ماشین‌هایی که داستان می‌نویسند
زیرشاخه جدیدی از هوش‌مصنوعی به نام GPT-۳، ادعا دارد که می‌تواند مانند یک نویسنده و با کپی‌برداری خلاقانه از آثار نوشتاری مطرح دنیا، بنویسد.
صنعت انتشارات، طی دهه‌های اخیر در مقابل هجمه عظیم تکنولوژی، مقاومت زیادی از خود نشان داده است. تنها موردی که می‌توان از این صنعت مثال زد که با تکنولوژی ترکیب شده، ای‌بوک‌ها یا کتاب‌های الکترونیک هستند. اما حالا دیگر زمان تغییر است. سیستم جدیدی به نام Generative Pre-trained Transformers۳ (GPT-۳) یا «ترانسفورماتورهای تولیدی آموزش‌دیده» اختراع شده که می‌تواند طرز نوشتن انسان‌ها را تقلید کند. این سیستم زیرشاخه‌ای از تکنولوژی شبکه‌های عصبی یادگیری عمیق است و خالقان آن، آموزش‌هایی به این سیستم می‌دهند تا بتواند درست مانند انسان‌ها نوشتار را یاد بگیرد.
تقلید هوشمندانه سبک
البته این اولین بار نیست که تکنولوژی هوش‌مصنوعی وارد دنیای نوشتار میشود. یک ناشر به نام JBE Books کتابی با عنوان Road in ۲۰۱۸، را منتشر کردکه به صورت کامل توسط یک شبکه عصبی (Neural Network) نوشته شده بود. یک پروفایل توییتر طرفدار هری‌پاتر نیز قبلا وجود داشت که توسط هوش‌مصنوعی مدیریت می‌شد و برای سال‌های زیادی فالوورهای خود را سرگرم نگه داشته بود. اما هر کسی که با این آثار آشنا باشد احتمالا می‌داند، هوش‌مصنوعی گاهی اوقات به طرز خنده‌داری تپق می‌زند.
ادعای بزرگ سیستم GPT-۳ این است که بسیار واقع‌گراتر است و می‌تواند سبک یک نویسنده حقیقی را تقلید کرده و ساختار نوشتار طبیعی‌تری خلق کند. تنها کافی است یک متن به این سیستم بدهید و بعد می‌تواند با حفظ دقیق سبک و سیاق نویسنده واقعی، ادامه متن را بنویسد. این دستاورد می‌تواند برای صنعت نوشتار، یک نقطه عطف محسوب شود. آیا این سیستم هوشمند مزاحم افرادی خواهد شد که شغلشان به هر نوعی به نوشتار خلاقانه مرتبط میشود؟ یا اینکه به یک ابزار کمک‌کننده برای نویسنده‌ها تبدیل میشود. مثلا زمانی که ذهن نویسنده قفل میشود و برای نوشتن ادامه متن، به مشکل می‌خورد. چنین ویژگی‌ای حتی می‌تواند بعد از مرگ نویسندگان هم به کار بیاید؛ جایی که سبک و شکل نوشتاری نویسنده برای ایجاد آثاری مشابه آثار اصلی او حفظ شود.
پردازش زبان طبیعی
پروژه GPT-۳ سال گذشته توسط یک شرکت تحقیقاتی در سیلیکون‌ولی به نام OpenAI معرفی شد. این شرکت در زمینه تولید دستاوردهای امن و مفید مربوط به هوش‌مصنوعی فعالیت دارد. GPT-۳ جدیدترین دستاورد شرکت OpenAI است که روی «پردازش زبان طبیعی» تمرکز دارد. این سیستم از تکنیکی به نام «Text In,Text Out» (ورود متن، خروج متن) استفاده می‌کند. این تکنیک می‌تواند هر دستوری مربوط به زبان انگلیسی را به خوبی کامل کند مانند ادامه مقاله، ادامه یک داستان تخیلی، ادامه یک تحقیق یا حتی ادامه یک شعر!
بر اساس گفته OpenAI بیش از ۳۰۰ کاربر از سیستم GPT-۳ استفاده می‌کنند و ده‌ها هزار برنامه‌نویس در سراسر دنیا در تکمیل برنامه‌نویسی این پلت‌فرم حضور دارند. در این تکنولوژی ۱۷۵ میلیارد پارامتر استفاده میشود و فعلا این توانایی را دارد که بتواند ۵/ ۴ میلیارد کلمه در روز تولید کند.
شرکت OpenAI می‌گوید هدف این سیستم آن است که تکنولوژی را به اندازه‌ای آسان و قابل دسترس کند که هرکسی بتواند از آن استفاده کند. همچنین، تکنولوژی باید به اندازه‌ای قابل انعطاف باشد که تیم‌های یادگیری ماشینی بتوانند تولید و خلاقیت بیشتری از خود نشان دهند. شکی نیست که این سیستم عالی و کامل نیست. انسان‌ها معمولا با چند دستورالعمل قادرند دستورهای مربوط به یک زبان جدید را فرا بگیرند؛ کاری که به گفته محققان OpenAI، الگوریتم‌های یادگیری هنوز نمی‌توانند آن را انجام دهند.
