سرانجام تحریم برنامه‌نویسان ایرانی؛ اعتراض توییتری نتیجه داد
هفته گذشته برنامه‌نویس‌ها نیز از گزند تحریم‌های آمریکا در امان نماندند و سایت‌های مشهوری که به آنها اجازه می‌داد کدهایشان را ذخیره کنند، به یک‌باره بسته شدند. جامعه برنامه‌نویسان به شدت تحت تاثیر این مسئله قرار گرفتند و البته در اعتراضی توییتری توانستند تغییراتی ایجاد کنند، این در حالی بود که مسئولان این حوزه درباره آن اظهارنظر جدی انجام ندادند.
ناصر مسگری از برنامه‌نویسان مجموعه ابرآروان که به شکل جدی درگیر این ماجرا شده‌اند روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به مشکلاتی که به این واسطه برای برنامه‌نویسان ایجاد شده پرداخت و راه‌حل‌های فعلی را تشریح کرد. برنامه‌نویسان با اعلام اعتراضشان در توییتر توانستند تا حدودی مشکلات‌شان را به گوش مسئولان این عرصه برسانند.
مسگری توضیح داد: یک مفهوم نرم‌افزاری به اسم مدیریت ورژن‌ها وجود دارد، زمانی که برنامه‌نویس مشغول تغییر دادن ورژن‌هاست در مراحل مختلف نیاز پیدا می‌کند تا تغییرات را ذخیره و آنها را نگهداری کند تا در آینده به تاریخچه این تغییرات دسترسی داشته باشد، به نسخه خاص برگردد و این امکان را ایجاد کند تا افراد مختلف به طور همزمان بتوانند روی یک پروژه کار کرده و تغییرات یکدیگر را مشاهده کنند.
او ادامه داد: نرم‌افزاری که برای این کار توسعه داده شده، ورژن کنترلی به نام «گیت» است و با اینکه سایت‌های مختلفی برای این کار وجود دارد اما ۹۰ درصد بازار در دستان ورژن کنترل «گیت» است.
در گذشته برای استفاده از این ابزار نیاز به راه‌اندازی سرور و اختصاص فضا بود و به همین دلیل یک‌سری از سایت‌ها مانند «گیت هاب» و «گیت لب» این ابزار را در قالب سرویس به کاربرها ارائه دادند تا مشکل راه‌اندازی سرور و فضا از این طریق حل شود.
مسگری بیان داشت: این سایت‌ها چند کار انجام می‌دادند؛ تشکیل جامعه شبکه اجتماعی برنامه‌نویس‌ها، بررسی پروژه‌های مختلف که هر کدام از برنامه‌نویسان در سایت منتشر کرده بودند، مشارکت در برنامه‌های یکدیگر و مشاهده تغییرات حاصل در برنامه، دریافت پروژه‌های جدید و جا انداختن فرهنگ برای جامعه اُپن‌سورس‌های نرم‌افزاری که بتوانند اطلاعات‌شان را با هم به اشتراک بگذارند.
وی خاطرنشان کرد: گیت هاب و گیت لب دو سایت معتبر و بزرگ هستند که این شرایط را فراهم کرده‌اند، این سایت‌ها به هر کدام از برنامه‌نویس‌ها یک مخزن برای ذخیره کردن داده‌ها می‌دهند که این مخازن هم به صورت خصوصی و هم به صورت عمومی ارائه میشود.
این برنامه‌نویس تصریح کرد: در شکل خصوصی این مخزن‌ها معمولا صاحب مخزن و کسانی که به آنها دسترسی داده می‌شد می‌توانستند از آن استفاده کنند اما مخازن عمومی در دسترس همه کاربران قرار می‌گرفت.
ای.پی گیت لب همیشه در ایران فیلتر بود اما دلیل استفاده از آن، این بود که این امکان را می‌داد تا برنامه‌نویس به مخازن خود دسترسی پیدا کند بدون اینکه نیاز باشد آن را در دسترس دیگران قرار بدهد.
گیت‌هاپ نیز سایتی مشابه گیت‌لب است که به کاربران مخازن عمومی ارائه می‌دهد و برای مشتریان بزرگ و شرکت‌ها مخازن خصوصی در نظر می‌گیرد.
او با اشاره به اینکه تغییر سیاست‌های این سایت‌ها تقریبا از شش ماه قبل کلید خورد، گفت: از ۶ ماه قبل اتفاق مهم در گیت هاب رخ داد که بزرگ‌ترین جامعه برنامه‌نویسان دنیاست و بیشترین حجم کد در آن نگهداری میشود توسط مایکروسافت خریداری شد، با این واگذاری امکان ارائه مخازن خصوص افراد حقیقی نیز در این بستر مهیا شد، امکانی که موجب می‌شد گروهی از برنامه‌نویسان بتوانند به صورت مشترک روی یک پروژه کار کنند و تغییرات ذخیره شده آن را ببینند.
