شبکه های اجتماعی، متهم ردیف دوم حادثه تروریستی نیوزیلند
حادثه تروریستی حمله به نمازگزاران مسلمان در دو مسجد «النور» و «لینوود» واقع در شهر«کرایست چرچ» نیوزیلند، موج تازه‌ای از اعتراضات علیه شبکه‌های اجتماعی را به‌دنبال داشت و باز هم انگشت اتهام به سوی این پلتفرم‌ها نشانه رفت. برخی حتی پا را فراتر گذاشته و این شبکه‌های اجتماعی را یکی از یاران اصلی تروریست‌ها در رسیدن به مقصود خود عنوان کردند چرا که ویدئوی مرتبط با این حمله تروریستی به‌صورت زنده در تمام جهان پخش شد. اما آیا واقعاً شبکه‌های اجتماعی در مقابله با تروریست‌ها و انتشار اخبار مرتبط با آنها ناتوان هستند یا اینکه چنین اتفاقات دردناکی تنها به‌دلیل کم کاری بنیانگذاران چنین پلتفرم‌هایی رخ می‌دهد؟
آغاز یک حمام خون
بسیاری از منتقدان شبکه‌های اجتماعی که حتی آنها را متهمان ردیف دوم حادثه تروریستی روز جمعه در نیوزیلند می‌دانند، معتقدند که این ویدئو تنها نوک یک کوه یخی است چرا که بسیاری از پیام‌های سرشار از نفرت، نژادپرستی، تروریستی، ضد مسلمانان، ضدمهاجران و… را تکنولوژی نمی‌تواند به این راحتی‌ها پیدا کند و این، عمق فاجعه است.
اما ماجرا از کجا آغاز شد؟ همه چیز با یک فیلم با کیفیتی پایین که بیشتر به بازی‌های ویدئویی شبیه بود، آغاز شد و کم کم همه چیز رنگ واقعی گرفت و نمازگزاران در یک مسجد یک به یک بر زمین افتادند و غرق در خون شدند. این تصاویر را «برنتون تارانت» با کمک دوربین GoPro که روی کلاهش متصل شده بود، از داخل مسجد «النور» شهر «کرایست چرچ» نیوزیلند منتشر کرد. این فیلم که حداقل به مدت 17دقیقه روی شبکه اجتماعی فیس‌بوک باقی ماند، به‌صورت زنده همه مراحل را نشان می‌داد. درواقع از زمان ورود این تروریست به مسجد تا کشیدن اسلحه و به رگبار بستن نمازگزاران، همگی در فیلم کاملاً مشخص است. در این حادثه تروریستی 49 نفر کشته و تعداد زیادی هم مجروح شدند.
البته این تنها تلاش این مرد سفیدپوست 28ساله برای نمایش این حرکت تروریستی نبود. وی که اهل استرالیا و بسیار نژادپرست است روزها قبل از انجام این حمله تروریستی، حتی عکس اسلحه‌ها را نیز روی شبکه‌های اجتماعی قرار داده بود و حتی پیش از حمله، روی یکی از بخش‌های 8chan، یک وب سایت عکس امریکایی که می‌تواند کاملاً شخصی‌سازی شود و هر شخصی بخش ویژه‌ای برای خود داشته باشد، لینک مربوط به یک بیانیه (مانیفست) 87 صفحه‌ای را قرار داده بود. گفتنی است وب سایت 8chan کاملاً غیرقانونی است و «برنتون تارانت» با یک بورد(بخش) بدون نام، لینک مربوط به این مانیفست را قرار داده بود. وی این لینک را در توئیتر نیز قرار داده بود و با کلیک روی آن، می‌توانید به این بیانیه دسترسی پیدا کنید؛ لینک موجود روی توئیتر و 8chan، شما را به مانیفست 87 صفحه‌ای با عنوان «یک جایگزینی بزرگ» راهنمایی می‌کند که درآن مهاجران و مسلمانان مورد انتقاد شدید قرار گرفته‌اند و وی در بیان هدف خود از این حمله تروریستی، عنوان کرده است «آینده از آن کودکان سفیدپوست است.» این تروریست همچنین ترامپ را به‌عنوان سمبل هویت تازه برای سفیدپوستان خطاب کرد.
وی همچنین در بیانیه خود از چند بازی رایانه‌ای به‌عنوان مشوق‌هایش یاد کرده و در بخش پرسش و پاسخ این مانیفست، از خودش می‌پرسد که آیا خشونت و افراط گرایی را از بازی‌های ویدئویی یاد گرفته است؟ این تروریست در پاسخ می‌نویسد: بله. وی همچنین یادآور شده است که ملی‌گرایی و قومیت‌گرایی را ازبازی ویدئویی Spyro the dragon 3 یاد گرفته و بازی Fortnite نیز به وی کشتن و مبارزه با دشمنانش را یاد داده است.
واکنش شبکه‌های اجتماعی
اما با توجه به اهمیت موضوع شبکه‌های اجتماعی چه واکنشی داشتند؟ با توجه به اینکه میزان انتشار اخبار و بویژه فیلم این حادثه تروریستی روی شبکه‌های اجتماعی مطرح جهان بسیار بالا بود، این پلتفرم‌ها دست به کار شدند تا هرچه زودتر فیلم را حذف کرده و مانع انتشار بیشتر آن شوند ولی مشکل اینجاست که دو ساعت نخست انتشار فیلم در فضای مجازی، زمانی طلایی است و اگر از دست برود دیگر به سختی می‌توان موضوع را مهار کرد.
