نرم افزار تحت وب چیست؟
الهه سلیمان پور – همکاران سیستم : در این مقاله قصد داریم درباره نرم افزارهای تحت وب صحبت کنیم. نمونه‌هایی از آنها را با شما به اشتراک بگذاریم و ویژگی‌های نرم افزارهای تحت وب را باهم مرور کنیم. روش‌های کاری همیشه در حال تغییر هستند. امروزه میلیون‌ها کسب‌و‌کار همه یا بخش عمده‌ای از فعالیت‌هایشان را بر بستر اینترنت پیش می‌برند. اینترنت علاوه بر مدل‌های ارتباط با مشتریان و تامین‌کنندگان، روش‌های بکارگیری نرم‌افزارها را هم تغییر داده است. نرم افزارها انواع مختلفی دارند و سازمان‌ها بنا به نیازشان از مدل‌های متنوعی برای بکارگیری نرم افزار استفاده می‌کنند. این روزها به دلیل افزایش گسترده اینترنت، نرم افزارهای تحت وب رایج شده‌اند. در واقع هر سیستمی که بر بستر اینترنت قابل استفاده باشد را نرم‌افزار تحت وب می‌نامند. دو روش بکارگیری برای نرم افزارهای تحت وب وجود دارد. سیستم‌های ابری یک نوع از نرم افزارهای تحت وب هستند که به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که از زیرساخت‌های یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری استفاده کنند. روش دیگر استفاده از سیستم های غیرابری است که در این مدل سازمان‌ها با وجود استفاده از زیرساخت‌های موجود در محل شرکت در بستر اینترنت از سیستم سازمانی استفاده می‌کنند.
چند نمونه از نرم افزارهای تحت وب ابری شامل ایمیل، شبکه‌های اجتماعی، نرم‌افزارهای تاکسی‌های آنلاین و … است که از فناوری رایانش ابری استفاده می‌کند. رایانش ابری در دهه اخیر در ارائه نرم افزارهای سازمانی رشد قابل توجهی داشته است. آمارها نشان داده است 94 درصد از سازمان‌ها از خدمات ابری استفاده می‌کنند (Flexera 2020). از مهم‌ترین دلایل این رشد حذف هزینه‌های تامین و نگهداری از زیرساخت، دغدغه‌های مربوط به آن و امکان دسترسی بدون محدودیت زمانی و جغرافیایی است. نرم افزارهای تحت وب ابری به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که در هر جایی خارج از سازمان از طریق موبایل، تبلت یا لپ‌تاب امکان دسترسی به سیستم و اطلاعات سازمانی وجود داشته باشد.
با توجه به شرایط پاندمی ویروس کرونا و امکان دورکاری، باید بپذیریم مزایایی که رایانش ابری ایجاد کرده است، یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های عصر ماست و این فناوری با سرعت زیادی سبک زندگی و روش‌های کاری را تغییر داده است. شیوع ویروس کرونا سازمان‌ها را به سمتی سوق داده است که دورکاری را نه تنها یک انتخاب بلکه یک الزام برای موفقیت در نظر گیرند. به عقیده بسیاری از تحلیل‌گران حتی اگر درمانی برای ویروس کرونا یافت شود، به نظر می‌رسد دورکاری و استفاده از خدمات ابری یک حالت نرمال جدید باشد که برگشت به عقب را بعید می‌سازد. تحقیقات نشان داده است؛ در سه ماهه اول سال 2020، میزان پرداخت برای استفاده از خدمات ابری 37 درصد افزایش یافته است (Oracle 2020). این رشد قابل توجه در سه ماهه ابتدایی سال 2020 دلیل محکمی برای تحقق پیش‌بینی گوگل است؛ بنا به پیش‌بینی‌های گوگل تا سال 2029 همه سازمان‌ها از خدمات ابری استفاده می‌کنند (Google 2020). در ادامه به دلایلی که منجر به رشد نرم افزارهای ابری شده است، می‌پردازیم:
