درباره “نجما”؛یک نهضت جهادی ارتباطی
اجرای توسعه شبکه فیبر نوری در کشور از ده‌ها سال پیش آغاز شده و همچنان به عنوان امری مستمر ادامه دارد و قرار است با برنامه‌ریزی صورت گرفته تا پایان دولت سیزدهم ۸۰ درصد خانوارها و کسب و کارها به فیبر نوری متصل شوند.
سرعت روز افزون پیشرفت فناوری های مخابراتی در جهان خیره کننده است. فناوری ارتباطات با سرعت در حال پیشرفت است و شرکت های مخابراتی برای پاسخ به نیازهای مشتریان خود باید با این سرعت فناوری های خود را ارتقاء داده و به روزرسانی کنند. به طور مثال امروز در حوزه فناوری ارتباطات سیار جهان در حال حرکت به سمت تکنولوژی نسل پنجم است و در ایران هم فراهم کردن شرایط و بسترها و زیرساخت‌های لازم برای ارائه این سرویس به مشترکین در حال انجام است.
از دیگر فناوری‌ها و زیرساخت‌های ضروری پیشرفته در صنعت مخابرات که امروز برای کشور ضرورت دارد، ایجاد زیرساخت فیبرنوری است. شبکه زیرساخت کشور تاکنون با سرمایه‌گذاری دولت، بیش از ۷۰ هزار کیلومتر فیبر را برای اتصال شهرهای مختلف کشور به یکدیگر فراهم کرده، اما در داخل شهرها هنوز شبکه دسترسی یا آخرین لایه اتصال به ساختمان‌های مسکونی و تجاری کشور با تجهیزات قدیمی هم وجود دارد که به شبکه مسی مشهور است؛ این شبکه به‌رغم گستردگی زیاد، توانایی کمی برای سازگاری با فناوری‌های جدید و استفاده از خدمات پهن باند دارد.
این در حالی است که بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی تا سال ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب‌وکارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیت برثانیه به پهن‌باند ثابت دسترسی داشته باشند و دسترسی ۲۰ میلیون خانوار و پنج میلیون کسب‌وکار تا سال ۱۴۰۴ به اینترنت پهن‌باند ثابت باید بر بستر فیبر نوری شکل گیرد.
در این راستا شرکت مخابرات ایران با تصمیم هیات مدیره این شرکت به طور ویژه وارد این حوزه شد و طبق اعلام مسوولان امر، تاکنون بیش از ۱۷۰ هزار کیلومتر فیبرنوری در کشور انجام شده اما این میزان هنوز برای نیاز کشور کافی نیست و در نتیجه طرح نهضت جهادی مخابرات ایران موسوم به نجما برای توسعه فیبر نوری در راستای جبران بخشی از این عقب افتادگی آغاز شد.
شرکت مخابرات ایران آغاز این طرح را در چند استان و در تابستان سال جاری (1401) رسما اعلام کرد. با وجود شرایط فعلی، طرح مذکور با منابع داخلی و الگوی مناسب در استانها جلو می رود، به صورتی که در حال حاضر آذربایجان غربی استان هشتم در توسعه طرح نجماست و در هشت استان دیگر هم طرح‌های توسعه به سرعت در حال تهیه و تصویب است.
در این راستا از سوی مدیران مخابرات بر نگاه توسعه مدارانه شرکت مخابرات ایران در مناطق مخابراتی و استان ها تاکید شده و به همین منظور طرح نهضت جهادی توسعه فیبرنوری شرکت مخابرات ایران توسط هیات مدیره این شرکت تصویب شده است و تفاهم نامه اجرای این طرح با استانداران استانها به امضاء رسیده و یا در حال امضاست و همواره بر اهمیت همکاری استانداران و شهرداران سراسر کشور با این شرکت در راستای اجرای این طرح تاکید میشود.
اما هدف طرح نجما، توسعه شبکه زیرساخت کابل‌های فیبر نوری شرکت مخابرات ایران در فاصله مرکز تلفن تا نزدیکی اماکن مشترکان محلی‌اش در استان‌های مختلف است.برخی دیگر از اهداف طرح نجما استفاده حداکثری از همه توان و امکانات در سطح استان در قالب یک نهضت جهادی برای توسعه فناوری با اولویت برای طراحی دارای توجیه اقتصادی و بیشترین جریان درآمدی در سال و بهینه سازی لایه های مختلف شبکه در راستای ارتقای کیفیت خدمات و پشتیبانی مناسب افزایش سرعت و پهنای باند و رضایتمندی مشتریان و تکمیل پوشش شرکت های صنعتی و اماکن تجاری با توجیه اقتصادی مناسب در راستای حمایت از شعار سال اعلام شده است.
مخابرات الزاماتی را هم برای طرح تعریف کرد؛ توانمندی مدیریت منطقه مخابراتی در انجام هماهنگی با استاندار و مدیران استانی به منظور هم افزایی و جذب همکاری گسترده در کوتاهترین زمان و آماده سازی تفاهم نامه با استاندار و امکانات ارائه پیشنهاد مناسب برای تامین منابع مورد نیاز طرح از طریق مولدسازی دارایی ها (از قبیل املاک، کابل TOT و…)و تنظیم سند طرح کسب و کار نجمای استانی از آن جمله است.
اما مخابرات با برون سپاری بخشی از این طرح وظایفی برای شرکت‌های برون‌پذیرِ تعریف کرده که برخی از آن عبارتند از رشته کابل مسیِ tot یا رشته کابل‌های مسی متروکِ موجود درون مجاری زیرزمینی یک مرکز تلفن را از مبدا (حوضچه مادر) تا مقصد (کافو مربوط در منطقه تحت پوشش مرکز تلفن) بیرون بکشد؛ مجاری موجود را تخلیه و آماده کابل‌کشی جدید کند، مس موجود در رشته کابل‌های سیمی‌متروک را در بازار آزاد به نفع خود به فروش برساند و با درصد کمی از درآمد حاصل از فروش مس و دیگر اجزای ارزشمند کابل مسی متروک، کابل فیبر نوری خریداری کند.
طبق اعلام، در ابتدای شروع طرح قزوین، سیستان و بلوچستان و لرستان، سه استان آماده برای اجرای نجما بودند. شروع طرح در استان قزوین کلید خورد و سپس سیستان و بلوچستان اعلام آمادگی کرد و بعد هم استان لرستان و اخیرا استان آذربایجان غربی با شرکت مخابرات ایران تفاهمنامه امضا کرده است.