آماری از صادرات نرمافزار نداریم
«میزان صادرات فناوری دانش‌بنیان در سال ۹۸ به حدود ۶۰۰ میلیون دلار می‌رسد؛ اما از این میزان صادرات، حجم صادرات نرمافزار مشخص نیست.»
مدیرکل توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات وزارت صنعت، معدن و تجارت در مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک دفتر تکفای وزارت صمت و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با بیان این مطلب، از نبود آمار مشخص در خصوص صادرات نرمافزار و فعالیت‌های صورت گرفته در این زمینه گله کرد.
فرزاد اسماعیل‌زاده در این زمینه گفت: «انجمن صادرات نرمافزار از سال ۹۳ به صورت مرتب و سالانه آمار صادرات ۴۰۰ میلیون دلار را برای صادرات نرمافزار اعلام می‌کند؛ اما مشخص نیست که این آمار بر چه اساسی اعلام میشود.»
او با اشاره به فعالیت شرکت‌های نرم‌افزاری در کشور اعلام کرد: «تا کنون بیش از ۳۰۰ شرکت مجوز پروانه بهره‌برداری از نرمافزار را از وزارت صنعت، معدن وتجارت دریافت کرده‌اند که از این تعداد ۸۰ درصد آنها در تهران حضور دارند.»
او اظهار امیدواری کرد که امضای این تفاهم‌نامه میان وزارت صمت و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای گامی موثر برای دریافت پروانه بهره‌برداری از سوی شرکت‌های خصوصی فعال در زمینه تولید نرمافزار باشد.
مدیرکل دفتر تکفای وزارت صمت با اشاره به مذاکره‌های صورت گرفته با سازمان امور مالیاتی برای بهره‌برداری شرکت‌های نرم‌افزاری از معافیت مالیاتی گفت: «امسال نیز همچون دو سال گذشته شرکت‌های نرم‌افزاری برای تسویه حساب مالیاتی خود در سال ۹۸ از معافیت مالیاتی برخودار شده‌اند.»
اسماعیل‌زاده یکی از مزایای دریافت پروانه بهره‌برداری برای شرکت‌های فعال در زمینه تولید نرمافزار را معافیت مالیاتی ۵ ساله این شرکت‌ها عنوان کرد. طبق گفته او شرکت‌هایی که پروانه بهربرداری از نرمافزار دریافت می‌کنند از دیگر مزایایی همچون تخفیف در هزینه انرژی و دریافت تسهیلات دولتی و همچنین دریافت تسهیلات از صندوق توسعه ملی برخوردار خواهند شد.
او رویکرد وزارت صمت را حرکت به سمت انقلاب صنعتی چهارم عنوان کرد و افزود: «ما در نظر داریم تا روی پروژه‌های بلاک‌چین، رایانش‌ابری، کلان داده، روباتیک، هوش‌مصنوعی فعالیت کنیم. از همین رو شرکت‌های فعال بخش خصوصی در این زمینه می‌توانند یاری‌رسان ما برای پیش‌برد اهدافمان باشد.»
شرکت‌های داخلی نیازها را مرتفع کردند
در ادامه رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، محمد باقر اثنی‌عشری، نیز در مراسم امضای این تفاهم‌نامه به تحریم ۴۰ ساله نرمافزار اشاره کرد و گفت: «از زمانی که IBM در حدود ۴۰ سال پیش از ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا خارج شد، دیگر هیچ شرکت خارجی نرم‌افزاری وارد ایران نشد و در طول این دوره شرکت‌های ایرانی توانستند بسیاری از نیازهای نرم‌افزاری را برآورده کنند.» او تاکید کرد که امروز بسیاری از نیازهای بانک‌ها و شرکت‌های دولتی از سوی بخش خصوصی داخلی تامین میشود و این شرکت‌ها در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌اند.
او افزود: «طی سال‌های گذشته فعالیت بخش خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات به گونه‌ای بوده که امروز با وجود همه‌گیری ویروس کرونا و خانه نشین شدن بسیاری از افراد، نرم‌افزارها و ابزارهایی در اختیار مردم قرار گرفته که آنها می‌توانند به واسطه این ابزارها بسیاری از فعالیت‌های خود را انجام دهند.»
