توسعه صنعت فضایی شتاب می‌گیرد/اعزام انسان به فضا توسط ایران تا سال۱۴۰۴
تهران- ایرنا- صنعت هوافضا دارای گردش مالی بیش از ۴۰۰ میلیارد دلاری است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته، بر این اساس، ایران علاوه بر پرتاب ماهواره به فضا، آماده‌سازی و ارسال کپسول زیستی را نیز در دستور کار دارد به طوری که قرار است اعزام انسان به فضا توسط ایران تا سال ۱۴۰۴ انجام شود.
مجمع‌عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۹۹، قطعنامه‌ای را تصویب کرد که به‌موجب آن، چهارم تا دهم اکتبر هر سال (۱۳ تا ۱۹ مهر)، به‌عنوان هفته جهانی فضا، انتخاب شد. هدف از این کار نیز ترویج و توسعه دانش فضایی و آشناکردن مردم و جوانان با نقش فناوری فضایی در زندگی انسان‌ها روی زمین اعلام شد. این هفته حدفاصل دو رویداد تاریخی است. ۴ اکتبر ۱۹۵۷، اسپتونیک – ۱، نخستین ماهواره جهان توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق به فضا پرتاب شد و در ۱۰ اکتبر ۱۹۶۷، نخستین معاهده استفاده صلح‌آمیز از فضای ماوراء جو در سازمان ملل به امضا رسید.
حدود ۲ سال قبل در گردهمایی فناوران فضایی، خبری اعلام شد که برای حوزه فضایی ایران از اهمیت بالایی برخوردار بود. خبری که حکایت از آماده‌سازی ۵ کپسول زیستی حمل انسان توسط پژوهشگاه هوافضا برای قرار گرفتن در مدار ۱۹۰ کیلومتری زمین داشت. قرار شد با ساخت کپسول‌های فضایی، ابتدا ربات‌هایی به فضا اعزام شوند، تا آمادگی انتقال انسان به فضا مورد بررسی بهتری قرار بگیرد. اکنون و در هفته جهانی فضا، رئیس پژوهشگاه هوافضا از تلاش این پژوهشگاه برای ساخت کپسول‌های زیستی خبر داده است.
ضرورت اجرایی شدن سند جامع توسعه هوافضای کشور
«فتح‌الله امی» رئیس پژوهشگاه هوافضا با اشاره به کارهای مهم انجام شده در حوزه هوافضا در ایران تصریح کرد: ایران برای اولین‌بار در سال ۱۳۸۷ ماهواره «امید» را به فضا پرتاب کرد. پس از آن ماهواره‌های رصد، نوید، فجر و پیام از جمله پرتاب‌های موفقی بودن که تاکنون انجام شده البته پرتاب‌های ناموفقی مانند «شریف ست» هم داشتیم که به دلیل افزایش وزن و ارتفاع به طور هم‌زمان این پرتاب‌ها ناموفق بود. ولی تست‌های مورد انتظار با موفقیت انجام شد مثلاً تست سکو پرتاب برای حامل‌های فضایی با تراست بالا، تست جدایش و استارت مرحله دوم پیشرانش به‌خوبی انجام شد.
وی ادامه داد: در حقیقت ما انتظار داریم که ۵ گام اساسی را دولت در حوزه هوافضا بردارد اول اینکه سند جامع توسعه هوافضای کشور که بخشی از نقشه جامع علمی کشور و نتیجه بیش از ۳ هزار ساعت کار علمی کارشناسان و مصوب جلسه ۷۲۸ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۹۱ است، اجرا شود.
امی با تاکید بر اینکه اجرایی‌شدن این سند منوط به تصویب در مجلس شورای اسلامی است، تاکید کرد: در این سند طرح‌های بسیار مهمی در حوزه هوا و فضا دیده شده است. مثلاً بند یک، فصل ۵ سند، تاکید بر اکتشافات فضایی دارد که این بند اساساً بر عهده پژوهشگاه هوافضا است در همین راستا پژوهشگاه راکت‌های کاوش را به فضا فرستاده است و هم اکنون اگر حمایت‌های لازم صورت بگیرد آمادگی فرستادن راکت‌های کاوش به مدار زمین، ماه و سایر کرات را هم دارد.
رئیس پژوهشگاه خاطرنشان کرد: طبق بند دوم سند هوافضا، ایران باید تا سال ۱۴۰۴ به جایگاه اول منطقه در حوزه تسخیر فضا و تسلط بر آن از طریق علوم و فناوری‌های مربوطه با استفاده از توانمندی‌های دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی کشور دست پیدا کند، البته در منطقه در بین ۲۶ کشور جایگاه خوبی را دارد.
