تجارت الکترونیک

فناوری اطلاعات

September 10, 2018
14:44 دوشنبه، 19ام شهریورماه 1397
کد خبر: 93781

هر کسب‌وکار اینترنتی حداقل دو مجوز!

تلاش سازمان نظام صنفی برای به دست گرفتن قدرت صدور مجوز به نفع اکوسیستم و کسب‌وکارهای اینترنتی است؟
حامد ادریسیان، دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی و هم­بنیانگذار استارت­آپ دادرس24 برای آ‌ی‌تی‌ایران از مشکلات کسب‌وکارهای اینترنتی می‌گوید: بحث از صلاحیت تنظیم بازار کسب و کارهای اینترنتی دوباره از سر گرفته شده است. با اصلاح قانون نظام صنفی در سال 1392 مبنای قانونی اتحادیه کسب و کارهای مجازی طبق ماده (87) قانون نظام صنفی و تبصره آن به وجود آمد و در تابستان 1396 این اتحادیه تشکیل شد. در آن زمان این بحث یکبار مطرح شد و منتقدان با محوریت سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای به این تاسیس جدید قانونی تاختند اما فشارها به جایی نرسید و اتحادیه فعالیت خود را آغاز کرد و ظرف مدت کوتاهی، توسط نهادهای دولتی به عنوان رابط بین اکوسیستم استارتاپی و کسب و­کارهای اینترنتی پذیرفته شد. اما برخی از اعضای جدید سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای و مشاورین آن­ها دوباره این موضوع را مطرح کرده­اند که جان مایه انتقادها این است که اتحادیه مشروعیت ندارد و سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای، صالح به صدور مجوز است. چرا که در حال حاضر مجوز صادره توسط سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای به لحاظ قانونی، اعتبار خاصی ندارد.
 
مطلوب ما باشد یا نه، با قوانین و مقررات فعلی، تلاش برای از میان برداشتن اتحادیه کسب و کارهای مجازی ممکن نیست اما در این یادداشت به اختصار به قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه‌­ای مصوب 1379 و چند بند از آیین نامه اجرایی مواد (2) و (17) قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب 24/03/1383 که مبنای تاسیس سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای است اشاره می­شود. تلاش این است که با بیانی ساده و به دور از تکلفات حقوقی، مستند و مستدل، مطالبی درباره این نهاد بیان شود و قضاوت در مورد اینکه آیا تلاش سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای برای به دست گرفتن قدرت صدور مجوز و تنظیم بازار کسب و کارهای اینترنتی به نفع اکوسیستم و کسب و کارهای اینترنتی است یا نه به خواننده این سطور واگذار می­شود.
 
قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه‌­ای در سال 1379 در فضایی تصویب شد که کسب و کارهای مجازی در ایران مفهوم آشنایی نبود اما نرم­افزارهای رایانه‌­ای ساخته شده بودند و ضرورت حمایت از حقوق پدیدآورندگان آن احساس می‌­شد.
 
با استناد به ماده (12) قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم­افزارهای رایانه‌­ای، نظم بخشی و ساماندهی فعالیت­‌های تجاری رایانه‌ای مجاز بر عهده نظام صنفی رایانه‌­ای می­باشد. بنابراین با توجه به هدف این قانون، که در مشروح مذاکرات مجلس نیز بیان شده است و مواد قانون موصوف، نظام صنفی رایانه‌­ای به تنظیم بخشی و حمایت از حقوق تجاری مربوط به خود وب سایت و نرم افزار می­پردازد و نه فعالیت تجاری که در درون آن نرم­افزار یا وب سایت صورت می­پذیرد. پس نرم افزارها و وب سایت هایی که به ارائه خدمات یا فروش کالا می­پردازند طبق قوانین موجود باید بر اساس ماده (87) قانون اصلاح قانون نظام صنفی ملزم به اخذ پروانه کسب از اتحادیه مربوط یعنی اتحادیه ­کسب وکارهای مجازی شوند.
 
این موضوع در خود آیین نامه سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای (منظور آیین نامه اجرایی مواد (2) و (17) قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای مصوب  24/03/1383 است) بیان شده و در این سند، مکرر به اخذ پروانه کسب طبق قانون نظام صنفی تاکید شده است. نظر شما را به نمونه­‌های ذیل جلب می­نمایم:
 
تبصره (2) بند (2) ماده (32) آیین نامه سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای مقرر کرده: «اشخاص حقیقی یا حقوقی که طبق این آیین‌نامه و قانون مجوز فعالیت‌، پروانه تأسیس یا بهره‌برداری می‌گیرند، چنانچه مبادرت به عرضه مستقیم کالا یا خدمات به مصرف‌کننده نمایند مکلفند علاوه بر رعایت این آیین‌نامه بر اساس مقررات مربوط نسبت به اخذ پروانه کسب حسب قانون نظام صنفی و مجوزهای‌مربوط از مراجع ذی‌ربط اقدام کنند.» به بیان ساده‌­تر اگر اشخاص از طریق نرم­افزار یا سایت خود به عرضه کالا و خدمات مبادرت کنند باید حسب قانون نظام صنفی، پروانه کسب بگیرند که در حال حاضر مرجع صدور آن، اتحادیه کسب وکارهای مجازی است.
 
علاوه بر مورد فوق، بند (6) ماده (32) آیین نامه سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای، شاخه­های نظام صنفی رایانه‌­ای را معرفی کرده است که عبارتند از : «شاخه شرکت­ها»، «شاخه فروشگاه­ها» و «شاخه مشاوران‌». در تعریف این سه نهاد بیان شده:
 
«الف ـ برای انجام فعالیتهای مشاوره‌، نظارت‌، طراحی‌، تولید، نصب و راه‌اندازی‌، توسعه و پشتیبانی و آموزش‌سیستمهای نرم‌افزار، سخت‌افزار، شبکه‌های اطلاع‌رسانی و نظایر آن‌، "شاخه شرکتها" با مشارکت افراد حقوقی‌صنف که حسب قانون تجارت ایجاد می‌شوند، تشکیل می‌گردد.
 