«میا گارلیک» سخنگوی فیس‌بوک در نیوزیلند گفت: ویدئوهایی که تیراندازی در این دو مسجد را نشان می‌داد بلافاصله از پلتفرم فیس‌بوک حذف شد. درواقع به محض اینکه پلیس نیوزیلند ما را از انتشار چنین فیلمی روی پلتفرم فیس‌بوک آگاه کرد، ما بسرعت چنین فیلم‌هایی را هم از فیس‌بوک و هم اینستاگرام حذف کردیم. البته این ادعا بسیاری از کاربران را عصبانی کرد چرا که چند ساعت پس از این اتفاق، هنوز هم کاربران می‌توانستند ویدئوهای مختلفی از این حادثه تروریستی را روی این پلتفرم پیدا کنند.
فیس‌بوک همچنین اکانت «تارانت» را روی این شبکه اجتماعی و همچنین اینستاگرام مسدود و معلق کرد. توئیتر و یوتیوب نیز در این زمینه بیکار ننشستند و عنوان کردند که همه تلاش خود را به کار گرفته‌اند.
«ردیت» هم با یک خبر تازه به میدان آمد و نوشت: ما یک فروم ویژه با نام r/watchpeopledie را روی سایت خود قرار داده ایم . درواقع در این فروم، هر ویدئویی که مربوط به کشته شدن یا مرگ هر فردی در جهان باشد قابل اجرا نخواهد بود پس به این ترتیب می‌توانیم براحتی با محتواهای تروریستی مقابله کنیم.
یوتیوب همچنین توئیت کرد: قلب‌های ما در 15مارس شکست و ما همه تلاش خود را برای برداشتن چنین فیلم‌ها و محتوای تروریستی به کار می‌گیریم. تروریست‌ها باید بدانند که محتواهای گرافیکی خشن و شوکه‌کننده جایی در پلتفرم ما ندارند و به محض اطلاع از وجود آنها، چنین مواردی حذف خواهد شد.
فناوری و حوادث تروریستی
شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر به یکی از ابزارهای کمکی تروریست‌ها و گروه‌های افراطی برای عضوگیری، ایجاد ارعاب و وحشت و همچنین ترویج ایدئولوژی هایشان بوده است. این نخستین بار نیست که یک حمله تروریستی روی شبکه‌های اجتماعی به‌صورت زنده پخش میشود و نظامیان گروه الشباب نیز در سال 2013 هنگام حمله تروریستی به یک مجتمع خرید بزرگ در نایروبی کنیا، این حمله را در توئیتر به‌صورت زنده مقابل چشم جهانیان قرار دادند.
در ژانویه 2015 نیز یک تروریست مردم را در بازار کوشنر واقع در شرق پاریس به رگبار بست و فرد مهاجم در این حمله همه ماجرا را با کمک یک دوربین GoPro ثبت کرد. وی قبل از اینکه به دست پلیس کشته شود، تلاش کرد تا این فیلم ویدئویی را به‌صورت انبوه ایمیل کند.
راهکارهای افزایش توانمندی شبکه‌های اجتماعی
در واکنش به عملکرد شبکه‌های اجتماعی، «تام چن» یک پروفسور فعال در عرصه امنیت سایبری در لندن گفت: کمیسیون اتحادیه اروپا کمپانی‌های شبکه‌های اجتماعی را وادار می‌کند تا تبلیغات مربوط به هرگونه فعالیت افراط گرایی و تروریستی، آموزش ساخت بمب، کار با اسلحه و ترویج خشونت را در کمتر از یک ساعت از روی پلتفرم خود حذف کنند ولی به‌دلیل سرعت بالای انتشار محتوا، همیشه هم این شبکه‌های اجتماعی موفق نیستند.
بیشترین توزیع و انتشار فیلم، در 2ساعت نخست آپلود یک ویدئوی جدید انجام می‌گیرد. «چن» ادامه داد: پلتفرم‌هایی شبیه به توئیتر و فیس‌بوک بر نرم افزار اتومات مجهز به هوش مصنوعی برای حذف چنین محتواهایی تکیه دارند ولی اگر ویدئوهای تروریست‌ها شبیه به بازی‌های ویدئویی باشد شناسایی آنها توسط این الگوریتم بسیار سخت میشود تا بین یک بازی ویدئویی و یک فیلم مربوط به حادثه تروریستی تمایزی قائل شود. وی افزود:عده‌ای هم معتقدند در چنین شرایطی باید مانع کارکرد شبکه‌های اجتماعی شد که در پاسخ باید گفت این مصداق بارز مقابله با آزادی بیان است.
«آدام هدلی» دبیر گروه «تکنولوژی علیه تروریسم »، گروهی وابسته به سازمان ملل که تلاش دارد تا از بهره‌برداری تروریست‌ها از صنعت آی سی تی در جهان ممانعت کند نیز گفت: تروریسم یک خشونت سیاسی است و ازآنجا که تروریست‌ها نیازمند تبلیغات و تأثیرگذاری به منظور تغییر سیاسی هستند از شبکه‌های اجتماعی بیشترین بهره را می‌برند. آنها به مخاطب نیاز دارند و غالباً جایی می‌روند که مخاطب زیادتری وجود دارد و از این نظر شبکه‌های اجتماعی بهترین نمونه است.
من از مردم می‌پرسم آیا می‌خواهید به تروریست‌ها کمک کنید؟ آیا دنیایی ناامن می‌خواهید؟ اگر چنین است حتماً ویدئو، فیلم، عکس و متن‌های مرتبط با خشونت و چنین فعالیت‌های تروریستی را در شبکه‌های اجتماعی به‌صورت گسترده انتشار دهید. اگر پاسخ تان منفی است به یاری بنیانگذاران این شبکه‌های اجتماعی بروید و با پرچمدار کردن چنین محتواهایی، آنها را از وجود چنین مواردی آگاه کنید تا بتوان به مقابله با تروریسم پرداخت.