بانک مرکزی پذیرفت ذیل مرکز ریشه کشور فعالیت کند؛ اختلاف ۱۰ ساله پایان یافت
اختلاف ۱۰ ساله بانک مرکزی و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای راه‌اندازی مرکز ریشه مستقل بانکی یا تبدیل شدن بانک مرکزی به یک مرکز میانی مستقل با مصوبه هیات عامل بانک مرکزی به اتمام رسید و مقرر شد بانک مرکزی به عنوان مرکز میانی مستقل ذیل شورای سیاستگذاری و مرکز گواهی ریشه فعالیت کند.
طبق مصوبه هیات عامل بانک مرکزی، این بانک با دریافت مجوز راه‌اندازی مرکز میانی در زیرساخت کلید عمومی کشور و مرکز ریشه و شورای سیاستگذاری گواهی الکترونیکی کشور فعالیت خواهد کرد. تا کنون ۷ مرکز میانی مجوز خود را از شورای سیاستگذاری مرکز ریشه دریافت کرده‌اند. مرکز میانی وزارت نفت، مرکز میانی وزارت بهداشت، مرکز میانی وزارت صمت و مرکز میانی سازمان بورس به عنوان مراکز میانی دولتی و مرکز میانی پارس‌ساین، مرکز میانی راهبر و مرکز میانی اعتماد هوشمند به عنوان مرکز میانی خصوصی از مرکز ریشه و شورای سیاستگذاری مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند و مجاز به صدور امضا هستند حال با اضافه شده مرکز میانی دولتی بانک مرکزی تعداد کل مراکز میانی به ۸ مرکز میانی و تعداد مراکز میانی دولتی به ۵ مرکز میانی دولتی رسید.
مصوبه هیات عامل بانک مرکزی برای ایجاد مرکز میانی ذیل مرکز ریشه
هر چند تصویب این مصوبه از آذر ماه ۱۴۰۰ در دستور کار هیات عامل بانک مرکزی قرار گرفته بود اما در نهایت ۲۱ اسفند ماه ۱۴۰۰ در آخرین جلسه قرن هیات عامل بانک مرکزی این مصوبه به تصویب رسید.
اختلافی که از زمان تصویب قانون تجارت الکترونیکی برسر تشکیل مرکز ریشه مستقل بانکی مطرح شده بود در نهایت با مصوبه هیات عامل بانک مرکزی به انتهای خود رسید و حال بانک مرکزی نه تنها مرکز ریشه مستقل بانکی ایجاد نخواهد کرد بلکه مرکز میانی‌اش ذیل ریشه کشور فعالیت خواهد کرد و امضاهای صادر شده از سوی سایر مراکز میانی را نیز خواهد پذیرفت.
آبان ۱۴۰۰ معاون اول رئیس‌جمهور با صدور ابلاغیه‌ای بانک مرکزی را موظف کرده بود امضاهای الکترونیکی که توسط یکی از مراکز میانی مجاز صدور گواهی صادر شده است را به رسمیت بپذیرد. پیش از ابلاغ این مصوبه از سوی معاون اول رئیس‌جمهور بانک مرکزی بارها اعلام کرده بود که براساس مصوبه مرکز ملی فضای مجازی ملزم به ایجاد زیرساخت جداگانه برای توسعه امضای الکترونیکی در بخش بانکی است اما این نظر بانک مرکزی بارها از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به عنوان متولی و مجری امضای الکترونیکی در کشور مورد نقد قرار می‌گرفت.
نمودار ساختار فعالیت مراکز میانی و مرکز ریشه و همچنین مراکز ثبت نام. منبع مرکز تتا
بانک مرکزی بر مبنای مصوبه «نظام هویت معتبر در فضای مجازی کشور» و همچنین نگاشت نهادی «تامین کنندگان شناسه هویت معتبر» اقدام به راه‌اندازی مرکز ریشه و صدور امضای الکترونیکی کرده بود.این امضا از سوی شبکه بانکی پذیرفته می‌شد اما به دلیل متصل نبودن به مرکز ریشه، نه تنها امضای صادر شده از سوی شبکه بانکی در بخش‌های دیگر کشور قابل استفاده نبود بلکه امضاهای صادر شده از سوی مراکز میانی دیگر نیز از سوی شبکه بانکی کشور پذیرفته نمی‌شد.