ب ـ برای فعالیتهای مربوط به عرضه محصولات سخت‌افزاری‌، نرم‌افزاری و حاملهای حاوی اطلاعات‌،قطعات و مواد مصرفی که نوعاً نیاز به پشتیبانی فنی نداشته و یا پشتیبانی فنی آنها توسط شرکتهای موضوع بند (الف‌) ارائه می‌شود، "شاخه فروشگاهها" با مشارکت افراد حقیقی صنفی که دارای پروانه کسب حسب قانون نظام صنفی هستند، تشکیل می‌شود.
 
تبصره ـ عضویت اعضای فروشگاهی در نظام صنفی رایانه‌ای موجب سلب اختیارات قانونی اتحادیه‌ها ومجامع امور صنفی نمی‌شود.
 
ج ـ برای فعالیتهای مشاوره‌ای و نظارت‌، "شاخه مشاوران‌" تشکیل می‌گردد. مشاوران از میان اعضا انتخاب‌می‌شوند.»
 
فارغ از اینکه آیا واقعا می­‌توان فعالیت تمام کسب و کارهای مجازی را ذیل یکی از این سه دسته قرار داد یا نه به نظر می­رسد تنها شاخه فروشگاه‌­ها را بتوان برای فعالیت اکثر کسب و کارهای مجازی برگزید که طبق متن آیین­نامه، اعضای این شاخه باید پروانه کسب از اتحادیه مربوطه یعنی اتحادیه کسب و کارهای مجازی، طبق قانون نظام صنفی داشته باشند.
 
حتی اگر ادعای غیرقانونی بودن تاسیس اتحادیه کسب و کارهای مجازی را بپذیریم و این اتحادیه منحل شود (که به دلیل صراحت قانونی در حال حاضر امری بعید است) کسب و کار اینترنتی مربوطه همچنان معاف از گرفتن پروانه کسب طبق قانون نظام صنفی نیست اما این بار به جای اینکه به یک اتحادیه کشوری رجوع کند باید به اتحادیه­‌های سنتی مرتبط با محصولات عرضه شده در سایت یا نرم­افزار خود برای گرفتن پروانه کسب رجوع نماید.
 
طبق آنچه گفته شد، حتی اگر قائل به اجباری بودن صدور مجوز از طرف سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای شویم (که نگارنده قائل به آن نیست) طبق مقررات خود این نهاد، نافی صلاحیت اتحادیه برای صدور پروانه کسب طبق قانون نظام صنفی نیست. در نتیجه، اصرار برخی اعضا و مشاوران سازمان نطام صنفی رایانه‌­ای به صالح بودن سازمان برای صدور مجوز حتی اگر به سرانجام برسد، نتیجه آن طبق مقررات خود سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای در خوش بینانه­‌ترین حالت، ملزم شدن هر کسب و کار اینترنتی به اخذ حداقل دو مجوز برای فعالیت تجاری در فضای مجازی است.
 
در پایان یک­بار دیگر سوال ابتدایی خود را مطرح می­کنم. بر اساس آنچه گفته شد آیا تلاش سازمان نظام صنفی رایانه‌­ای برای به دست گرفتن قدرت صدور مجوز و تنظیم بازار کسب و کارهای اینترنتی به نفع اکوسیستم و کسب و کارهای اینترنتی است؟
 
  • مشترک شوید!

    برای عضویت در خبرنامه روزانه ایستنا؛ نشانی پست الکترونیکی خود را در فرم زیر وارد نمایید. پس از آن به صورت خودکار ایمیلی به نشانی شما ارسال میشود، برای تکمیل عضویت خود و تایید صحت نشانی پست الکترونیک وارد شده، می بایست بر روی لینکی که در این ایمیل برایتان ارسال شده کلیک نمایید. پس از آن پیامی مبنی بر تکمیل عضویت شما در خبرنامه روزانه ایستنا نمایش داده میشود.

    با عضویت در خبرنامه پیامکی آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ایستنا) به طور روزانه آخرین اخبار، گزارشها و تحلیل های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در هر لحظه و هر کجا از طریق پیام کوتاه دریافت خواهید کرد. برای عضویت در این خبرنامه، مشترکین سیمکارت های همراه اول لازم است عبارت 150 را به شماره 201464 و مشترکین سیمکارت های ایرانسل عبارت ozv ictn را به شماره ۸۲۸۲ ارسال کنند. دریافت موفق هر بسته خبری که محتوی پیامکی با حجم ۵پیامک بوده و ۴ تا ۶ عنوان خبری را شامل میشود، ۳۵۰ ریال برای مشترک هزینه در بردارد که در صورتحساب ارسالی از سوی اپراتور مربوطه محاسبه و از اعتبار موجود در حساب مشترکین سیمکارت های دائمی کسر میشود. بخشی از این درآمد این سرویس از سوی اپراتور میزبان شما به ایستنا پرداخت میشود. مشترکین در هر لحظه براساس دستورالعمل اعلامی در پایان هر بسته خبری قادر خواهند بود اشتراک خود را در این سرویس لغو کنند. هزینه دریافت هر بسته خبری برای مشترکین صرفا ۳۵۰ ریال خواهد بود و این هزینه برای مشترکین در حال استفاده از خدمات رومینگ بین الملل اپراتورهای همراه اول و ایرانسل هم هزینه اضافه ای در بر نخواهد داشت.