اعزام انسان به فضا، نشان دهنده اقتدار ملی است
امی افزود: طبق بند سوم سند جامع، موضوع طرح اعزام انسان به فضا است که این امر نشان‌دهنده اقتدار ملی ایران و موجب توسعه تکنولوژی‌های وابسته به این حوزه خواهد بود. این وظیفه از طرف وزارت علوم به بر عهده پژوهشگاه هوافضا قرار گرفته است. در همین راستا پژوهشگاه هوافضا در حال آماده‌کردن اولین کپسول حامل انسان برای اعزام انسان تا سال ۱۴۰۴ به فضا است.
وی درباره انتظار بخش فضایی از دولت سیزدهم افزود: امیدواریم شورای‌عالی فضایی باهدف تعیین راهبرد پروژه‌ها و مجریان این بندهای مصوب که در سند توسعه فضایی کشور ذکر شده، تشکیل شود.
امی خاطرنشان کرد: دولت دبیرخانه شورای‌عالی فضایی را در جهت هدایت و راهبری نهادهای فضایی کشور که نهادهای پرقدرتی هستند را فعال کند البته لازمه این امر این است که در ابتدای امر شورای‌عالی فضایی فعال شود.
رئیس پژوهشگاه تصریح کرد: طبق آمار جهانی گردش مالی فضایی جهان در بخش ماهواره حدود ۴۰۰ میلیارد دلار است که قرار است تا سال ۲۰۴۰ به حدود دو هزار و ۷۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد، ما باید برای فعال‌شدن در بازار جهانی و تبیین سهم کشور از طرف دولت حمایت بشویم تا بتوانیم قراردادهای بین‌المللی امضا کنیم.
طراحی اولیه هواپیمای فوق سبک به پایان رسید
امی با بیان این که امیدواریم دولت از بخش خصوصی هوافضای کشور حمایت کند، گفت: هم اکنون بیش از ۲۵۰ شرکت در بخش خصوصی فعال هستند که عموماً فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها هستند. هم اکنون ظرفیت پذیرش ۱۶ دانشگاه کشور، در حال حاضر در مقطع کارشناسی حدود ۵۲۰ نفر در سال، در مقطع ارشد ۳۷۰ نفر و در مقطع دکتری ۷۲ نفر سالانه پذیرش می‌شوند.
وی تصریح کرد: تعداد هیات علمی این دانشگاه‌ها ۲۵۰ نفر است و تعداد دانشجویان جاری آنها در مقطع کارشناسی دو هزار نفر، در مقطع ارشد یک هزار نفر و در مقطع دکتری ۵۰۰ نفر هستند. پس از سال ۷۵ تا کنون تعداد فارغ‌التحصیلان این دانشگاه‌ها در سطح کارشناسی حدود دو هزار نفر، در مقطع ارشد حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر و در مقطع دکتری حدود ۳۰۰ نفر هستند. این آمار نشان‌دهنده توان بالای تخصصی کشور ما در حوزه هوافضا است.
امی در ادامه با تاکید بر رعایت استانداردهای رایج در اجرای طرح‌های کلان دنیا مانند ناسا، ایسا و گوست گفت: به دلیل گستردگی ایران و فرسودگی ناوگان هوایی کشور، نیاز به هواپیماهای نو، سبک و فوق سبک در کشور احساس میشود به همین علت و باتوجه‌به سند هوافضای کشور، پژوهشگاه هوافضا طراحی اولین هواپیما «آریا ۱۰» را آغاز کرد که طراحی اولیه آن به پایان رسید و الان در مرحله طراحی مقدماتی است.
امیدواریم اولین فضانورد ایرانی از میان خانم‌ها انتخاب شود
امی افزود: برای استفاده از این هواپیما در فرودگاه‌های کشور، از سازمان هواپیمایی کشوری گواهینامه طراحی هواپیما DOA را دریافت کردیم. امیدواریم به‌زودی طراحی این هواپیما به اتمام برسد و از این هواپیما به‌عنوان ایر تاکسی به‌صورت روزانه به اقصی‌نقاط کشور و حتی کشورهای همسایه برای خدمات مهندسی، تجاری و علمی استفاده شود.
وی در پایان با اشاره به شعار امسال هفته جهانی فضا که موضوع حضور زنان در فضا است گفت: ما از این شعار استقبال می‌کنیم. خانم‌های داوطلب با سابقه خلبانی، جزو کسانی هستند که ثبت‌نام اولیه برای اعزام به فضا انجام داده‌اند و در حال حاضر در حال طی دوره آموزش‌های لازم هستند. سرپرست قسمت گزینش و آموزش فضانوردان خانم هست. سرپرست و کل گروه فیزیولوژی حیوانی، گیاهی و انسانی پژوهشگاه هوافضا که آزمایش‌های بسیار مهمی را در شرایط بی‌وزنی مانند ایستگاه بین‌المللی در فضا انجام می‌دهند، همه از زنان هیات‌علمی هستند. امیدوارم پس از انجام تست‌های موردنیاز، اولین فضانورد ایرانی از بین خانم‌ها باشد.