گری مارکوس، موسس یک شرکت فعال در زمینه یادگیری ماشینی است که Geometric Intelligence نام دارد. وی یکی از منتقدان این تکنولوژی است و می‌گوید که سیستم GPT-۳ یک ایراد دارد: این سیستم باعث میشود ارتباطی بین کلمات شکل بگیرد بدون اینکه مفهوم واقعی کلمات درک شود. قاعدتا، GPT-۳ قوانین را به خوبی درک کرده اما آیا درک مفهوم واقعی و عمیق کلمات هم جزو این قوانین است؟
ترکیب هنر نویسنده و هوش‌مصنوعی
شرکت دیگری به نام Fable Studio هم درحال‌حاضر با کمک GPT-۳ روی ساخت ژانر جدیدی از داستان‌های الکترونیکی کار می‌کند. مدیرعامل این شرکت می‌گوید: «با کمک سیستم GPT-۳ موفق شده‌ایم به شخصیت‌های خیالی‌مان هویت جدید بدهیم؛ شخصیت‌هایی که ترکیبی از هنر نویسنده و هوش مصنوعی هستند.»
اپلیکیشن دیگری که با کمک GPT-۳ خلق شده، Sudowrite نام دارد. این اپلیکیشن به نویسنده‌ها کمک می‌کند در خلق اثر خود، تنهایی کمتری حس کنند. خالقان این برنامه می‌گویند که نویسنده‌ها در چالش نوشتن اثر خود تنها هستند و GPT-۳ به آنها کمک می‌کند تا زمانی که در نوشتن به بن‌بست می‌خورند، فشار کمتری متحمل شوند. البته این برنامه برای شروع داستان یا نوشتار، کمکی به نویسنده نمی‌کند و برای استفاده از آن باید حداقل چند پاراگرافی نوشته باشند.
خالقان Sudowrite و دیگر برنامه‌های از این سبک معتقدند که GPT-۳ و دستاوردهای آن، تنها به کمک نویسنده‌ها می‌آیند و جای آنها را نخواهند گرفت. برای نویسندگی، نویسنده همچنان باید با یک ایده خوب و خلاقانه کار خود را شروع کند، شخصیت‌پردازی کند و به داستان خود عمق و مفهوم ببخشد. هیچ‌کدام از این کارها را یک نرم‌افزار هوش‌مصنوعی نمی‌تواند انجام دهد. تکنولوژی در اینجا، صرفا یک ابزار محسوب میشود.
یکی از توسعه‌دهندگان Sudowrite می‌گوید: «به عقیده من، سبک و سیاق نوشتار یک اثر، چیزی است که این نرم‌افزار موفق به تقلید آن میشود اما موضوع نوشتار، معنی و مفهوم عمیق اثر و زاویه دید نویسنده چیزی نیست که یک ماشین بتواند آن را تقلید کند.»
برنامه Sudowrite هنوز گام‌های ابتدایی خود را برمی‌دارد و تیم طراح این نرم‌افزار هنوز در حال آزمون و خطا هستند اما در هر صورت، با کمک تکنولوژی ابزاری خلق شده که می‌تواند ثابت کند کپی کردن نیز صنعتی است که از روند پیشرفت تکنولوژی عقب نمانده است.
چالش‌ها و پیچیدگی‌ها
در همین حال که هوش‌مصنوعی توانسته رشد قابل‌توجهی در سال‌های اخیر داشته باشد و حوزه‌های مورداستفاده آن نیز گسترش قابل ملاحظه‌ای کرده اما اشکالات و ضعف‌های آن نیز کم نیست و حتی ممکن است بعضی اوقات این اشکالات به اشتباهات بزرگی هم منتهی میشود که قابل بخشش و چشم‌پوشی نیست.
حدود یک هفته پیش اعلام شد شرکت‌های گیت‌هاب و OpenAI از ابزاری جدید مبتنی بر هوش‌مصنوعی به نام Copilot رونمایی کردند که می‌تواند به اپلیکیشن ویژوال استودیو کد ادیتور اضافه شود و در کدنویسی به کاربر کمک کند.
گیت‌هاب اعلام کرد که ابزار Copilot قادر به ارائه عملکردی فراتر از ارائه کدهای از پیش تعریف‌شده به آن است. به این معنی که می‌تواند کدی را که پیش‌تر نوشته شده را تجزیه و تحلیل کرده و یک کد جدید مطابق با آن ایجاد کند.
نمونه‌هایی که در وب‌سایت این پروژه ثبت شده، نشان می‌دهد که این ابزار قادر است به صورت خودکار، کدهایی را برای ایمپورت (وارد) کردن توییت‌ها، ترسیم نقشه‌های پراکندگی و به‌دست آوردن رتبه در Goodreads بنویسد.
به گفته نت فریمن، مدیرعامل گیت‌هاب، ابزار Copilot با زبان‌های برنامه‌نویسی پایتون، جاوا اسکریپ، تایپ اسکریپ، رابی (Ruby) و Go سازگار است. گیت‌هاب از این دستاورد به عنوان تحولی بزرگ در برنامه‌نویسی دو نفره یاد می‌کند؛ جایی که دو کدنویس روی یک پروژه کار و اشکالات یکدیگر را اصلاح می‌کنند تا فرآیند توسعه را سرعت ببخشند. در اینجا، ابزار Copilot نقش کدنویس دوم را ایفا و به صورت مجازی همراهی می‌کند.
توسعه این ابزار، اولین پروژه بزرگ حاصل از سرمایه‌گذاری یک میلیارد دلاری مایکروسافت در شرکت OpenAI است که اکنون تحت مدیریت سم آلتمن فعالیت دارد. ابزار Copilot مبتنی بر پلت‌فرمی جدید تحت عنوان OpenAI Codex ساخته شده است.