اثنی عشری گفت: «یکی از مشکلات ما در بخش نرمافزار نبود شرکت‌های بزرگ در این زمینه است. هم‌اکنون تعداد زیادی شرکت کوچک در حوزه نرمافزار فعالیت می‌کنند؛ اما واقعیت این است که شرکت بزرگی در این زمینه فعالیت نمی‌کند از همین رو یکی از برنامه‌های سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ادغام (M&A) شرکت‌های کوچک نرم‌افزاری و تشکیل شرکت‌های بزرگ‌تر است.»
او با اشاره به برنامه‌های وزارت صمت در خصوص توسعه هوش‌مصنوعی و بلاک‌چین اعلام کرد: «هم‌اکنون در حدود ۶۰ شرکت در زمینه هوش مصنوعی عضو سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای هستند از همین رو سازمان می‌تواند در این زمینه کمک قابل توجهی به دولت انجام دهد.»
همچنین حسین اسلامی، رئیس جدید سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران نیز در این مراسم اعلام کرد یکی از اصلی‌ترین کمک‌هایی که دولت می‌تواند به بخش خصوصی انجام دهد شناسایی سازمان نصر به عنوان نماینده بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌های مختلف در حوزه فاواست. او در این مورد گفت: «اگر دولت نگاه درستی از فعالیت‌های صورت گرفته توسط بخش خصوصی داشته باشد می تواند در تصمیم‌گیری‌ها به صورت دقیق‌تری عمل کند.»
تفاهم‌نامه‌ای برای توسعه صادرات نرمافزار
طبق تفاهم‌نامه امضا شده میان دفتر توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات وزارت صمت و سازمان نصر، قرار است دفتر تکفا و سازمان نصر همکاری‌های خود در حوزه تحقق تولید و صادرات پایدار نرمافزار و فناوری‌های دیجیتال و گسترش و کاربرد آن در بنگاه‌های صنعتی را ارتقا دهند.
مدت اعتبار این تفاهم‌نامه ۳۶ ماه در نظر گرفته شده است. طبق این تفاهم‌نامه باید یک بازجانمایی صنعت نرمافزار در جایگاه ارزشمند و راهبردی خود در قوانین و سیاست‌گذاری‌های در اکوسیستم صورت گیرد. همچنین سازمان نصر و وزارت صمت باید در زمینه پیاده‌سازی فناوری‌های نوین انقلاب صنعتی در صنایع و معادن با یکدیگر مشارکت و همکاری کنند. ساماندهی و رتبه‌بندی شرکت‌های نرم‌افزاری، مشارکت و همکاری طرفین برای ارتقای مزایا و کاربری پروانه بهره‌برداری تولید نرم‌افزا از دیگر اهداف امضای این تفاهم‌نامه عنوان شده است.
برای اجرایی شدن این تفاهم‌نامه دفتر تکفا در وزارت صمت باید با سایر وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی، حاکمیتی در راستای تقویت اقتصاد دیجیتال مبتنی بر تولید و صادرات صنعت فناوری اطلاعات تعامل کند. همچنین باید بستری برای استفاده از قوانین بهبود فضای کسب و کار کمک به رفع موانع تولید و صادرات اعضای سازمان نصر در اخذ مجوزها و تاییدیه‌ها در چارچوب قوانین و آیین‌نامه‌ها فراهم کند.
از سوی دیگر سازمان نصر متعهد شده، تا اقدام‌های لازم برای معرفی پروانه بهره‌برداری تولید نرمافزار و مزایای آن برای اعضای نصر را انجام دهد. همچنین این سازمان باید برای شناسایی فرصت‌ها و تدوین استانداردها و شناسایی توان‌مندسازی شرکت‌های فعال در این زمینه اقدام کند. از دیگر اقداماتی که سازمان نصر طبق این تفاهم‌نامه ملزم به اجرای آن شده ارائه خدمات گروهی نرمافزار به صاحبان صنایع در راستای ارتقای فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات برای افزایش بهره‌وری جهش تولید است.
طبق تفاهم صورت گرفته برای پیگیری و اجرای بهتر این تفاهم‌نامه طرفین موظف شده‌اند که حداکثر ظرف مدت یک هفته از انعقاد و امضای تفاهم‌نامه نسبت به معرفی نمایندگان خود اقدام و به منظور تشکیل کمیته همکاری مشترک اقدام کنند. این کمیته نیز باید هر ۳ ماه یکبار گزارش اقدامات انجام شده از سوی کمیته را تهیه و به نماینده طرفین تفاهم‌نامه ارائه کند.