استقبال آمریکایی‌ها از خودروهای الکتریکی
آمریکایی‌ها با سرعت بی‌سابقه‌ای سراغ خرید خودروهای الکتریکی رفته‌اند. با وجود افزایش قیمت و صف‌های انتظار طولانی، تعداد زیادی از آمریکایی‌ها برای خرید خودروهای الکتریکی اقدام کرده‌اند که نشانه دیگری از پایان فصل موتورهای احتراقی در آینده‌ای نزدیک است.
خودروهای برقی از ماه آوریل تا ژوئن سال جاری میلادی (۲۰۲۲) ۵.۶ درصد از مجموع خودروهای جدید در ایالات متحده آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند. با اینکه سهم ۵.۶ درصدی همچنان ناچیز بنظر می‌رسد اما براساس داده‌های شرکت مشاوره کاکس اتوموتیو، این نرخ نشان دهنده رشد دوبرابری سهم خودروهای الکتریکی نسبت به سال گذشته است. این در حالی است که مجموع فروش خودرو در آمریکا ۲۰ درصد کاهش یافته است.
از سوی دیگر، کمبود قطعات نیز تولید خودورهای الکتریکی را با مشکل مواجه کرده است. شرکت‌هایی مثل تسلا، فورد موتور و فولکس‌واگن سفارش‌های زیادی برای خودروهای الکتریکی دریافت کرده‌اند اما امکان عرضه سریع آنها را ندارند. کمبود نیمه‌رسانا که یکی از اجزای اصلی خودروهای الکتریکی و بنزینی محسوب میشود از جمله مشکلات اصلی این شرکت‌ها است. به‌علاوه قیمت لیتیوم و دیگر مواد خام مورد نیاز برای باتری نیز به شدت افزایش یافته است.
جان لاولر، مدیر ارشد مالی فورد که از ماه آوریل تا ژوئن ۱۵ هزار و ۳۰۰ خودروی الکتریکی به فروش رسانده می‌گوید: «تحولی واقعی را شاهد هستیم.» فروش خودروهای الکتریکی شرکت فورد نسبت به سال گذشته ۱۴۰ درصد افزایش یافته است. به گفته لاولر: «تقاضا برای خودروهای الکتریکی فراتر از قدرت عرضه ما است.»
افزایش تقاضا برای خودروهای الکتریکی فعالان این صنعت را شگفت‌زده کرده و این شگفت‌زدگی به نقایصی منتهی شده که گذار به عصر خودروهای الکتریکی را با مشکل مواجه کرده است.
طبق اعلام فورد و دیگر خودروسازان، این شرکت‌ها برای گذار به عصر خودروهای الکتریکی باید کارخانه‌ها و شبکه عرضه خود را بازسازی و متحول کنند. برای مثال این شرکت‌ها قرارداد‌هایی را با سازندگان باتری‌های پیشرفته منعقد کرده‌اند و برای دسترسی به مواد نادر، مستقیما با شرکت‌های استخراج کننده معامله می‌کنند. شرکت فورد قرار است با بودجه ۵.۶ میلیارد دلار، کارخانه‌ای برای ساخت خودروهای الکتریکی در نزدیکی شهر ممفیس ایالت تنسی احداث کند.
طبق اعلام شرکت مشاوره الیکس‌پارتنرز، شرکت‌های خودروسازی و عرضه کنندگان تا سال ۲۰۲۶ برای ارتقای کارخانه‌ها و شبکه‌های عرضه خود ۵۰۰ میلیارد دلار هزینه می‌کنند، اما افزایش تولید و همپایی با حجم تقاضا چند سال زمان نیاز دارد.
کمبود شارژر نیز یکی دیگر از مشکلات این صنعت است. ساکنانی که گاراژی اختصاصی یا پارکینگی خصوصی برای شارژ خودرو ندارند در این زمینه با مشکل مواجه هستند. شرکت‌های زیادی برای ساخت شبکه‌های شارژ خودرو وارد عمل شده‌اند و دولت بایدن نیز برای تامین بودجه وارد عمل شده است اما هنوز به تجهیزات بیشتری در این زمینه نیاز است.
