اپراتورهای موبایل توان سرمایه‌گذاری روی 5G را ندارند
رئیس سازمان تنظیم مقررات می‌گوید گرچه هنوز باند فرکانسی ۳۵۰۰ به صورت نهایی برای 5G به اپراتورهای موبایل داده نشده و همچنین باندهای ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز در اختیارشان نیست، اما توان اپراتورها برای سرمایه‌گذاری در نسل ۵ تلفن همراه، نگرانی اصلی رگولاتوری است. موضوعی که باید برای آن راهکاری یافت.
پس از اینکه دو اپراتور تلفن همراه (همراه اول و ایرانسل) و یک اپراتور TDLTE (مبین نت) سال گذشته آنتن‌های 5G خود را در نقاط مختلف کشور به صورت پایلوت راه‌اندازی کردند، نسترن محسنی، معاون امور رادیویی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، وعده داد تا پایان خردادماه سال جاری تکلیف باند فرکانسی این فناوری مشخص خواهد شد؛ اما چنین نشد. مردادماه، همزمان با پایان کار دولت دوازدهم، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت قبل، در آخرین گفت‌وگوی خود با پیوست درباره توقف روند توسعه 5G در ایران گفت: «به نظر می‌رسد بنا بر این گذاشته شده که بعد از دولت دوازدهم، با دولت سیزدهم آن را پیش ببرند و بررسی کنند.» اما اکنون رئیس رگولاتوری موضوع دیگری را مطرح می‌کند که کاملاً متفاوت با موضوعات گذشته است.
صادق عباسی شاهکوه، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در گفت‌وگو با پیوست از نگرانی رگولاتوری درباره توان مالی اپراتورها برای راه‌اندازی نسل ۵ تلفن همراه سخن گفت.
شاهکوه، توقف روند راه‌اندازی نسل ۵ در ایران را رد کرد و گفت: «یکی از ماموریت‌های حکم من افزایش کیفیت موبایل و رفتن به سمت تکنولوژی‌های جدید است که یعنی 5G. در مصوبه شورای عالی فضای مجازی هم تکلیف شده پوشش سراسری موبایل با سرعت متوسط ۱۰ مگ ایجاد شود و بعد از آن ۱۰ درصد مشترکان باید به فناوری‌های جدید دسترسی پیدا کنند که 5G میشود.»
او افزود: «قدم اولی که باید برداریم بحث فرکانس است. فرکانس‌های 5G یک بخش ۷۰۰-۸۰۰ است که باید پیگیری کنیم و یک بخش هم ۳۵۰۰ است که باید خودمان کارهایش را انجام بدهیم.»
او درباره باند ۳۵۰۰ که هم‌اکنون بخشی از آن در اختیار اپراتورهای TDLTE است گفت: «اول باید به تدریج به کسانی که از این باند استفاده می‌کنند جای دیگری بدهیم و کمک کنیم تا جابه‌جا شوند و بعد برویم در فرایند مزایده یا هر فرایند دیگری که این باند را به اپراتورها بدهیم.»
عباسی شاهکوه، رئیس رگولاتوری، می‌گوید بیش از فرکانس، نگران توان مالی اپراتورهای همراه برای توسعه 5G است.
هرچند عباسی شاهکوه درباره نحوه واگذاری باند ۳۵۰۰ به اپراتورها روش مشخصی تعیین نکرده است، اما پیش از این از روش مزایده صحبت شده بود. روشی که اپراتورهای تلفن همراه چندان با آن موافق نیستند. با وجود این، از نظر او مساله واگذاری باند ۳۵۰۰ چندان پیچیده نیست و توان مالی اپراتورها مهم‌تر است.
