتی نامزد در رسانه اقدام کند. هزینه و شرایط دریافت سفارش تبلیغات باید به صورت شفاف و یکسان برای نامزدهای مختلف اعلام شود. البته باید توجه کرد که فعالیت‌های تبلیغاتی در رسانه نباید از حدی تجاوز کند که عرفا رسانه کارکرد اصلی خود را از دست بدهد.
رسانه علاوه بر اعلام هویت نامزد سفارش دهنده در ویدئو تبلیغات انتخاباتی ملزم به درج نام و هویت نامزد ذیل محتوای ویدئویی یا درون محتوای مذکور است.
جلسه ششم کمیسیون کمیسیون تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر با حضور علی عسگری رئیس رسانه ملی، احسان قاضی‌زاده نماینده مجلس شورای اسلامی، جواد بابایی معاون امور فضای مجازی دادستانی کل کشور، خالدی معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی، سید صادق امامیان رئیس ساترا و… برگزار شد.
در جلسه بررسی این پیش‌نویس علی عسکری، رئیس سازمان صدا و سیما اعلام کرد : «دوری از عملیات روانی در فضای مجازی و رسیدن به فضای انتخاباتی و رقابتی سالم که ساترا برای اولین بار تنظیم‌گری در انتخاباتی در این حوزه را تجربه می کند، اهمیت بسزایی دارد.»
او با تاکید بر رعایت حداکثری قانون‌مداری در این فضا گفت: «باید تلاش کنیم که رعایت عدالت رسانه ای برای تبلیغات همه نامزدهای انتخابات فراهم و تبلیغات طبق ضوابط باشد.»
طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته در پیش‌نویس دستورالعمل فعالیت انتخاباتی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، هرگاه در رسانه مجاز مطلبی حاوی توهین یا افترا یا خلاف واقع نسبت به نامزد مشاده شود، ذی‌نفع حق دارد پاسخ آن را ظرف مدیت ۷۲ ساعت کتبا برای آن رسانه ارسا لکند و رسانه موظف است ظرف مدت ۲۴ ساعت پس از وصول پاسخ در شرایط برابر در مواردی نظیر محل قرارگیری، مدت زمان و کیفیت انتشار اصل محتوای منتشر شده، پاسخ را رایگاه منتشر کند به شرط آنکه جواب از دو برابر اصل تجاوز نکند.
در صورت اختلاف بین رسانه و نامزد، مرجع تشخیص ساترا خواهد بود. البته اقدامات پیش‌بینی شده در این ماده نفی کننده اختیارات شاکی برای مطرح کردن شکایت خود در مراجع قضایی نخواهد بود.
در صورت انتشار مطلبی خلاف واقع در رسانه، نامزد و کاندیدای شرکت در انتخابات می‌تواند خلاف واقع بودن آن را به اطلاع رسانه برساند در صورتی که رسانه قادر به احراز نارست بودن محتوای مذکور نباشد، ملزم است برچسبی مبنی بر «خلاف واقع بودن این محتوا از طریق اعلام نامزد انتخاباتی» را روی محتوا درج کند.
قاضی‌زاده هاشمی، نماینده مجلس نیز در جلسه بررسی این پیش‌نویس با اشاره به فعالیت‌های انتخاباتی در پلتفرم‌های فضای مجازی و اهمیت قاعده‌مند شدن آن گفت: « نظارت بر فعالیت پلتفرم‌های داخلی و خارجی بر نحوه تبلیغات و با پرهیز از هنجارشکنی، فضای عادلانه و سالمی برای رقابت فراهم میشود.»
باید در نظر داشت که رسانه‌ها نمی‌توانند محتواهای مربوط به تبلیغات انتخاباتی را بدون در نظر گرفتن علائق مخاطبان برای آنان انتشار دهند. چنانچه رسانه مجاز بخواهد تبلیغاتی براساس تاریخچه بازدید و علاقه کاربر برای وی نمایش دهد، باید در بخش شرایط استفاده این موضوع را به اطلاع کابر برساند و موافقت کاربر را بگیرد.
همچنین رسانه باید بخش «تخلف محتوای انتخاباتی» را دربخش سامانه گزارش دهی تخلفات محتوایی خود قرار دهد و این نوع گزارشها را با اولویت بالا رسیدگی کند و در صورت درخواست ساترا نتایج را به ساترا گزارش دهد.
همچنین اجرای نظرسنجی راجع به انتخابات، منوط به مشخص شدن اجراکنندۀ نظرسنجی و دوره زمانی اجرای آنهاست. انتشار نتایج میانی نظرسنجی ممنوع است و باید در بازه‌های مشخص‌شده توسط رسانه اعلام شود. یعنی هنگام شرکت کردن کاربر در نظرسنجی نتیجه آن به کاربر اعلام نشود، بلکه در بازه مشخص (حتی روزانه) نتایج اعلام شود. انتشار نظر سنجی‌ها یک روز قبل از انتخابات نیز ممنوع است.
یکی از نکات قابل توجه در این پیش‌نویس الزام رسانه‌ها به شناسایی ربات‌ها منتشر کننده اخبار است. بر این اساس رسانه مجاز موظف است به محض شناسایی ربات‌های منتشرکنندۀ محتوای جعلی، آنها را مسدود کند.
فروش یا اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌های گردآوری شده کاربران توسط رسانه ممنوع است و رسانه ملزم به رعایت بازه تبلیغات رسمی کشور و توقف فعالیت ۲۴ ساعت پیش از شروع اخذ رای است. همچنین اعلام نتایج انتخابات پیش از اعلام نتایج آرا از مراجع رسمی توسط رسانه ممنوع خواهد بود.
سید صادق امامیان، رئیس ساترا نیز در جلسه بررسی این پیش‌نویس با اشاره به شعار «انتخابات فراگیر، رسانه فراگیر» گفت: «دستورالعمل‌هایی را برای رسانه‌های صوت و تصویر ترسیم کردیم و در این میان فعالیت‌های مجاز آنها را برای تبلیغات انتخابات ابلاغ خواهیم کرد تا فضای امن و سالمی برای نامزدها و مردم در سیزدهمین دوره ریاست جمهوری فراهم شود.»
امامیان با اشاره به پایبندی ساترا به مصوبات کمیسیون انتخابات کشور گفت: «ورود ساترا به فضای مجازی و تنظیم‌گری در حوزه انتخابات اتفاق تازه‌ای است که به‌واسطه گسترش پلتفرم‌ها به وجود آمده. ساترا تابع قوانین و تصمیماتی است که این کمیسیون به همه رسانه‌ها ابلاغ می‌کند.»
طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته در این پیش‌نویس، انتشار هر گونه سند یا اخبار طبقه‌بندی شده در سطح محرمانه به بالا در این رسانه‌ها ممنوع است همچنین ارائه موارد خلاف واقع و تحریف شده حوادث و وقایع نظام جمهوری اسلامی و تاریخ انقلاب یا تطهیز و تحریف دوره پهلوی از طریق این رسانه‌ها ممنوع است.
از دیگر ممنوعیت‌هایی که در محتوا باید مدنظر قرار گیرد القا غیرسالم و بی‌اعتبار بودن فرایند‌های تایید صلاحیت نامزدها، انتخابات و فرآیندهای تصمیم‌گیری در کشور است. همچنین از طریق این رسانه‌ها نباید محتوایی منتشر شود که موجب بزرگنمایی یا دامن‌زدن به شایعات با هدف ایجاد ترس از ابتلا به کرونا در پی‌شرکت در انتخابات باشد.