کیثی زوئی، مدیرعامل EVgo، که بیش از ۸۵۰ پایگاه شارژ خودروهای الکتریکی در ایالات متحده دارد، می‌گوید: «بازار از شبکه‌های شارژ خودرو جلوتر است.»
با این همه خودروهای الکتریکی حتی با احتساب هزینه سوخت نیز همچنان در مقایسه با همتایان بنزینی خود گران‌قیمت محسوب می‌شوند. متوسط قیمت یک خودروی الکتریکی در ایالات متحده حدود ۶۶ هزار دلار است، در حالی که متوسط قیمت برای تمام دیگر خودروها تنها ۴۶ هزار دلار است. یکی از دلایل قیمت بالا، هزینه باتری است که ریشه در کمبود مواد خام دارد.
جان بازلا، نماینده اتحادیه نوآوری خودرو، یکی از گروه‌های مهم صنعت خودروسازی، می‌گوید: «اگر بخواهیم به سهم ۱۵، ۲۵ یا ۵۰ درصدی برسیم باید بخش بزرگ‌تری از بازار را متقاعد کنیم. از نگاه من چالش اصلی همین است.»
با اینکه شهرت خودروهای الکتریکی در ایالات متحده به سرعت در حال افزایش است، اما اروپا و چین یک گام جلوتر از آمریکا هستند. سهم خودروهای برقی اروپا و چین در حال حاضر به‌ترتیب ۱۰ و ۲۰ درصد از خودروهای جدید است. کمک‌ها و یارانه‌های دولتی نقش مهمی در این مساله دارند، اما گزینه‌های اقتصادی بیشتری هم پیش روی مصرف‌کنندگان است.
سیاست دولتی نقش مهمی در ایالات متحده دارد. براساس قوانین کالیفرنیا، تولیدکنندگان خودرو موظفند تعداد مشخصی خودروی بدون آلودگی را به فروش برسانند و به همین دلیل ساکنین این ایالت حدود ۴۰ درصد از تمام خودروهای الکتریکی آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند. اما دولت بایدن برای ترویج این خودروها در سطح ملی وارد عمل شده است. دولت بایدن اعتبارات مالیاتی تا سرحد ۱۲ هزار و ۵۰۰ دلار را برای خریداران خودروهای الکتریکی پیشنهاد کرده که البته با مخالفت جدی در کنگره آمریکا مواجه است.
فلیپ سمولکا، از شرکای شرکت مشاوره EY که بازار خودروهای الکتریکی را زیر نظر دارد، می‌گوید با عادی شدن خودروهای برقی، فروش آنها نیز افزایش می‌یابد. او می‌گوید هراس از منسوخ شدن یا کاهش ارزش باعث میشود بسیاری از خودروهای سوخت فسیلی دوری کنند. سازندگان خودرو نیز سرمایه‌گذاری روی تکنولوژی موتورهای احتراقی را کاهش می‌دهند.
سمولکا می‌گوید: «پشتوانه این تحول به حدی است که دیگر امکان بازگشت وجود ندارد.»
البته سهم خودروسازان از این انفجار خودروهای الکتریکی یکسان نیست. در بین خودورسازان قدیمی، بخشی از تولیدکنندگان گزینه‌های قابل رقابت با مدل‌های پرطرفدار تسلا ارائه کرده‌اند و برخی دیگر امکان رقابت با این سازنده خودروهای الکتریکی را ندارند.
خودروسازان بزرگی مثل تویوتا، هوندا و استلانتیس، خودروهای کرایسلر و رام در بازار خودروهای کاملا الکتریکی ایالات متحده حضور ندارند اما از برنامه‌های خود برای عرضه مدل‌های تمام برقی و باتری خبر داده‌اند. تویوتا در سال جاری فروش خودروی تمام برقی bZ4X را آغاز کرد اما در ماه ژوئن به دلیل خطر جدا شدن چرخ‌ها بسیاری از خودروهای فروخته شده را پس گرفت.