رئیس رگولاتوری گفت: «مباحث پروانه‌ای هم احتمالاً وجود دارد که مشکلی نیست و الحاقیه‌ای به پروانه زده میشود؛ ولی مهم‌تر از همه این است که اپراتورها توان سرمایه‌گذاری داشته باشند. الآن هم دغدغه ما و هم اپراتورها بحث توان سرمایه‌گذاری است، از همین رو احتمالاً باید بحث درآمدی و سرویس‌های جدیدی را که می‌تواند ایجاد شود بررسی کنیم.»
عباسی شاهکوه در این باره توضیح داد: «در سال‌های اخیر مصرف بالا رفته و به همان نسبت درآمد هم افزایش یافته، اما هزینه‌ها با شیب بیشتری بالا رفته‌اند. به خصوص که هزینه‌ها به دلار هم هستند و 5G سرمایه سنگینی می‌خواهد چون دلار خیلی بالا رفت. الان دیگر فاصله درآمدها و هزینه‌ها روزبه‌روز دارد کمتر میشود چون این فاصله است که توان سرمایه‌گذاری‌ها را تعیین می‌کند. این یکی از دغدغه‌های ماست.»
در روزهای گذشته مهدی اخوان بهابادی، مدیرعامل همراه اول، از نظام تعرفه‌گذاری خدمات ارتباطی و بی‌توجهی به درآمدهای اپراتورها انتقاد کرده بود.
صداوسیما و سرنوشت ۷۰۰ و ۸۰۰
اما یکی دیگر از مشکلات اپراتورهای تلفن همراه محدودیت‌های فرکانسی برای ایجاد پوشش بیشتر است که در این زمینه از سال‌ها پیش وزارت ارتباطات بر بازپس‌گیری باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ مگاهرتز از صداوسیما اصرار داشته است. هرچند این موضوع تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است. عباسی شاهکوه درباره این باندها گفت: «زمانی که می‌خواستیم 4G را توسعه بدهیم، اگر این موضوع حل می‌شد، هزینه سرمایه‌گذاری خیلی پایین‌تر می‌آمد. حالا آن مقطع گذشته و به جایی رسیده‌ایم که کم‌کم باید به سمت 5G برویم. فرکانس ۲۳۰۰ آخرین فرکانسی بود که توانستیم در 4G به اپراتورها بدهیم. در 5G باید فرکانس‌های جدیدی بدهیم، ۷۰۰-۸۰۰ یکی از آنهاست که در برنامه‌ای که من به وزیر دادم هم بود و باید در این زمینه تلاش کنیم.»
او با ابراز امیدواری نسبت به ایجاد تفاهم با صداوسیما برای بازپس‌گیری این باندهای فرکانسی ادامه داد: «شرایط کشور از نظر هماهنگی میان دستگاه‌ها کمی بهتر شده است و باید تلاش کنیم به این سمت برویم؛ البته با در نظر گرفتن مسائل صداوسیما؛ یعنی نمی‌توانیم یک‌طرفه جلو برویم. آنها هم خواسته‌هایی دارند که می‌توانیم برایشان انجام دهیم.»
عباسی شاهکوه درباره خواسته‌های صداوسیما گفت: «صداوسیما فرکانس را می‌خواهد که شبکه درست کند تا سیگنال را به کاربر برساند. برداشت من این است که اگر بتوانیم به صداوسیما اطمینان بدهیم که سینگال شما را به مخاطب می‌رسانیم، شاید به این فرکانس‌ها نیازی نداشته باشد.»
او در توضیح نظر خود گفت: «الآن اصلاً از این فرکانس‌ها استفاده نشده اما صداوسیما فکر می‌کند در آینده برای شبکه‌های 4K سراسر کشور به آن نیاز پیدا خواهند کرد. شاید اگر فشار را از اپراتورهای همراه کم کنیم و سرمایه را به سمت توسعه شبکه ثابت ببریم، بتوانیم خیلی سریع‌تر آن چیزی که صداوسیما می‌خواهد کار را انجام دهیم و زیرساخت‌ها را در اختیارش قرار بدهیم چون اگر آنها بخواهند این کار را بکنند، سرمایه‌گذاری زیادی لازم دارد.»