همه چیز به خوبی پیش می‌رفت تا اینکه هفته گذشته پیغامی با این مفهوم که شما به دلیل قوانین تجارت امریکا و تحریم‌های ایران نمی‌توانید به مخازن خصوصی خود دسترسی پیدا کنید در صفحه کاربران ایرانی مشاهده شد. در ادامه نیز آمده بود که دسترسی به آن دسته از ذخایر عمومی مجاز است که مربوط به دولت نیستند.
این برنامه‌نویس در ادامه گفت: محدود کردن دسترسی‌ها از تعدادی از کاربران شروع شد و در مدت کوتاهی دسترسی همه کاربران ایرانی در گیت هاپ بسته شد.
البته آن‌طور که مسگری می‌گوید ماجرا کمی پیچیده‌تر از این مسائل بود: محدود شدن دسترسی ایرانیانی که به کشورهای دیگر مهاجرت کرده بودند و طی دو سال اخیر سفری به ایران داشتند و حتی خارجی‌هایی که به ایران مسافرت کرده بودند نیز مشمول این تحریم شد.
برای حل این مسئله نیز باید از پاسپورت‌شان عکس می‌گرفتند و اعلام می‌کردند که خارج از ایران هستند و هنگامی که از آن طرف شرکت می‌آمدند و این حرف را تایید می‌کردند، دسترسی‌ها را باز می‌کردند.
این ضربه بسیار سختی بود چرا که برنامه‌نویسان در این سایت تعداد زیادی کد، ذخیره کرده بودند که عملاً به آنها دسترسی نداشتند.
برای اعتراض به این اتفاق در فضای توییتر کمپینی تشکیل شد. مسگر از تاثیر این کمپین می‌گوید: تعدادی از برنامه‌نویسان پست‌هایی به زبان انگلیسی نوشتند و و گیت هاب را در ادامه منشن کردند و توضیح دادند که این کار برخلاف عقاید جامعه اُپن‌سورس است.
توییت‌هایی نوشتند مبنی بر اینکه هنگام ساخت این مخازن، شرکت به کاربران تعهد داده بود که هر زمان می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند و کدهای مورد نیاز را تغییر دهند و در نهایت، این اعتراضات باعث شد گیت‌هاپ مقداری تحت فشار قرار بگیرد.
این برنامه‌نویس درباره نتایج این اعتراضات می‌گوید: به واسطه همین اعتراضات اول هفته، دو تغییر شکل گرفت؛ اول اینکه اعلام کردند می‌توان برای دسترسی به مخازن خصوصی ابتدا آن را عمومی و بعد اطلاعات خودتان را کپی کنید و به این شکل اجازه دسترسی به کدهایمان را داد، الان وضعیت به این شکل است که برنامه‌نویسان باید کدهای مهم خود را عمومی کنند تا به آن دسترسی داشته باشند.
مشکل این است که افراد ماهری که روی کدها کار می‌کنند بابت آن هزینه می‌کنند و طبیعی است که دل‌شان بخواهد دیگران به آنها دسترسی نداشته باشند، با این شرایط عملا امکان‌پذیر نیست که افراد فضای خصوصی و مخازن خصوصی داشته باشند.
مسگری تصریح کرد: البته در سایت گیت‌لب امکان ساخت مخازن خصوصی هنوز وجود دارد اما مشخص نیست در آینده برای این سایت هم مشکل ایجاد نشود به همین دلیل باید به فکر راه‌حل اساسی بود.
ضمن اینکه امکان نصب نسخه‌ای از نرم‌افزار سایت گیت لب وجود دارد که امکانات آن از سایت اصلی کمتر است، اما کار راه می‌اندازد.
الان عملاً سه راه‌حل موقت برای استفاده از سایت‌های گیت وجود دارد یا از گیت هاب برای مخازن عمومی استفاده کنیم، یا از مخازن خصوصی گیت‌لب استفاده کنیم که هر لحظه ممکن است سیاست‌هایشان تغییر کرده و ما را با مشکل مواجه کند و مسئله سوم نیز استفاده از نرم‌افزار سایت گیت لب روی سیستم‌هاست.
مسگری در ادامه به موضوع جالبی اشاره کرد و گفت: شاید اگر در کشور ما فیلترینگ وجود نداشت، برنامه‌نویس‌های بیشتری می‌توانستند در این کمپین شرکت کرده و صدای اعتراضشان را به گیت‌هاب برسانند و تاثیرات مثبت بیشتری بگذارند، توییتر ابزاری برای کمپین ساختن و اعتراض به مسائلی از این دست است که متاسفانه در کشور ما دسترسی به آن ساده نیست.
مسئله دیگر نیز سکوت مسئولان است اگر آنها نیز به این مسئله می‌پرداختند شاید می‌توانستیم صدای اعتراض‌مان را به شکل جدی‌تر به گوش آنها برسانیم.