در نهایت به نظر می‌رسد ابلاغیه معاون اول ریاست جمهوری و همچنین مصوبه هیات عامل بانک مرکزی موجب شد تا در نهایت بانک مرکزی به عنوان یکی از مراکز میانی ذیل شورای سیاستگذاری و همچنین مرکز ریشه فعالیت کند.
در مصوبه هیات عامل بانک مرکزی تاکید شده است که انحصار ایجاد شده برای صدور امضای بانکی باید از بین برود و تمامی امضاهای صادر شده از سوی مراکز میانی باید توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی مورد پذیرش قرار گیرد.
همچنین مقرر شده است تا امکان ایجاد مراکز ثبت نام صدور گواهی الکترونیکی بانکی ذیل مرکز میانی مستقل بانک مرکزی وجود داشته باشد.
بر این اساس، کسانی که قبلا گواهی امضای الکترونیکی خود را از مراکز میانی هفت‌گانه موجود ذیل مرکز ریشه دریافت کرده بودند و می‌توانست در کاربردهای مختلف از آن استفاده کنند، برای استفاده در فرایندهای بانکی دیگر نیازی به دریافت امضای جدید نیست و می‌توانند از همان امضاهای الکترونیکی خود استفاده کنند. مثلا اگر برای امضای اسناد معامله با دولت در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت، برای امضای بارنامه در سامانه سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، برای امضای سفته و برات الکترونیکی، برای امضای نسخه الکترونیکی در سامانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برای امضای اسناد تجاری در سامانه جامع تجارت و گواهی الکترونیکی امضا دریافت کرده‌اند اکنون می‌توانند از همان گواهی امضای قبلی خود بسته به سطح اطمینان آن برای انجام عملیات بانکی مختلف مانند امضای فرم‌های افتتاح حساب، امضای چک، امضای سفته و برات، امضای قراردادها و … استفاده کنند و نیازی به اخذ مجدد گواهی امضای الکترونیکی نیست.
همچنین پس از اینکه بانک مرکزی مجوز مرکز میانی مستقل خود را از شورای سیاستگذاری گواهی الکترونیکی کشور دریافت و صدور گواهی امضای الکترونیکی ذیل مرکز ریشه کشور را راه‌اندازی کرد چنانچه افرادی از مرکز میانی بانک گواهی امضای الکترونیکی برای عملیات بانکی دریافت کردند می‌توانند از همان گواهی برای امور غیربانکی مانند مواردی که در بالا ذکر شد نیز استفاده کند.
رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در گفت‌وگو با روابط عمومی مرکز تتا اعلام کرده است: امیدواریم با این اقدام بانک مرکزی، فرآیندهای بیشتری در حوزه بانکی از قبیل افتتاح حساب، سفته، برات، چک، ضمانت نامه، قراردادها، تعهدنامه ها و … به‌صورت غیر حضوری انجام شود و تعداد مراجعات حضوری شهروندان به شعب بانک ها بصورت قابل توجهی کاهش یابد.
علی رهبری با اشاره به عبور تعداد گواهی های صادر شده از مرز یک میلیون گواهی در سال ۱۴۰۰ افزود، پیش بینی میشود رشد گواهی‌های صادر شده در زیرساخت کلید عمومی کشور در سال ۱۴۰۱ بیش از پیش خواهد بود. او همچنین از تدبیر و تصمیمات راهبردی و بسیار موثر هیات عامل بانک مرکزی، در راستای تعامل حداکثری با مرکز ریشه کشور و تسهیل بکارگیری امضای‌الکترونیکی توسط مشتریان نظام بانکی تقدیر و تشکر کرد.