نرم افزارهای تحت وب ابری ارزان هستند
یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از نرم‌افزارهای ابری هزینه به صرفه است. در این مدل نیاز به خرید لایسنس نرم افزار و یا هیچ سخت‌افزاری وجود ندارد. در واقع سازمان‌ها به میزان استفاده، حق اشتراک پرداخت می‌کنند. علاوه بر کاهش هزینه موضوع دیگری که اهمیت دارد زمان است. معمولا در استفاده از سیستم‌های غیر ابری سازمان‌ها باید وقت زیادی را صرف به روز نگه داشتن، پشتیبان‌گیری و حفظ امنیت زیرساخت‌ها کنند. این در حالیست که استفاده از سیستم‌های ابری همه این مسئولیت‌ها را به شرکت ارائه‌دهنده خدمات ابری منتقل می‌کند. شرکت تویوتا 200 هزار نفر از پرسنل خود را مجاب به استفاده از فضای ابری کرد. هیکز؛ مدیر فناوری اطلاعات تویتا در آمریکای شمالی در راستای این تصمیم می‌گوید: ” همه پرسنل تویوتا از این پس از خدمات ابری استفاده می‌کنند تا بتوانیم برای مشتریان و کسب‌و‌کارمان اتفاقات بزرگی رقم بزنیم.” در شرح این تغییرات به موارد زیر اشاره شد:
• وسایل نقلیه نیمه خود مختاری که به سالمندان کمک کنند.
• چرخ‌هایی که می توانند علائم حیاتی راننده را اندازه گیری کرده و آنها را به پزشک منتقل کنند.
• اتومبیل هایی که می توانند در صورت عدم امنیت وضعیت راننده به مقامات هشدار دهند.
به گفته مدیر فناوری اطلاعات تویوتا، اکنون که تویوتا به کارمندان فناوری اطلاعات خود کمک کرده است به جای تمرکز بر نگهداری از زیرساخت‌ها و اطلاعات روی پروژه های ارزشمندتر تمرکز کنند، این پروژه‌ها را برنامه‌ریزی کرده‌ایم و در آینده‌ای نزدیک محقق می‌کنیم.
نرم افزارهای تحت وب ابری خطر از دست رفتن اطلاعات را کاهش می‌دهند
شرکت‌های ارائه دهنده خدمات ابری استراتژی‌های منظمی برای حفظ امنیت اطلاعات دارند این شرکت‌ها معمولا به دلیل سرشکن شدن هزینه‌ها این امکان را دارند که از بالاترین استاندارد‌های امنیتی استفاده کنند علاوه بر این فرایندهای منظمی برای تهیه نسخه پشتیبان و نگهداری از آن وجود دارد که تا حد زیادی خطر تهدیدهای امنیتی را کاهش می‌دهد. همچنین استفاده از نسخه‌های قدیمی نرم افزار معمولا خطرات امنیتی را بیشتر می‌کند این در حالیست که سیستم‌های ابری به صورت پیوسته و بدون نیاز به هزینه و تنظیمات اضافه به روز می‌شوند.
نرم افزارهای تحت وب ابری همیشه و از هرجایی در دسترس هستند
یکی دیگر از مهم‌ترین مزایای استفاده از سیستم‌های ابری به ویژه در شرایط شیوع ویروس، امکان دسترسی بدون محدودیت است. سیستم‌های ابری در هر جایی که امکان دسترسی به اینترنت وجود داشته باشد قابل استفاده هستند. این روزها که سازمان‌ها تحت تاثیر شیوع ویروس قرار گرفته‌اند طیف زیادی از سازمان‌ها می‌توانند بدون هیچ محدودیتی پرسنل سازمان را به دورکاری تشویق کنند. همچنین سیستم های ابری روی هر دستگاهی از موبایل، تبلت، لپ تاب و کامپیوتر ها قابل دسترسی هستند.