از سویی حضور زودهنگام در بازار هم به معنای تضمین موفقیت نیست. خودروی الکتریکی Leaf از برند نیسان یکی از اولین خودروهای الکتریکی با تولید عمده بود اما فروش این مدل در ایالات متحده در دومین سه ماهه سال ۲۰۲۲ تنها به ۳ هزار و ۳۰۰ مورد رسید و یعنی کاهشی ۳۰ درصدی نسبت به سال گذشته. نیسان قرار است مدلی به نام Ariya را که یک S.U.V. الکتریکی است جایگزین لیف کند.
ژنرال موتورز هم که زمانی از جمله پیشتازان خودورهای الکتریکی در بین خودورسازان قدیمی محسوب می‌شد سال گذشته با بازپس‌گیری خودوری الکتریکی Bolt شکستی جدی را متحمل شد. باتری این خودروی الکتریکی احتمال حریق داشت و همین موضوع باعث شد تا تنها ۵۰۰ خودرو از این مدل در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ به فروش برسد. فروش این خودرو در سه ماهه دوم به ۷ هزار و ۳۰۰ مورد رسید اما این رقم هم حاکی از کاهشی ۲۰ درصدی نسبت به دومین سه ماهه سال ۲۰۲۱ است.
برای شرکت‌هایی که خط تولید خودورهای الکتریکی دارند، تحول فنی فرصتی برای عرضه اندام در این حوزه است. فورد و پس از آن هیوندا و کیا از کره جنوبی از جمله پرطرفدارترین برند‌های خودوری الکتریکی ایالات متحده پس از شرکت تسلا محسوب می‌شوند.
با وجود قدرت عظیم تسلا در صنعت خودروهای الکتریکی، نشانه‌هایی از ضعف در این شرکت دیده میشود. این شرکت در دومین سه ماهه سال جاری بیش از ۲۵۴ هزار خودرو را به مشتریان تحویل داده و این در حالی است که تسلا در سه ماهه اول ۳۱۰ هزار خودرو را تحویل مشتریان خود داد. تعطیلی‌ها و مشکلات زنجیره عرضه در کارخانه شانگهای از جمله دلایل اصلی این کاهش تولید محسوب می‌شوند.
فروش تسلا در دومین سه ماهه سال ۲۰۲۲ نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد افزایش یافته و طبق اعلام این شرکت، آنها در ماه ژوئن بیشتر از هرماه دیگری در تاریخ خودرو تولید کرده‌اند و همین مساله را می‌توان نشانه‌ای از کاهش مشکلات عرضه دانست.
با این حال تسلا در چین، بزرگترین بازار خودروی جهان، با رقابت جدی مواجه است. BYD، خودروسازی که در زمینه تولید باتری نیز فعالیت دارد، تنها در ماه ژوئن ۷۰ هزار خودروی الکتریکی را در جهان به فروش رسانده است. طبق اطلاعات شرکت تحقیقاتی اشمیدت اتوموتیو برلین، تسلا در اروپا نیز در پنج ماه ابتدایی سال ۲۰۲۲ فاصله کمی با فولکس‌واگن، استلانتیس و هیوندا/کیا داشت. (با این حال مدل ۳ و Y تسلا همچنان پرطرفدارترین خودروهای الکتریکی اروپا هستند.)
به گفته تحلیلگران بانک آمریکا، با عرضه مدل‌های جدید از سوی خودروسازان سنتی، سلطه تسلا بر بازار کاهش پیدا می‌کند. به گفته آنها سهم تسلا از بازار جهانی تا سال ۲۰۲۵ از ۷۰ درصد امروز به ۱۱ درصد کاهش می‌یابد.
تحلیلگران بانک آمریکا می‌گویند: «سلطه تسلا بر این بازار نوپا احتمالا رو به پایان است.»