اجرای پروژه بین‌المللی ماهواره دانشجویی در پژوهشگاه فضایی ایران
پروژه بین‌المللی ماهواره دانشجویی کوچک با هدف آموزش پژوهشگران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه (اپسکو) در زمینه فناوری فضایی در بخش آموزش این سازمان به اجرا درآمده که با توجه به تجارب متخصصان کشورمان، انجام بخش وسیعی از آن، طی قراردادی با کشور چین به پژوهشگاه فضایی ایران واگذار شده است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فضایی ایران، مدیر پژوهش و فناوری پژوهشگاه فضایی ایران با بیان این مطلب گفت: پروژه ماهواره دانشجویی کوچک (Student Small Satellite) که به اختصار SSS نامیده میشود، از سه ماهواره به نام‌های SSS-۱، SSS-۲A و SSS-۲B تشکیل شده است که ماهواره SSS-۱ یک ماهواره سنجشی و حدوداً ۳۰ کیلوگرمی با ابعاد ۶۵×۳۵×۳۵ سانتیمتر مکعب و ماهواره‌های SSS-۲A و SSS-۲B ماهواره‌هایی مکعبی و حدوداً ۴ کیلوگرمی با ابعاد ۳۰×۱۰×۱۰ سانتیمتر مکعب است.
طالب عبدالهی اظهار داشت: مأموریت اصلی این پروژه ایجاد یک منظومه ماهواره‌ای متشکل از سه ماهواره در یک مدار خورشید آهنگ ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتری است که ماهواره بزرگ‌تر در مرکز واقع شده و ماهواره‌های مکعبی که مجهز به زیرسیستم پیش‌رانش هستند در فاصله حداکثر ۵۰۰ کیلومتری در اطراف آن قرار خواهند گرفت تا ارتباط بین ماهواره‌ای برقرار شود. این ماهواره‌ها افزون بر ارتباط با یکدیگر، هر یک به صورت جداگانه با ایستگاه‌های زمینی هم در ارتباط خواهند بود.
مدیر پروژه بین‌المللی ماهواره دانشجویی کوچک، اذعان داشت: پس از آنکه قراداد ماهواره SSS-۱ در ژانویه ۲۰۱۷، بین سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه و دانشگاه بیهانگ چین در شهر پکن امضا شد، این دانشگاه طی قرارداد جداگانه‌ای مسئولیت طراحی، ساخت و تست سه زیرسیستم تعیین و کنترل وضعیت، محموله تصویربرداری و باند اس- مخابراتی ماهواره یادشده را به پژوهشگاه فضایی ایران محول نمود.
عبدالهی، برقراری ارتباط بین ماهواره‌ای، تصویربرداری با وضوح ۵۰ تا ۱۰۰ متر، مانیتورینگ ترافیک هوایی و اندازه‌گیری ذرات باردار در یونسفر را از مأموریت‌های دیگر این ماهواره برشمرد.
وی اظهار کرد: پژوهشگاه فضایی ایران در راستای توسعه تعامل با دانشگاه‌ها و مشارکت هر چه بیشتر این مراکز در پروژه‌های فضایی و بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت‌های داخلی در اجرای این پروژه، مسئولیت اجرای برخی از بخش‌های این پروژه را به دانشگاه‌های کشور سپرده که در این راستا طراحی زیرسیستم تعیین و کنترل وضعیت به دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، محموله تصویربرداری به دانشگاه صنعتی شریف و باند اس- مخابراتی به دانشگاه صنعتی امیرکبیر محول شده است.
مدیر این پروژه بین‌المللی افزود: با توجه به اینکه یک پرتابگر چینی مسئولیت پرتاب این ماهواره را بر عهده دارد، فرصت بسیار مغتنمی فراهم میشود تا دستاوردهای فضایی پژوهشگران ایرانی با یک پرتابگر خارجی عملیاتی شود. در این راستا یکی از نکات مهم در اجرای این پروژه، امکان کسب سابقه فضایی برای المان‌های فضایی تولید شده در پژوهشگاه فضایی ایران نظیر حسگر خورشید، مغناطیس‌سنج، چرخ عکس‌العملی و گشتاوردهنده مغناطیسی است که در صورت کسب مجوزهای لازم از کارفرمای چینی بر روی این ماهواره نصب خواهند شد و در یک پروژه عملیاتی بین‌المللی به‌کار خواهند رفت.
عبدالهی در خصوص مراحل انجام کار این پروژه خاطر نشان ساخت: پس از ارسال اسناد دو فاز مرور الزامات اولیه و طراحی اولیه این پروژه برای کارفرمای چینی، تأیید اتمام این دو فاز دریافت شده است. ضمناً اسناد مربوط به فاز طراحی دقیق این پروژه تهیه شده و برای دانشگاه بیهانگ ارسال شده است که جلسه مرور این فاز در چند ماه آتی برگزار خواهد شد.
مدیر پژوهش و فناوری پژوهشگاه فضایی ایران با اشاره به اینکه این پروژه در دپارتمان آموزش اپسکو تعریف شده است، افزود: برنامه آموزشی طراحی شده در این پروژه در قالب سه اردوی تابستانی در نظر گرفته شده است که دوره نخست آن در سال ۲۰۱۷، در دانشگاه بیهانگ چین و دومین دوره، در سال ۲۰۱۸، در دانشگاه (METU) Middle East Technical University در شهر آنکارا کشور ترکیه برگزار شد و برنامه سوم آن، قرار است از ۱۵ جولای تا ۲ آگوست سال ۲۰۱۹ در دانشگاه Shanghai Jiao Tong University (SJTU) در شهر شانگهای چین برگزار شود.
وی افزود: در این اردوهای تابستانی از هر کشور عضو اپسکو چهار دانشجو و یک عضو هیأت علمی به عنوان سرپرست گروه شرکت می‌کنند. بنابراین، در مجموع حداقل ۴۰ عضو رسمی از ۸ کشور عضو اپسکو در این اردوهای تابستانه حضور دارند.
سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه که به اختصار اپسکو (APSCO) نامیده میشود، یک سازمان بین‌المللی برای گسترش همکاری‌های چندجانبه بین‌المللی در حوزه فناوری فضایی و کاربردهای آن است که رسماً در سال ۲۰۰۵ با امضای اساسنامه سازمان توسط کشورهای عضو تأسیس شد. اکنون، هشت کشور شامل ایران، پاکستان، بنگلادش، ترکیه، مغولستان، تایلند، پرو و چین عضو این سازمان هستند. مقر اصلی این سازمان در شهر پکن چین بوده و دارای چهار دپارتمان آموزش، مالی-اداری، مدیریت و امور بین‌الملل است.